Uluslararası insan hakları örgütünün Avrupa ve Orta Asya’dan sorumlu yetkilisi Holly Cartner, AKP hükümetinin önerdiği değişikliklerin yasa maddesindeki temel kusurları gidermeye yetmeyeceğini dile getirdi.
“Hükümetin gönülsüzce gerçekleştirdiği düzenleme tam bir hayal kırıklığı” diyen Cartner, hükümetin reform sürecini canlandırma ve ifade özgürlüğü konusundaki hassasiyetinin altını çizme yolunda önemli bir fırsatı kaçırdığını savundu.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne göre değişiklik önerileri, 301. maddedeki kelimelerle oynuyor, ancak maddenin sorunlu unsurlarını koruyor.
Maddedeki “Türklük” ifadesinin “Türk milleti”, “Cumhuriyet” ifadesinin de “Türkiye Cumhuriyeti” şeklinde değiştirildiğini hatırlatan örgüt, ceza üst sınırının üç yıldan iki yıla indirilmesini ise şöyle yorumluyor:
“Bu değişiklik, suçu ilk kez işleyenlerin cezasının doğrudan askıya alınacağı anlamına geliyor. Ancak bu suçu ikinci kez işleyen bir kişi hapse girebilir.”
“AVRUPAYA BENZEMİYOR”
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türk hükümetinin başka Avrupa ülkelerinde de 301’e benzeyen düzenlemeler bulunduğu şeklindeki savunmasını ise şu sözlerle yanıtlıyor:
“Hükümet bu ülkelerde benzer çağdışı yasalara hiç başvurulmadığını ya da çok ender başvurulduğunu unutuyor. Türkiye’de ise durum farklı. Adalet Bakanlığı verilerine göre, 2006 yılında 1.533 kişi 301. maddeden yargılandı. 2007’nin ilk üç ayındaki sayı ise 1.189’du.”
“Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, devletin ifade özgürlüğüne müdahalesine sadece son derece istisnai durumlarda izin verir.
“İfade özgürlüğü haklarını barışçıl bir şekilde kullanan bireylerin cezai kovuşturmaya uğraması, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ihlali anlamına gelir.”
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türkiye’de ifade özgürlüğünü sınırlayan başka yasalar da olduğuna dikkat çekiyor. Örgüte göre bunlar:
– Terörle Mücadele Yasası ve Türk Ceza Kanunu’ndaki ilgili maddeleri
– TCK’nın Atatürk’e hakareti düzenleyen maddesi
– TCK’nın halkı askerlikten soğutma suçunu tanımlayan 318. maddesi
– TCK’nın adil yargılamayı etkilemekle ilgili 288. maddesi
– TCK’nın halkı sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, dil ve bölgesel farklılıklara dayanarak kin ve düşmanlığa tahrik etme suçunu tanımlayan 216. maddesi
İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne göre Türkiye’deki temel sorunlardan biri, savcı ve hakimlerin ifade özgürlüğünü sınırlamaya yönelik söz konusu düzenlemeleri, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin öngördüğü gibi sınırlı bir şekilde yorumlamamaları. (BBC)
