YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Kütahya’nın Simav ilçesinde Zenit Madencilik şirketine ait altın ve gümüş madeni projesi için köylülerin arazilerini acele kamulaştırma kapsamına alan Cumhurbaşkanı Kararı Danıştay tarafından iptal edildi…
Kütahya’nın Simav ilçesine bağlı Örencik köyü ile Tavşanlı ilçesine bağlı Avcılar ve Kavaklı köylerinde Zenit Madencilik A.Ş.’ne ait altın ve gümüş madeni projesi için kapasite artırımı için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen ÇED Olumlu kararına karşı Kütahya Barosu ve Simav Örencik köyünden yurttaşlar iptal davası açtı. Davayla ilgili önceki gün yapılan bilirkişi keşfi öncesinde davacılar Mahkemeden halk sağlığı uzmanı, jeofizikçi ve biyolog bulunmasını da talep etmişlerdi. Davacılar ayrıca Mahkemenin atadığı bilirkişi heyetinde yer alan maden mühendisinin de daha önce Bursa’daki bir maden projesinde şirket için halkı bilgilendirme toplantısına katıldığı ve ‘taraflı’ olduğu gerekçesiyle reddini istedi. Kütahya İdare Mahkemesi heyeti hakkında da reddi hâkim talebinde bulunan davacıların tüm bu talepleri reddedildi. Bilirkişi olarak atanan Maden Mühendisi’nin tarafsız olmadığını savunan Kütahya Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu, “Bilirkişinin hakimlerin de huzurunda tarafsızlığını yitirdiği ortaya çıkmasına rağmen, bilirkişinin reddi talebimiz keşif boyunca mahkemece nazarı dikkate alınmamıştır” açıklamasında bulundu.
KÜTAHYA BAROSU’NDAN ‘BİLİRKİŞİ TARAFSIZLIĞINI YİTİRDİ’ AÇIKLAMASI
Kütahya Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu, dün gerçekleşen davayla ilgili bilirkişi keşfinin ardından yaptığı açıklamada, reddi hâkim taleplerinden dolayı davacılar ile mahkeme heyeti arasında husumet oluştuğuna dikkat çekildi. Keşfin bağımsız bir Hâkim tarafından yapılması gerektiği kaydedilen açıklamada, “Yapılması halinde keşfin yoklukla malul olacağını, itiraz edilen Maden Mühendisi yerine başka bir maden mühendisi ile keşfin yapılması talepleri mahkemece nazarı dikkate alınmadan yasaya aykırı bir şekilde keşif yapılmıştır. Maden Mühendisi keşif sırasında, maden etki sahasında bulunan on binlerce yıllık mağaraların kayaç yapılar olmadığını ve karstik yapılar olduğunu beyan etmesi üzerine patlatmaların bu tabiat varlıklarını yok edeceğini anladık, buna ilişkin davalılar vekillerince beyanda bulunulması üzerine Maden Mühendisi paniğe kapılarak şirketi aklayıcı beyanlarda bulunmuş ve keşif sırasında maden bilirkişisinin tarafsız olmadığı ortaya çıkmıştır. Bilirkişinin hakimlerin de huzurunda tarafsızlığını yitirdiği ortaya çıkmasına rağmen, bilirkişinin reddi talebimiz keşif boyunca mahkemece nazarı dikkate alınmamıştır” denildi.
FAY HATTINDAKİ RUHSAT SAHASINDA ZEMİN KAYMALARI GÖRÜLDÜ
Türkiye’nin depremle sarsıldığı bu günlerde maden sahasında pasa döküm alanlarında yer kaymalarının meydana geldiği belirtilen Kütahya Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu’nun açıklamasında, maden şirketinin yer kaymalarının üzerine toprak dökerek kapatmaya çalıştığının gözlendiği kaydedildi. Maden Ruhsat sahalarının Konya Ermenek –Simav ve Kütahya Fay zonlarının birinci derece deprem kuşağında yer aldığına dikkat çekilen açıklamada, “Keşif sırasında Maden Yoğun Liç Sahasının ve siyanürlü bileşiklerin bulunacağı alanın rakım olarak etki alanındaki köylerden ve gerek yer altı ve yer üstü sulardan çok daha yukarıda olduğu anlaşılmıştır. Geçtiğimiz günlerde Fatsa da Strateks-Altıntepe Madencilik şirketinin siyanürlü bileşikleri yağmurla havuzlardan taşmış; nehre, tarım arazilerine ve Karadeniz’e ulaşmıştır. Zenit Madencilik A.Ş’nin işletmeye başlaması halinde deprem ülkesi Türkiye Fatsa ve Erzincan İliç’te gerçekleşen facia Sima Örencik’te de gerçekleşecektir” ifadelerine yer verildi.
