Halk TV yazarı Barış Soydan, dolar/TL’deki yükselişin ardında makro ekonomik, finansal ve siyasi nedenlerin olduğunu belirterek “Her şeyden önce bu ülke dünyanın en yüksek enflasyon oranlarından birine sahip. TÜİK’in açıkladığı resmi enflasyon yüzde 74’e geldi, yüzde 100’e gidiyor. Üretici fiyatlarındaki artış yüzde 130’un üzerinde” dedi.
Enflasyondaki artışın şirketlerin maliyetlerini patlattığını dile getiren Soydan, şöyle devam etti:
“TL’nin enflasyondan arındırılmış değerini gösteren reel efektif kur yükseliyor. Türk şirketleri uluslararası pazarlarda Çinli, Vietnamlı, Faslı, Polonyalı şirketlerle rekabet etmekte zorlanıyorlar. Bu, bir noktadan sonra ihracatın ivme kaybetmesine yol açacak. (Nitekim ihracatın artış hızı -yüzde 15-, ithalatın artış hızının -yüzde 45- üçte birine düşmüş durumda.)
‘TL DAHA DA DEĞER YİTİRMEK ZORUNDA’
Dolardaki yükselişin sebeplerinden biri bu. Yani en-flas-yon! İhracatçıların enflasyon nedeniyle yitirmeye başladıkları rekabet gücünü yeniden kazanmaları için TL daha da değer yitirmek zorunda.
İkinci neden, cari açıktaki patlama. Türkiye geçen yılı 14 milyar dolarlık cari açıkla kapatmıştı. Şu anda 12 aylık açık 25 milyar dolarda, yıl sonunda 40-50 milyar dolara yükselmesi bekleniyor.
Cari açığın finansmanı için Merkez Bankası’nın rezervlerine ihtiyaç var. Çünkü Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını satın almak için konut yatırımı yapanları saymazsanız yabancı sermaye girişi durdu.
‘TÜRKİYE, ÖNÜMÜZDEKİ BİR YIL İÇİNDE 220-230 MİLYAR DOLARA İHTİYAÇ DUYACAK’
Türkiye’nin yaklaşık 440 milyar dolar dış borcu var. Bunun 182 milyar dolarlık kısmının vadesi önümüzdeki bir yıl içinde doluyor. Toplayalım, 182 milyar dolarlık kısa vadeli döviz borcu + 40-50 milyar dolarlık cari açık. Türkiye önümüzdeki bir yıl içinde 220-230 milyar dolara ihtiyaç duyacak.
“Canım, dış borcun büyük kısmı yenilenecek” diyenler olabilir. Doğru ama dün Bloomberg’den, BDDK’nın son kararı sonrasında yabancı yatırımcıların Türk şirketlerine verdikleri kredilerin bir kısmının ödenmesini isteyeceğini öğrendik. Merkez Bankası’nın kasasında acaba Türkiye’nin döviz ihtiyacını karşılayacak yeterli para var mı?
Net rezervler 7.4 milyar dolara gerilemiş durumda. Swap (Para takası) ile başka bankalardan borç alınan dövizleri çıkardığmızda ise eksi 53.8 milyar dolarda olduğunu görüyoruz. Hadi onlara değil de başka bankaların Merkez Bankası’nda emaneten duran zorunlu karşılıklarını da içeren brüt rezervlere bakalım. O da 102 milyar dolarda. Yani Türkiye’nin bir yıllık döviz ihtiyacının çok altında.
‘TÜRKİYE’NİN İŞİNİ DAHA DA ZORLAŞTIRIYOR’
Bütün bunların üstüne FED’in (Amerikan Merkez Bankası) para politikasında gittiği u dönüşü tuz biber ekti. FED’in faiz artırımları nedeniyle Türkiye’nin de aralarında yer aldığı gelişen ülkelerin risk primi bir süredir artıyor. Bu Türkiye’nin işini daha da zorlaştırıyor.
‘DOLAR DAHA DA YÜKSELECEK’
Bunları bir kenara bırakıp, zincir marketlere ceza kesmek dışında enflasyonla mücadeleye yönelik hiçbir somut önlem almayıp bütün suçu “Londa’daki tefecilere” ve içeride “İhtiyaç duymadığı halde” döviz alan şirketlere yüklemek, Don Kişot gibi yel değirmenlerine saldırmak demek.
İktidar Don Kişot’luğa devam ettikçe dolar daha da yükselecek.
