Aşı şirketleri kazandıkça kazanıyor ama aşılar milyonlara ulaşmıyor

Aşı satan ilaç şirketleri kârlarını katlarken aşıda patentlerin kaldırılmaması üretimi sınırlamaya devam ediyor. Yaygın aşılamanın önündeki en büyük engel hâlâ aşıya erişimdeki kısıtlamalar.

Aşı satan ilaç şirketleri kârlarını katlarken aşıda patentlerin kaldırılmaması üretimi sınırlamaya devam ediyor. Birçok ülkede “aşı karşıtı” grupların faaliyetleri dikkat çekse de yaygın aşılamanın önündeki en büyük engel hâlâ aşıya erişimdeki kısıtlamalar. Başta yoksul ülkeler olmak üzere çok sayıda ülkede aşılama oranı düşük. Aşılamayı artırmak için yapılan öneriler ise şirketler ve şirketleri destekleyen devletler tarafından reddediliyor.

Dünya genelinde dün itibariyle 4 milyar 360 milyon dozun üzerinde kovid-19 aşısı uygulandı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ise dünya nüfusunun yüzde 70’ini aşılamak için 11 milyar doza ihtiyaç duyulduğunu söyledi.

Guterres, Uluslararası Kovid-19 Aşı İş Birliği Forumu’nda yaptığı konuşmada, mevcut aşılara direnebilecek ve ulusal aşılama çabalarını baltalayacak başka varyantların ortaya çıkmasını önlemek için aşıların her yere ve herkese mümkün olan en kısa sürede ulaşması gerektiğini bildirdi.

“Dünya nüfusunun yüzde 70’ini aşılamak için 11 milyar doza ihtiyaç var” diyen Guterres, aşının eşit dağıtımı için üretimin iki katına çıkarılması gerektiğine dikkati çekti. Bunun koordinasyon ve uygulaması için de G20 seviyesinde acil görev gücüne ihtiyaç olduğunu vurguladı.

Peki aşı üretiminin artması ve tüm dünyaya adil bir şekilde ulaşmasının önündeki engeller neler. İşte bazıları:

PATENT KALDIRILMIYOR
Aşı üretiminin artması ve aşıya erişimin kolaylaşması için kritik olan “aşı patentlerinin kaldırılması” önerisi bir süre tartışılmasına rağmen rafa kaldırıldı. Aşı üreten şirketler patentleri paylaşmayı reddederken başta Almanya olmak üzere Avrupa Birliği ülkeleri gibi birçok ülke de aynı şekilde öneriyi reddetti. Bunun yerine “aşı bağışı” önerisi getirildi.

Haziran başında İngiltere’de düzenlenen G7 ülkeleri zirvesinde 1 milyar doz aşı bağışı kararı alınmıştı. uluslararası yardım kuruluşu Oxfom’dan Jörn Kalinski ise Dünya Sağlık Örgütü’nün hesaplamalarına göre düşük ve orta gelirli ülkelerde nüfusun yüzde 80’inde sürü bağışıklığı sağlanması için 11 milyar doz ya da en az 8 milyar doz aşıya ihtiyaç duyulduğunu hatırlatarak bağışın yetersiz olacağı konusunda uyarmıştı.

COVAX DA YETERLİ OLAMADI
Birleşmiş Milletlerin yoksul ülkelere bağış yoluyla aşı ulaştırma projesi olan Covax da yeterli aşı dozuna ulaşamadı. New York Times’ta 2 Ağustos’ta yayımlanan habere göre, Covax hedefinin yarım milyar doz gerisinde duruyor. Yoksul ülkeler tehlikeli bir şekilde korumasız, çünkü Delta varyantı yaygınlaşıyor. Patent sorunu nedeniyle üretim aşı şirketlerinin merkezlerinde yapılıyor. Finansman sıkıntısı çeken bu ülkeler, aşı dozlarını kendi kliniklerine taşımak için gerekli parayı bulmakta zorlanıyor.

3. DOZU ERTELEME ÖNERİSİ REDDEDİLDİ
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus önceki gün Cenevre’de düzenlediği basın toplantısında, üçüncü doz aşılamaya geçen veya geçmeyi planlayan ülkelere, bu kararlarını en azından eylül ayı sonuna kadar erteleme çağrısı yaptı. “Küresel aşı miktarının çoğunu halihazırda kullanmış olan ülkelerin daha da fazlasını kullanmasını ve bu esnada dünyanın en savunmasız insanlarının korumasız kalmasını kabul edemeyiz” diyen DSÖ direktörüne ABD yönetiminden ret yanıtı geldi bile.

