Vatikan’dan sonra dünyanın ikinci en güçlü örgütü Çin Komünist Partisi’nin 17. Kongresi 15 Ekim’de toplandı. Kongrenin gündeminde yolsuzluklarla mücadele başta geliyor. İsabetli bir karar. Çünkü bu nacizane Melbournelu taksi şoförü, Çin bürokrasisinin nasıl yolsuzluğa battığının birinci elden şahidi.
Geçen yıl Çin Konsolosluğu’ndan iş aldım. Konsolosluktan bavullarıyla biri kadın 3 Çinli çıkıp, her gün bina önünde sessiz protesto yapan Falun Gong Tarikatı üyelerini görmemezlikten gelerek arabama bindi ve havaalanına gitmek istediklerini söylediler. Havaalanında adamlar arabadan indi, kadın para ödemek için kaldı. Ücreti öderken fatura istedi ve ekledi, “Acaba rakamı biraz yüksek yazabilir misiniz?” Niyeti belli, aradaki farkı cebine atacak. “İşte” dedim kendi kendime, “çürümüş revizyonist parti bürokrasisi!”
Devlet Başkanı Hu Jintao, 73.4 milyon parti üyesini temsilen kongreye katılan 2217 delegeye karşı yaptığı 140 dakikalık açılış konuşmasında, partideki bütün fraksiyonlara mavi boncuk dağıttı: Liberallerin içini ferahlatmak için sistemin iyi işlemediğini söyledi. Orduya daha fazla para vaadetti. Partinin ortadoks kanadını da Marks ve Mao’dan alıntılar yaparak coşturdu. Jintao’nun konuşması sırasında hemen arkasında oturan 80 yaşındaki eski devlet başkanı Jiang Zemin, sürekli şekerleme yapıyordu.
Batı basını Jintao’nun konuşmasını “yavan” buldu. Bu yavanlığın nedenini Hong Kong Üniversitesi Gazetecilik ve Medya Doçenti Rebecca MacKinnon, “heyecanlandırıcı ve ilham veren nutukların Çin tarzı liderlikte yeri yok. Çin kültüründe, güçlü biri için, başkalarını kazanmaya çalışıyor görüntüsü vermek uygun kaçmaz. Eğer, insanların senin söylediklerine tepkisinin ne olduğunu merak ediyor görüntüsü verirsen, bu senin zayıflığının işareti olur” diye açıklıyor.
Kongre 200 Merkez Komite Üyesi ve 100 yedeğini seçecek. Bu seçilenler 24 üyeli Polit Büro ve 1 yedek üyeyi; Polit Büro da 9, ya da muhtemelen 7 kişilik en tepedeki eliti belirleyecek.
Çin Komünist Partisi de ülke ekonomisi gibi patlama yaşıyor. Parti üyelerinin sayısı son 5 yılda yüzde 10 arttı. Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi’nin tek yabancı danışmanı olan ve 1999’dan bu yana Halk Üniversitesi’nde dersler veren Fransız Jean-Christophe Iseux, öğrencilerine partiye üye olmak isteyip istemediklerini sormuş. İlk yıl 30 öğrenci el kaldırmış. Bu yıl el kaldıranların sayısı 75’e yükselmiş. Iseux, “ÇKP, iktidara geldiği 1949’dan bu yana hiç bu kadar etkin olmamıştı” diyor.
Çin ekonomisi dünyanın en büyük dördüncü ekonomisi. Geçen yılın büyüme oranı yüzde 10.7 oldu. Eğitimli zengin sınıf hızla palazlanıyor. Buna karşılık gelir dağılımı hızla bozuluyor. Ekonomik patlamanın yarattığı çevre sorunları dehşet verici boyutta –ki çevre kirliliği de kongrenin başlıca konuları arasında. Çin kentlerinde hava kirliliği doruk noktada. Rahat nefes alınabilecek büyük şehir nereyse kalmadı. Nehirlerden artık zehir akıyor. Hu Jintao, Devlet Başkanlığına 2002’de geldiğinden bu yana ülke ekonomisi yüzde 75 büyüdü. Ama çevresel anlamda bedel çok ağır oldu. ÇKP Kongresi, Hu Jintao’nun ifadesiyle “ilerlemeye bilimsel bakış” sloganıyla çevreye verdiği zararı en azından yavaşlatmaya çalışacak. Önceki yıllardaki “ne pahasına olursa olsun ilerleme” sloganı böylece çöpe atılıyor. Çin, 2008 Olimpiyatlarında dünyanın karşısına “uluslararası topluluğun sorumluluklarını bilen bir üyesi olarak” çıkmaya hazırlanıyor.
