YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinde bulunan Assos antik kenti limanında başlatılan kaya ıslahı çalışması sırasında doğal dokunun tamamen tahrip edilmesi tepki çekti…
Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı Behram köyü sınırlarında yer alan Assos antik kenti, antik çağın ünlü filozofu Aristoteles’in de felsefe dersleri verdiği bir bilim merkezi olarak biliniyor. Çanakkale’nin en önemli turizm markalarından biri olan Assos’taki zengin kültür mirası arasında Athena tapınağı öne çıkıyor. Antik çağdan bugüne kadar kullanılan Assos limanı ise tarihi yerleşimin en tanınan alanlarından biri. Ancak Assos’taki limanın sırtlarında yer alan kayalık bölgede taş düşme tehlikesi olduğu gerekçesiyle AFAD tarafından başlatılan ıslah çalışması tepki çekti. Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği’nin konuyla ilgili yaptığı açıklamada, yapılan uygulamayı “Islah değil, katliam” olarak niteleyerek “Assos’un daha fazla katledilmemesi ve hasarın önlenmesi için Çanakkale Valiliği’ni, Ayvacık Kaymakamlığı’nı, Ayvacık Cumhuriyet Baş Savcılığı’nı ve Koruma Kurulunu bir an önce inşaatı durdurmaya ve projeyi ve yapılan işi incelemeye davet ediyoruz” çağrısında bulundu.
Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinde bulunan Assos antik kenti limanında başlatılan kaya ıslahı çalışması sırasında doğal dokunun tamamen tahrip edilmesi tepki çekti. Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği’nden yapılan açıklamada, Assos’ta yapılan uygulamanın ıslah değil katliam olduğu görüşü savunularak, “Assos Antik Kenti’nde yola ve tesislerin üstüne kayaların düşmesi nedeniyle AFAD tarafından hazırlanan rapor doğrultusunda Assos ziyarete kapatılmış ve Ayvacık Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından 26 Mart 2021’de ‘Ayvacık İlçesi Assos Kaya Islahı Yapım İşi’ ihale edilmişti. İhale kapsamında yapılan iş ortada. Islah mı, katliam mı? Projeyi uygun bulan Koruma Kurulu bu duruma onay veriyor mu?” denildi.
‘KORUMA KURULUNU YAPILAN İŞİ İNCELEMEYE DAVET EDİYORUZ’
Tepki çeken uygulamanın bir an önce durdurulması çağrısında bulunulan açıklamada, “Assos’un daha fazla katledilmemesi ve hasarın önlenmesi için Çanakkale Valiliği’ni, Ayvacık Kaymakamlığı’nı, Ayvacık Cumhuriyet Baş Savcılığı’nı ve Koruma Kurulunu bir an önce inşaatı durdurmaya ve projeyi ve yapılan işi incelemeye davet ediyoruz” ifadelerine yer verildi.
‘TURİZM SEZONU DIŞINDA YAPILABİLİRDİ, HALK MAĞDUR EDİLDİ’
Bölgedeki turizm alanlarının geliştirilmesi için projeler yürüten bir uzman ise Assos limanı sırtlarındaki kaya ıslahı çalışmasının zamanlamasının yanlış seçildiğini belirterek bu durumun geçimini turizmden ve balıkçılıktan sağlayan yerel halkı mağdur ettiğini dile getirdi. Islah projesi nedeniyle ziyarete kapatılan liman çevresinde mağdur olan yerel halkın yaşadığı kayıpları telafi edecek bir mekanizmanın da geliştirilmediğine işaret eden turizmci, “Bu çalışma rahatlıkla turizm sezonu dışında yapılabilirdi. Böylece yerel halk da sezon içinde ekmek parasını kazanabilirdi. Bir turizmci olarak söylüyorum; Assos’u ziyaret eden misafirleri limana götürmeden antik kentin dokusunu anlamaları mümkün değildir. Zaten antik kentin içinde de kimi yerler tadilatlar dolayısıyla kapalı. Biz bu durumda turlar sırasında Assos’u bir nevi bypass ediyoruz. Oysa Assos bölgenin en önemli değeri” görüşünü dile getirdi.
‘BURASI DOĞAL HALİYLE KIYMETLİYDİ’
Assos’un da içinde bulunduğu bölgenin deprem bölgesi olduğunun bilinen bir gerçek olduğunu ancak yapılan uygulamanın alanın doğal ve tarihi dokusu ile turistik cazibesini yitirecek boyutta olmaması gerektiğini vurgulayan turizmci, “Bir taşı kırdığınızda bile eski yüzeyi ile kırılan yüzey arasındaki fark belirgin şekilde ortaya çıkıyor. Burada eski doğal görünümü yok ettiğinizde alanın tüm cazibesini de yitirirsiniz. Ben burada uygulanan proje ile ilgili raporları görmedim ancak dışarıdan bakan biri olarak böyle bir görüntü ortaya çıkarmadan da rahatlıkla çözüm üretilebileceğini düşünüyorum. Kayaları kırıp büyük yollar açmak doğru değil. Burası doğal haliyle kıymetliydi. Şimdi ortaya çıkan bu görüntüyü insanlar paylaşacak ve çok da hoş bir sonuç olmayacak” diye konuştu.
DÜŞMESİN DİYE ALANDAKİ TÜM KAYALAR PARÇALANDI
Assos’taki tepki çeken projenin 500 günde tamamlanması planlanmıştı. Kaya ıslahı projesiyle ilgili çalışmalar süresince limandaki otel, pansiyon, restoran ve kamp alanlarından oluşan çeşitli işletmeler geçtiğimiz Nisan ayında kapatılarak alan tahliye edilmişti. Ardından başlayan çalışma kapsamında iş makineleriyle parçalanan kayalar kamyonlarla alandan taşındı. 2015 yılında bölgedeki bir işletmenin çatısına kaya düştüğü için afet bölgesi ilan edilen Assos limanının, Çanakkale AFAD İl Müdürlüğü’nün ihale ettiği proje kapsamında ıslah edilerek güvenli hale getirilmesi planlanmıştı.
ASSOS, ARİSTOTELES’E DE EV SAHİPLİĞİ YAPMIŞTI
İlk kuruluş tarihi MÖ 2 bin yılına kadar uzanan Assos’un, MÖ 7. Yüzyılda Lesbos (Midilli) adasından gelen yerleşimciler tarafından geliştirilen kentte Platon’un öğrencilerinden biri olan Aristoteles’in de MÖ 348-345 yılları arasında burada yaşadığı ve bir felsefe okulu kurduğu biliniyor. Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal, Anadolu Uygarlıkları adlı eserinde Aristoteles’in tıpkı kendisi gibi Platon’un öğrencisi olan Hermias ile birlikte Assos’ta 3 yıl kaldığını aktarıyor. Tuzla Çayı ile deniz arasındaki tepede kurulan Assos’taki en önemli yapıların başında, MÖ 530’da inşa edilen Athena tapınağı geliyor.