İLAÇ ŞİRKETLERİ AŞIYA ZAM YAPTI
Pandeminden en “kârlı” çıkan ilaç şirketlerine ise kazandıkları paralar bir türlü yetmiyor! Patentleri geçici olarak bile olsa paylaşmayı reddeden bu şirketler üretimin artmasını engelledikleri gibi bir de aşılara zam yaptılar. Dünyanın tekel haline gelen kovid aşısı üreticilerinden Pfizer ve Moderna’nın Avrupa Birliğine (AB) sattıkları aşıların fiyatını arttırması “Tarihteki en ölümcül ilaç vurgunu” girişimi olarak nitelendirildi.

Financial Times gazetesinin ulaştığı AB ile ABD merkezli ilaç firmaları asındaki zamlı sözleşmeye göre, bir doz Pfizer-BioNTech aşısının fiyatı 15.50 avrodan 19.5 avroya yükseltildi. Birçok Avrupa ülkesi aşılamada ilerleme kaydetse de Delta varyantı gibi varyantlar nedeniyle 3. doz aşılama ihtiyacı tartışılırken gelen zam, bu ülkelerden yoksul ülkelere yapılacak bağışları da etkileyebilir.

Bu arada sadece Alman biyoteknoloji firması BioNTech’in 2021’in ilk üç ayındaki net kârı 1 milyar 128.1 milyon avro olarak açıklandı. BioNTech, geçen yılın ocak-mart döneminde 53.4 milyon avro zarar açıklamıştı. İki rakam arasındaki farkı ilaç şirketlerinin pandemiden sağladıkları kazancı gösterir nitelikte.

10 ZENGİNİN 9 AYLIK KAZANCIYLA HERKESE AŞI ALINABİLİRDİ
Dünya genelinde aşılamanın “maliyeti”ni hızla karşılamak imkansız mı? İngiltere merkezli uluslararası yardım kuruluşu Oxfam’a göre değil. Ocak 2021 tarihli rapora göre dünyandaki en zengin 10 kişinin sadece salgın dönemindeki 9 aylık kazancıyla dünyada herkese yetecek sayıda aşı satın alınabilirdi.

Rapora, en zengin 10 kişinin toplam serveti, koronavirüs salgını sırasında 540 milyar dolar arttı. Bu parayla hem dünyada virüs yüzünden kimsenin yoksullaşmaması sağlanabilir hem de herkese yetecek sayıda aşı satın alınabilirdi. Yardım kuruluşunun raporunda milyarderlerin toplam servetinin, G20 grubu ülkelerinin virüsle mücadele amacıyla yaptığı tüm harcamalardan fazla olduğu belirtilmişti.

Çalışmanın bulgularına göre dünya çapında milyarderlerin serveti 18 Mart 2020 ile 31 Aralık 2020 tarihleri arasında 3,9 trilyon dolar arttı. Bu meblağ halen yaklaşık 12 trilyon dolar.

Mart 2020’den bu yana yani pandemi döneminde servetleri 540 milyar dolar artan dünyanın en zengin 10 kişisi arasında beklenebileceği gibi Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, Tesla’nın kurucusu Elon Musk ve Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg de var.

Oxfam’ın raporuna göre, Jeff Bezos Mart-Eylül 2020 döneminde o kadar çok para kazandı ki, istese 876 bin çalışanının tümüne 105’er bin dolar ikramiye dağıtabilirdi ve serveti yine de salgın öncesiyle aynı kalırdı.

Buna karşılık raporda, dünyanın en yoksul bazı ülkelerinin salgının etkilerini atlatmasının 10 yıldan uzun süreceği belirtilmişti.

Oxfam, 2020 yılında dünyadaki yoksulların sayısının 200 ila 500 milyon daha arttığını ve son 20 yılın çabalarıyla sağlanan yoksulluğun dünya çapında azalması eğilimini tersine çevirdiğini de kaydediyor.

AŞILAMA SON DURUM
DÜNYA genelinde kovid-19’a karşı uygulanan aşı, 4 milyar 360 milyon dozu aştı. Ourworldindata.org sitesine göre, Çin 1 milyar 740 milyon dozla en fazla aşı yapılan ülke olurken bu ülkeyi 495 milyon 330 bin ile Hindistan, 348 milyon 970 bin ile ABD, 147 milyon 210 bin ile Brezilya, 99 milyon 650 bin ile Japonya, 93 milyon 750 bin ile Almanya, 85 milyon 800 bin ile İngiltere, 75 milyon 870 bin ile Fransa, 75 milyon 267 bin ile Türkiye, 71 milyon 40 bin ile Endonezya, 70 milyon 590 bin ile İtalya, 69 milyon 820 bin ile Meksika, 64 milyon 610 bin ile Rusya ve 58 milyon 100 bin ile İspanya izledi.

Dünya genelinde vaka sayısı dün itibariyle 201 milyon 774 bini aştı, 4 milyon 281 binden fazla kişi ise kovid-19 salgını nedeniyle hayatını kaybetti. EVRENSEL

2538330cookie-checkAşı şirketleri kazandıkça kazanıyor ama aşılar milyonlara ulaşmıyor

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.