YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Özelleştirme ve satın alma garantili üretim modeli, temel bir insan hakkı olan enerjiyi kamu hizmeti olmaktan çıkararak özel şirketlerin insafına terk etti. Elektrikte yeni zamlar kapıda…
Elektriğe yapılan yüzde 14.9 zammın ardından ortak bir açıklama yapan Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) ve Enerji Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikası (KESK- ESM), 4 kişilik bir ailenin aylık asgari elektrik faturasının 163 liraya yükseldiğine dikkati çekerek, “Bakanlığın açıkladığı maliyet bazlı enerji politikalarının sonucu olan bu zamların önümüzdeki dönemde de devam etmesi beklenmektedir” görüşüne yer verdi.
YENİ ELEKTRİK ZAMMI FATURALARA NASIL YANSIYACAK
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) ve Enerji Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikası (KESK- ESM), 1 Ekim’den itibaren uygulamaya konulan yüzde 14.9’luk elektrik zammıyla ilgili ortak bir basın açıklaması yaptı. Yeni düzenlemeyle Temmuz 2019’a göre tek terimli alçak gerilim aboneleri için perakende enerji bedellerinin yüzde 15-16 oranlarında artırılırken, kayıp ve kaçak, iletim hizmeti ve dağıtım hizmeti bedellerini içeren dağıtım kaleminin tüm abone gruplarında yüzde 13.5 zamlandığı kaydedilen açıklamada, “Fon ve vergilerin etkisiyle yeni tarife toplamda yüzde 14.9 oranında zam olarak yansıyacaktır. Zamla birlikte elektrik fiyatları kilovatsaat başına; Ticarethanelerde 75.69, Aydınlatmada 70.21, Tarımsal sulamada 66.61, Sanayide 65.69, Konutlarda 57.28, Şehit aileleri ve muharip malul gazilerde 27.47, Genel aydınlatmada 50.60 kuruş olarak belirlenmiştir” bilgisine yer verildi.
DÖRT KİŞİLİK AİLENİN ASGARİ ELEKTRİK FATURASI 163 LİRAYA YÜKSELDİ
Elektrik Mühendisleri Odası’nın yaptığı çalışmalara göre, 4 kişilik bir ailenin aylık asgari elektrik tüketimi 230 kilovatsaat olarak belirlendiğine dikkat çekilen açıklamada, “Yeni zamla 4 kişilik bir ailenin aylık elektrik faturası da 163 liraya yükselmiştir. Konut tarifelerinde yılbaşında yapılan yüzde 10’luk indirime rağmen yıllık zam oranı yüzde 19.7 olurken, 2 yıllık artış yüzde 72.6 olmuştur. Sanayide ise yıllık değişim yüzde 32.2 iken; 2 yıllık zam oranı yüzde 126’ya ulaşmıştır” denildi.
DAĞITIM BEDELİNİN FATURADA GÖSTERİLMEMESİ YARGIYA TAŞINACAK
EPDK’nın zamma gerekçe olarak Elektrik Üretim AŞ’nin (EÜAŞ) toptan satış tarifelerindeki değişimi gösterdiği vurgulanan ortak basın açıklamasında, “Kamu toptan elektrik alım satış şirketi olan TETAŞ’ın kaldırılması nedeniyle kamunun piyasa fiyatlarını düzenleme işlevi zayıflatılmıştır. Bakanlığın açıkladığı maliyet bazlı enerji politikalarının sonucu olan bu zamların önümüzdeki dönemde de devam etmesi beklenmektedir. EPDK’nın faturalarda dağıtım bedelini ayrı bir kalem olarak göstermemesi kamuoyundan bazı bilgilerin saklandığı anlamına gelmektedir. EMO, EPDK’nın şeffaflıktan uzak bu kararına karşı yargı yoluna başvuracaktır” ifadelerine yer verildi.
‘ENERJİ KAR HIRSIYLA DEĞİL, KAMU YARARINA GÖRE YÖNETİLMELİ’
Yıllardır uygulanan özelleştirme ve piyasalaştırmaya dayalı enerji politikalarının Türkiye’yi getirdiği noktanın elektrikte sürekli yükselen fiyatlar ve bunun tüm sektörleri doğrudan etkilemesiyle iğneden ipliğe her ürüne zam gelmesi olduğu görüşüne yer verilen açıklamada şu ifadelere yer verildi: “1990`lı yıllarda başlayan yap-işlet ve yap-işlet-devret modeli üretim santrallarının satın alma garantileri nedeniyle fiyatların yükseldiği ve halen yeni yatırımlarda da bu garantilerin verilmesi sonucu artan enerji maliyetlerinin yine zam olarak yansıyacağı açıktır. Özelleştirmenin acı reçetesi herkes tarafından görülmüştür. Temel bir insan hakkı olan enerji hizmeti ucuz, kesintisiz ve kaliteli bir şekilde kamu tarafından sunulmalıdır. Bunu sağlamanın tek yolu ise enerji alanının, şirketlerin kar hırsı ile değil, kamu yararını hedef alan politikalarla yönetilmesidir. Ülkemizin daha büyük açmazlarla karşılaşmaması için özelleştirme uygulamalarına son verilerek, acilen yeniden kamulaştırmalar yapılmalıdır.”
EPDK DAĞITIM BEDELİNİ FATURALARDAN NEDEN ÇIKARDI
Geçtiğimiz Temmuz ayında EPDK tarafından yapılan düzenlemeyle “kolay fatura” uygulamasına geçikldi. Tüketiciyi daha sade ve kolay bilgilendirmek amacıyla yapıldığı belirtilen düzenlemeyle ilgili EPDK, yeni faturalarda dağıtım bedeline neden yer verilmediği konusuna şöyle açıklık getirmişti: “Dağıtım bedeli ifadesi; elektriğin şebeke, işletme, yatırım ve personel maliyetlerini de içeren genel ve kapsayıcı bir tanımlamaydı. Ancak kalem kalem bütün bu maliyetlerin ‘dağıtım bedeli’ adı altında toplanmış olması kamuoyunda yanlış anlaşılmalara sebep oldu. 24 saat kesintisiz elektrik sağlamak için her mevsim koşulunda çalışan işçilerin maaşından, elektrik kesintilerinin önlenmesine yönelik şebeke yatırım maliyetlerine kadar pek çok (trafo tesis edilmesi, yanmayan sokak lambalarının değiştirilmesi, elektrik direklerinin tamiri v.s) maliyeti içeren bu bedel ne yazık ki tüketicilere istenen düzeyde anlatılamadı ve eleştiri konusu haline geldi.
‘TÜKETİCİNİN KAFA KARIŞIKLIĞINI GİDERMEYİ HEDEFLEDİK’
Kurumumuz; fatura düzenlemesi ile hem bu yanlış yorumların önünü geçmeyi hem de faturaları, tüketicinin kafasını karıştıracak ibarelerden arındırmayı hedefledi. Yeni faturada ortaya çıkacak ‘enerji tüketim bedeli’ önceki dönemlerde farklı isimlerle faturalarda yer alan bütün bedelleri kapsayacak. Enerji tüketim bedeline, faturada yer alacak vergi, fon ve paylar eklenerek nihai fatura ortaya çıkacak. Bu arada yıllık 1600 Kilowatsaatten fazla elektrik tüketen vatandaşlarımız serbest tüketici niteliğini haizdir ve tedarikçisini seçebilmektedir. Dileyen bütün serbest tüketiciler tedarikçi şirketten talep etmeleri halinde faturalarında bütün maliyet kalemlerini görmeye devam edebilir.”
