Bu denli tepki duyulan bir ülke hakkında yeterli bilgiye sahip olmamız, o ülkeye gösterilecek tepkinin biçimi hakkında da bizlere ipucu verecektir.
Danimarka, Almanya’nın kuzeyindeki Jutland yarımadası ile 406 adadan oluşan 43 bin kilometre kare dolayında yüzölçümüne sahip küçük bir ülkedir. Sadece Almanya ile karadan sınırı bulunan Danimarka, kuzey ve doğusundaki Baltık Denizi ile İsveç ve Norveç’e de deniz komşusu durumundadır. Danimarka’nın başkenti olan Kopenhag, Danimarka’nın doğusundaki Zealand adasındadır. Danimarka’ya bağlı olan Grönland ve Faroe Adaları, özerk yönetime sahiptirler. (Ayrıntılı bilgi için T.C. Kopenhag Büyükelçiliği web sitesine bakabilirsiniz: http://www.turkishembassy.dk
Danimarka’nın nüfusu 5.4 milyon dolayındadır. Danimarka’da % 8’den çok yabancı bulunmakta olup ülkedeki Danimarkalı oranı % 90’ı aşmaktadır.
Danimarka, Anayasal monarşi ile yönetilmekte olup Devlet Başkanı Kraliçe II. Margrethe’dir. 1973 yılında Avrupa Birliği’ne katılan Danimarka’nın seçilmiş parlamento ile yönetildiği görülmektedir. T.C. Danimarka Büyükelçiliği web sitesine göre, Danimarka’da yaşayanların % 88’i Protestan (Evanjelik Luteryan), % 4’ü Müslüman ve % 7 dolayındaki nüfus ise dinsizdir.
Danimarka’da yıllık % 2 enflasyon ile kişi başına düşen milli gelir 35 bin doları aşmaktadır. Yıllık 75 milyar dolar ihracata karşın, 65 milyar dolar ithalat yaparak yılda 10 milyar dolar ihracat fazlası veren bir ekonomiye sahiptir. Danimarka’nın başlıca ihracat ürünleri, TC Büyükelçiliği web sitesine göre , işlenmiş ürünler, gıda mamulleri, sanayi makineleri, ilaç, enformasyon teknolojileri, mobilya, tıbbi ve eczacılık ürünleri, gemiler, gemicilik malzemeleri, rüzgar değirmenleri, balık ürünleri, tarım ve hayvancılık mamulleri, petroldür. İthalat ettiği malların başlıcaları ise otomobil, elektrikli makineler, sanayi makineleri, demir çelik, kağıt ve madeni mamuller, hazır giyim, gıda maddeleri, sanayi hammaddeleridir.
Danimarka’da 4 yılda bir seçim yapılmakta ve % 2 seçim barajı bulunmaktadır. 2005 seçimlerinde parlamentoda 179 milletvekili bulunmakta ve seçime katılım oranı % 84.5 dolayında bulunmaktadır. Danimarka Meclisi, Halk Meclisi anlamına gelen Folketing’dir. İktidarda Danimarka Liberal Partisi (V) ile Muhafazakar Halk Partisi (KF) koalisyonu bulunmaktadır. Başbakan, Liberal Parti’den (V) Anders Fogh Rasmussen ‘dir (Ayrıntılı bilg için bakınız : © Wolfram Nordsieck, 2005, http://www.parties-and-elections.de).
Danimarka’da milliyetçi ve ırkçı eğilimler giderek tırmanmaktadır. 1990’ların sonunda ülkede milliyetçi bir parti kurulduğu görülmüştür. Milliyetçi parti olan Dansk Folkeparti (DF) isimli Danimarka Halk Partisi, 1998 seçimlerinde %7.4 , 2001’de % 12 ve 2005 seçimlerinde de % 13.3 oy alarak ülkedeki 3. parti konumuna yükselmiştir.
Ülkedeki diğer bir milliyetçi ve muhafazakar parti kimliğinde iktidar ortağı Konservative Folkeparti (KF) isimli Muhafazakar Halk Partisi, 2001 seçimlerinde % 9.1 olan oy oranını, 2005’de % 10.3’e yükseltmiş ve sandalye sayısını 14’den 16’ya yükseltmiştir. KF, ülkedeki 4. parti durumundadır.
2005 seçimlerinde birinci parti olan Venstre Danimarka Liberal Parti (V), oylarını 2001 seçimlerinde göre % 2.3 düşürmüş ve 4 sandalye kaybederek 52 sandalyeye düşmüştür. Ülkedeki ikinci büyük parti olan Sosyal Demokratlar (SD) ise % 3.3 oy kaybı ile 5 sandalye kaybetmiştir.
Görüldüğü gibi, Danimarka, ekonomisi ve siyasal yapısı ile muhafazakar siyasetin ve yaşam biçiminin ağır bastığı ve son zamanlarda milliyetçi duyguların kabardığı tipik bir küçük Avrupa ülkesidir. Danimarka’ya yönelik tepkilerin sınırları aşmaması ve istenilen sonuçları vermesi açısından bu ülkeyi tanımanın gerekli olduğunu düşünüyorum. Tepkilerin, kaş yapayım derken göz çıkarmadan olması ve Danimarka’daki demokrat ve hoşgörülü kesimi de rahatsız etmeden yapılmasında yarar vardır.
___________
* Yrd. Doç. Dr. Siyaset Bilimci
