Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden biri olan nohut, diğer bitkisel ürünlere nazaran daha yüksek protein, vitamin, mineral ve daha düşük oranda yağ içermesinden dolayı önemli bir besin kaynağı. Ancak dünyanın önemli nohut üreticilerinden biri olan Türkiye son yıllarda ekim alanlarının azalmasıyla nohutta ithalatçı konumuna düştü.
NOHUTTA EKİM ALANLARI DA ÜRETİM DE AZALDI
Türkiye’nin 2018 yılı nohut üretimine ilişkin bir rapor hazırlayan Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO), üretimden ithalata nohuttaki sorunları ve çözüm önerilerini ortaya koydu. Nohut ekim alanlarının azalmasıyla birlikte üretimin de azaldığı bilgisine yer verilen ZMO’nun raporunda, “Üretim maliyetlerinin artması, antraknoz hastalığından kaçınmak için geç ekim yapılması, çok sayıda nohut çeşidi geliştirilmesine karşın bunların istenilen düzeyde çoğaltılamayıp nohut üretiminde kullanılamamaları, bölgelere göre değişmekle beraber makineli hasada uygun çeşitlerin olmaması, hasat kayıplarının çok olması, yabancı otlarla mücadele edilememesi gibi etmenler üretimi azaltıcı etkide bulunmaktadır” denildi.
ÜRETİM MİKTARINDA AZALMA BEKLENİYOR
Türkiye nohut arz-talep dengesinin önümüzdeki 5 yıllık süreçte arz yönüne kayacağının öngörüldüğüne dikkat çekilen raporda, şu bilgilere yer verildi: “Nohutta gelecek 5 yıllık süreç içerisinde, ekim alanlarında ortalama her yıl 148 da, üretim miktarında ise 12 bin ton azalma olacağı öngörülmektedir. Verimde ise her yıl yüzde 1.2 oranında artış beklenmektedir. Nohut üretim alanımız 1961 yılında 890 bin dekar olup, 1990 yılında 8,8 milyon dekara kadar çıkmış, 2016 yılında ise 3,95 milyon dekara düşmüştür. TÜİK 2018 yılı verilerine göre: Nohut ekim alanlarında 2017-2007 değişim yüzde-21,51 oranında, üretim ise yüzde -7 oranında azalmıştır.
TARLADA 3,25 MARKETTE İSE 9,50 TL
Bilindiği üzere 1994 yılından bu güne kadar Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) bakliyat alım desteğini kesmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığı nohut alımı ile ilgili olarak yapılan açıklamada; ‘Piyasa düzenleyici kurumumuz olan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü’nün 2 Temmuz 2018 tarihinden itibaren nohut alımına başlayacağı. 2018 yılı için nohut alım fiyatı ise ton başına 3.250 TL olarak belirlenmiştir. Alım fiyatına ilaveten ton başına prim, mazot, gübre ve sertifikalı tohum desteği olarak verilen toplam 792 TL ile birlikte nohut üreticinin eline ton başına 4.040 TL geçecektir.’ demişti. Bilindiği gibi çiftçinin ekmek için aldığı nohut tohumunun kilogramı 9 – 9,50 TL, tüketicinin marketten aldığı nohut 10-11 TL, çiftçinin sattığı nohut ise 3,25 TL dir. Bu durumda üretici nasıl kâr edecek?”
14 YILDA NOHUT İTHALATINA 412 MİLYON DOLAR ÖDENDİ
2017 yılında Türkiye’de kişi başına yıllık nohut tüketiminin 7 kg. olduğu bilgisine yer verilen ZMO’nun nohut raporunda, Türkiye’nin 2012 yılından itibaren net bir şekilde nohut ithalatçısı bir ülke konumunda olduğu kaydedildi. Rapora göre 2003 – 2017 yılları arasında 328 bin ton nohut ithal edildi ve bunun için 412 milyon dolar ödeme yapıldı. 2018 yılının Ocak-Mayıs döneminde ise 117 milyon dolarlık nohut ithalatı gerçekleşti. 2017 yılında 26 farklı ülkeden nohut ithalatı yapıldığı kaydedilen raporda, 2017 yılında nohut ithalatı için 130 milyon dolar harcanırken, dış ticaretin miktar bazında yaklaşık 67 bin ton açık verdiği belirtildi.
DÜNYANIN EN BÜYÜK NOHUT ÜRETİCİSİ HİNDİSTAN
ZMO’nun raporuna göre Türkiye’nin nohut ithal ettiği ülkelerin başında Arjantin ve Meksika geliyor. Türkiye’nin en fazla nohut ihracatı yaptığı ülke ise Irak. Dünya nohut üretiminin yaklaşık üçte ikisini Hindistan gerçekleştiriyor. Avustralya, Myanmar, Pakistan ve Türkiye’yi Etiyopya ve Rusya izliyor.
ÜRETİMİ ARTIRMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Üretimin artırılması için kurak alanlarda nohut ve mercimeğin ekim nöbetine girmesinin teşvik edilmesi gerektiğinin altı çizilen ZMO raporunda, sertifikalı tohum üretiminin de desteklenmesi gerektiği kaydedildi. Nadas alanlarında baklagil üretimine destek verilmesi gerektiğine işaret edilen raporda, “Etkin bir örgütlenme yapısı oluşturulması için çalışmalar yapılmalıdır. Tarımsal sigorta uygulaması yaygınlaştırılmalı, baklagillerde hastalık ve zararlılar sigorta kapsamına alınmalıdır. Mekanizasyon kullanımı desteklenmelidir” denildi.
