Bu göl İznik gölüdür: İZNİK’Lİ HİPPARKOS

RECEP MEŞE – Bugünkü İznik Gölünün antik çağdaki adı: Askania Limne. Sonrasında Nikaia gölü olmuş. Gölün doğusunda Phrygia, batısında ise Mysia bulunmaktaymış. Tıpkı şimdi gölün yarısı İznik diğer yarısı Orhangazi sınırları içinde olduğu gibi.

Bundan sonraki dönem Bitinya (Bithynia) dönemidir. Gölün ismi Nikaia Gölü olur. Doğusunda Nikaia Kenti yer alır.

Sözünü edeceğimiz tarihi şahsiyetimiz işte bu dönemde yaşamıştır. 

Avrupa Uzay Ajansı’nın 1989 yılında, yıldızların konumunu hassaslıkla ölçmek üzere Hipparcos Uzay Astrometri Misyonu’nu hayata geçirdi. Gerçek ismi Yüksek Hassaslıklı Paralaks Toplama Uydusu(High Precision Parallax Collecting Satellite) olan bu uzay misyonunun isminin baş harfleri yan yana getirildiği zaman “HiPParCoS” kısaltması ortaya çıkarak Hipparkos’u bir çeşit anma amacı taşır.

Hipparkos bu anmayı layıkıyla hak etmiş bir bilim insanıdır. Ve tarih bu gururu İznik’e bahşetmiştir. Çünkü Hipparkos MÖ 190 yılında bir Bitinya kenti olan nikea’da yani bugünkü İznik’te doğmuştur. Tarihin, özellikle antik çağın önemli astronomu, matematikçisi ve coğrafyacısıdır. İznik’ten sonra Rodos’a geçtiği ve MÖ 120 yılında orada öldüğü bilinmektedir.

Alanında çok çalışma yapmış fakat ona ait az sayıda bilgi günümüze ulaşmıştır. Ancak çalışmaları çağının ve sonra gelen bilimciler tarafından yoğun bir şekilde kullanılmış, daha sonraki bilimsel çalışmalara temel olmuştur.

Gözlemlerini teleskopsuz, çıplak gözle yaptığı bilinmektedir

Hipparkos, çalışmalarında Babil kaynaklarını veri olarak kullanmış, bunun için Babil’i ziyaret etmiştir.

Gezegenlerin ve ayın gök günlüğü hesaplarının yer aldığı astronomik tabletleri incelemiş,

Her almanağın bir Babil yılını ve Ay için (29 ya da 30 gün olup olmadığını, gezegenler için (gezegenlerin Zodyak’taki konumu ve günü ile yeni Zodyak işaretine geçtikleri günlerin girdilerini), gündönümü ve ekinoksların günlerini, Sirius’un konumunu, ay ve güneş tutulmalarına dair tahminleri kapsayan almanakları değerlendirmiş,

Gezegenlerin Zodyak içindeki konumlarının kaydedilmesi yerine “Normal-Yıldız” 33ın (yörüngeye yakın 30 sabit yıldız grubu) yanından geçen gezegenlerin durumları ve tarihlerinin verildiği yıldız almanaklarını gözden geçirmiş,

Hedefteki Yıl metinleri olarak Günler ve Zodyak evreleri de dahil  olmak üzere gezegenler için kullanılan fenomenleri dikkate almış,

Bunun dışında babil günlüklerini incelemiştir.

Hipparkos böylece bu veri ve kaynakları içselleştirmiş ve adeta imbikten geçirmiş ve bunların üzerine kendi okulunu ve öğretisini inşa etmiştir.

Hipparkos üçgenlerin açıları ile kenarları arasındaki bağıntıları konu edinen matematik dalı olan trigonometriyi icat etmiştir.

Ay’ın ve Güneş’in hareketlerine dair buluşlar gerçekleştirmiş, öyle ki günümüzdeki ölçülere 01 saniye hata payı ile yaklaşmıştır.

Bir yılın uzunluğunu neredeyse hatasız hesaplamış, Güneş’in yörüngesini tespit etmiş, Güneş’in ve Ay’ın mesafesini ölçmüştür.

Enlem ve boylamları bulma yöntemini geliştirmiş, ekinoksların presesyonu (devinimlerini) keşfetmiş daha nice coğrafya bilgisinin temelini atmıştır.

İznik’li Hipparkos, bilim tarihinde önemli bir kilometre taşıdır.

Bundan önceki İznik yazılarımda da görüldüğü gibi İznik’ten ve İznik Gölü’nün sularından kimler gelmiş, kimler geçmiştir. 

 

2625510cookie-checkBu göl İznik gölüdür: İZNİK’Lİ HİPPARKOS

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.