Kapitalizmin uluslararası çapta yeni bir projesi var diyerek söze başlasam abartmış olurmuyum acaba?
Popularist liderler nasıl iktidara geliyorlar ve kendileri için olumsuz gelişmelere rağmen iktidarlarını nasıl sürdürmeye devam edebiliyorlar?
Bir projenin öne çıkan, birbirine benzer örnekleri olarak, Trump, Erdoğan, Boris, Macaristan’daki Orban ve diğerleri iktidarları süresince ekonomiyi berbat etmelerine, çelişkilerle dolu konuşmalarına, hatta açıkça suç işleyip, yalan söylemelerine, halklarını ikiye bölecek girişimlerde bulunmalarına, değil yasalara uymamalarına, Anayasa kararlarına bile burun kıvırmalarına rağmen nasıl destek bulup ayakta kalabiliyorlar?
Yani bu ülkelerde ‘Ahlak sükut etmiş’ durumda ama utanma duygusunu yitirmiş bu tip liderler işi gürültüye getirip, çocuksu diyeceğimiz tavırlarla işin içinden gayet pişkince sıyrılıveriyorlar.
Ve toplumların önemli kesimleri ve hatta bazı ülkelerde nüfusun çoğunluğu bu olan biteni göz göre göre yok sayıyor ve kayıtsız şartsız bu liderleri desteklemekte ısrar ediyor. Neden, nasıl bu durum gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde ortaya çıktı, yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor.
Yeni bir toplum mühendisliğiyle karşı karşıyayız bence. Kapitalizmin çıkmazda olduğu bu dönemde ve bunun faturasını ödemek zorunda kalan kesimlerden hatta sınıftan oluşanlara yoğun bir propaganda uygulanılıyor. Din, milliyetçilik, hamaset ve kültürel seviye farkları kullanılarak hedef alınan bu kitlelere ‘mağdursunuz’ senelerce size hakketiğiniz saygı duyulmadı deniyor. İşte o gün geldi, sizden biri kahramanca öne çıktı her yolu kullanarak sizi hakketiğiniz yere çıkaracak, saygı duyulmanızı sağlayacak ve insanca yaşayabilmeniz için gereken maddi olanaklara kavuşturacaktır. Ona sahip çıkın, hatalar yapacaktır ama sizin için çabalıyor destekleyin gibi söylemler beyinlere işleniyor.
Bu arada seçilen göz boyacı liderlerce ‘büyük’ eserlere imza atılıyor, savaşlar başlatılıyor, kan akıtılıyor tüm bunlar için harcanan maddiyat, israf ekonomik çöküntülere yol açabiliyor. Dahası var, itiraz edenler çeşitli şekillerde acımasızca cezalandırılıyor, ama ne gam, tüm yapılanlar bir zamanlar mağdur edilmiş ama o liderlerin kimliğinde kendilerini iktidarda zanneden kesimin saygı kazanması içindir artık, bu kesimler tarafından göz yumulabilir gelişmelerdir artık.
Zaten o kesimin lideri kendisini eleştirenlere hiç bir ilke, örf, adet tanımadan aklına geldiği gibi cevabı verecektir. Onunla tartışamazsınız. Ne kadar ıspat edip, sergileseniz kabul etmez. Konuyu değiştirir.
Ha etrafındakilerden veya birlikte yürüdüğü kişi veya gruplardan çatlak sesler mi çıktı hiç kimse liderden önemli değildir, harcanabilirler.
Kahraman lider, yıllarca mağdur edilmiş saygı duyulmamış bu kesimin lideridir, ne yapsa yeridir desteklemeye devam. Toplumsal değerler yerle yeksan olmuş, ahlak çürümesi, bencillik, kayıtsızlık almış yürümüş olsun varsın liderimiz bunları çözecektir anlayışındaki bu kesim hala daha desteğe devam edebiliyor şu ana kadar, ama devam edecekler mi?
İşte Türkiye gibi ülkelerde bu epey zor, çünkü çeşitli nedenlerden dolayı pasta küçüktür ve son 17 senede har vurup harman savuralım anlayışıyla, bırakın doğaya, insana, çevreye saygıyı, hiçbir bilimsel çalışmaya dayanmayarak yönetilen ekonomiyle her kesimin pay almaya çalıştığı bu pasta iyice küçüldü. Birisi sarayda ‘para buluuun’ diye sağa sola saldırıyor. Ama. yavaşta olsa verilen destek eriyor. Telaşa kapılan tek lider, herşeyin sorumlusu olduğunu unutup veya nasılsa destekleyen var diyerek yine önüne geleni suçluyor ama artık kazın ayağı öyle değil pastadan pay alamayanlar arasına onu destekleyenlerde girmeye başladı bu durum onu korkuturken muhalefete umut oluyor.
Şimdi bu korkuyla daha da gaddarlaşacak, saldıracak, yeni ceza evleri inşa etmekle övünecekler ama korkunun ecele faydası yok.
Umarız çeşitli ülkelerde, böyle populist liderlerin zalimce yönettiği halklar bu tecrübelerden ders alırlar ve tarih tekkerrür etmez. İleri demokratik sistemler inşa edilir, yaralar sarılır ve gerçekten mağdurun olmadığı, herkesin hakkettiği saygıyı gördüğü düzenler kurulur.
