Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Muhammet Erat, Karanlık Liman Bölgesi ve Erenköy açıklarına, “Nusret’ mayın gemisinden döşenen 26 mayının, savaşın kaderini değiştirdiğini söyledi.
Erat, Çanakkale Boğazı’na giren gemilerin manevra alanı olan bu bölgelere, 18 Mart saldırısından 10 gün önce 7-8 Mart 1915 gecesinde Nusret mayın gemisi tarafından 26 mayın döşendiğini anımsattı.
Düşman gemilerinin zarar görüp batmasındaki en önemli faktörlerden birinin bu mayınlar olduğunu kaydeden Erat, “Sınırlı imkana sahip Türk tarafının, o zamana kadar yenilmemiş itilaf donanmasına karşı verdiği mücadele 18 Mart günü zaferle sonuçlanmıştır” dedi.
Yrd. Doç. Dr. Erat, İngiltere Deniz Bakanı Winston Churchill’in, savaştan sonra Daily Telegraph gazetesine verdiği demeçte, Nusret mayın gemisinin Çanakkale Boğazı’na döşediği 26 mayının savaşın kaderini nasıl etkilediği hakkında şunları söylediğini kaydetti:
“O gün müttefiklerin koca armadasını bir römorkör kadar olan Nusret mayın gemisinin mağlup etmiş olduğunu çok sonra öğrendik. 1915 yılında bütün Avrupa’da milyonlarca insanın hayatına mal olan büyük taarruzlar yapılmıştır. Fakat bunların hiçbirisi Nusret mayın gemisi kadar düşmanın istikbaline müessir olacak bir başarı gösterememiştir.”
26 mayının döşenmesinin büyük bir planlamayla yapıldığını ve 10 gün içerisinde toplanmasının da engellendiğini anlatan Erat, “Amiral De Robeck, gemilerin batması ve Türk topçusunun isabetli atışlarından sonra, her tarafın mayınlarla döşeli olduğunu düşünmeye başlamıştır. Akşam saatlerinde donanmanın 3’te birini kaybetmesinin ardından, Çanakkale Boğazı’nın kara desteği olmadan geçilemeyeceği kanaatine varmıştır” dedi.
Çanakkale Savaşları’nda, Türk topçusunun da önemli hizmetlerde bulunduğunu ve birçok geminin geri çekilmesinde büyük rol oynadığını belirten Yrd. Doç. Dr. Erat, “Ocean” gemisinin batmasında, kahraman Seyit Onbaşı’nın isabetli atışının etkili olduğunu vurguladı.
NUSRET MAYIN GEMİSİ
Yrd. Doç. Dr. Muhammet Erat, savaş alanlarına gereken önemin verilmediğini savunarak, “Savaşlarda önemli hizmetlerde bulunmuş gemilere gereken önemi veremedik. Nusret mayın gemisi de bunların içerisinde bulunuyor” şeklinde konuştu.
Nusret mayın gemisinin, bir ara “Yardım” ismiyle denizlerde hizmet ettiğini ve 1962 yılında satılıp şekli değiştirilerek kuru yük gemisi olarak kullanıldığını anlatan Yrd. Doç. Dr. Erat, ekonomik ömrünü tamamladığı gerekçesiyle terk edilen geminin 1990 yılı nisan ayında Mersin Limanı’nda battığını ve 1999 yılında çıkarılıp tekrar yüzdürüldüğünü belirtti.
Geminin, Çanakkale’deki Çimenlik Kalesi’nde bire bir maketinin bulunduğunu ifade eden Erat, büyük hizmetlerde bulunmuş Nusret mayın gemisine daha duyarlı davranılması gerektiğini vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Bu gemiyi orjinaline yakın bir şekilde restore edip Çanakkale savaş alanlarında sergilememiz daha iyi olurdu. Biz maalesef millet olarak tarihi değerlerimize değer vermedik ve yağmalanmasına göz yumduk. Tarsus Belediyesi güzel bir çalışmayla bu gemiye sahip çıktı ve bu gemiyi onararak sergiledi. Fakat, Çanakkale’ye gelen bir ziyaretçi haklı olarak, ‘Maketi var, ama aslı nerede?’ diye soruyor. Biz Çanakkale Savaşları’nın edebiyatını ve hamasetini yapıyoruz. Ama savaştan kalan hatıralara olan ilgisizliğimizin savaş alanlarını gezdiğimizde halen devam ettiğini görüyoruz. Bu bizim için büyük bir eksiklik ve zafiyet. Anadolu yakasındaki bazı top ve bataryalarımız halen toprağın içerisinde bulunuyor. Onlar gün ışığına çıkarılmayı bekliyor.”
İLGİLİ SÖYLEŞİ: ‘Çanakkale geçilseydi, Lenin devrim yapamazdı’