ACELE KAMULAŞTIRMAYLA İLGİLİ CUMHURBAŞKANI KARARINI YARGI İPTAL ETTİ
Söz konusu maden projesi için halkın mülkiyet hakkını elinden alan Acele Kamulaştırma kararına ilişkin Simav Örencik köylülerinden 27 yurttaşın açtığı iptal davasına da değinilen açıklamada, Danıştay 6. Dairesi’nin konuyla ilgili Cumhurbaşkanı Kararını iptal ettiği bilgisine yer verilerek şöyle denildi: “Danıştay 6. Dairesi, Cumhurbaşkanı’nın acele kamulaştırma kararı alamayacağını, sadece kamulaştırmanın aceleliğine karar verebileceğinden Cumhurbaşkanı’nın bu konudaki kararını iptal etmiştir. Böylece Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde her şeyin tek bir merkeze bağlı olduğu, yerel idarelerin ve kamu kurumlarının karar alamadığı için süreci sağlıklı işlemediği yüksek Mahkeme kararı ile bir defa daha ortaya çıkmıştır. Danıştay 6. Dairesinin mahkeme kararları ile belirlendiği üzere, üzerinde hiçbir devlet denetimi olmadan şirketin beyan ettiği değer üzerinden devlete sadece yüzde 6 devlet hakkı bıraktığı ve devlete sadece yüzde 13,6 oranında vergi ödediği ortaya çıkmıştır. Üstelik beyan ettikleri altın üretiminin doğru olup olmadığı şirketin kendi inisiyatifine bırakılmıştır.”
SİYANÜRLE MADENCİLİK YAPILACAK PROJEDE GECE GÜNDÜZ ÇALIŞMA
Özaltın Holding’in yüzde 53 hisseyle büyük ortağı olduğu Zenit Madencilik A.Ş’nin diğer ortakları ise İngiliz Ariana Resources PLC’nin yerli iştiraki olan Galata Madencilik ile ProjeA şirketi. Kütahya’da yerel halkın tarım ve hayvancılık yaptığı, karaçam ormanlarıyla çevrili bölgede toplam 2185 hektarlık alanda ruhsat verilen altın-gümüş madeni için mevcuttaki 92,94 hektarlık işletme alanına 575 hektarlık alan daha eklenmesi için hazırlanan ÇED raporunda özetle şu bilgilere yer veriliyor: “Proje için belirlenen ÇED Alanı sınırına en yakın yerleşim birimleri; 250 m mesafede Örencik Köyü’nün hanesidir. Altın-Gümüş Madeni Açık Ocağı’nda yılda 12 ay, ayda 26 gün ve günde 24 saat, Yığın Liçi ve ADR Tesisinde 12 ay, ayda 26 gün ve günde 24 saat çalışılması planlanmaktadır. Sahada açık ocak işletme planına göre üretim faaliyetleri 6 yıl sürecek ve çıkarılan cevher, inşa edilecek zenginleştirme ünitelerinde zenginleştirilecektir. Yığın liç sahasında liç edilecek cevher kırma eleme tesisinde istenen boyutlara indirgendikten sonra aglomerasyon tesisinde kireç ve çimento ilavesi ile aglomere edilerek yığınlar halinde serilecek ve uygulanacak seyreltilmiş siyanür çözeltisi ile liç edilecektir.”
KÖYLÜLERİN TOPLAM 171 PARSEL ARAZİSİ İÇİN ACELE KAMULAŞTIRMA KARARI
28 Ekim 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile söz konusu altın ve gümüş madeni projesi için Kütahya’nın Simav ilçesine bağlı Örencik köyünde 164 parsel, Tavşanlı ilçesine bağlı Avcılar köyünde ise 7 parsel olmak üzere 638 bin 837 metrekareden oluşan toplam 171 parsel arazi acele kamulaştırma kapsamına alınmıştı. Kararın iptali için arazi sahibi vatandaşın açtığı davayı gören Danıştay, acele kamulaştırmayla ilgili çıkarılan Cumhurbaşkanı Kararında ‘acelelik hali’nin somut olarak ortaya konulamadığına hükmederek hukuka aykırı bulunan kararı iptal etti.
DANIŞTAY CUMHURBAŞKANI KARARINI HUKUKA AYKIRI BULDU
Örencik ve Avcılar köylerinde kamulaştırılması planlanan 1.988.328 metrekarelik alanda yılda 499,25 ton buğday üretileceği, kaydedilen Danıştay kararında, “dava konusu Cumhurbaşkanlığı Kararında, 2942 sayılı kamulaştırma kanununun 27. maddesinde öngörülen acele kamulaştırma prosedürünün uygulanması için gerekli olan acelelik halinin somut olarak ortaya konulamadığı sonucuna varıldığından, dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının dava konusu parsele ilişkin kısmında hukuka uyarlık görülmemiştir” denildi.
