YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Sayıştay, Emine Erdoğan’ın himayesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülen ‘Sıfır Atık Projesi’nde mevzuata aykırı uygulama tespit etti…
Sayıştay’ın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2021 yılındaki faaliyetleriyle ilgili hazırladığı denetim raporunda, Sıfır Atık Projesi için kontrol mekanizması kurulmadığı bulgusuna yer verilerek, “mevzuat hükümleri doğrultusunda sıfır atık yönetim sistemi kurma zorunluluğu olan yerlerin tespit edilerek uygulama takvimi doğrultusunda sisteme geçişlerin tamamlanarak belgelendirilmesi ve sistemi kurmayanlara idari para cezası uygulanması gerekmektedir” denildi.
‘SÜRE TAKİBİ İÇİN KONTROL MEKANİZMASI KURULMADI’
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülen ‘Sıfır Atık Projesi’nde ilgili mevzuat gereği zorunlu olan kontrol mekanizmasının kurulmadığı ortaya çıktı. Sayıştay’ın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2021 yılındaki faaliyetleriyle ilgili hazırladığı denetim raporunda, “Bakanlık tarafından sıfır atık yönetim sistemine geçiş için mevzuatta belirlenen sürelerin takibi için kontrol mekanizması kurulmadığı ve sistemi kurma zorunluluğu bulunan yerlere yaptırım uygulanmadığı görülmüştür” ifadelerine yer verildi.
İSRAFIN ÖNLENMESİ, ATIKLARIN GERİ DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HEDEFLENİYOR
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesinde 2017 yılından bu yana yürütülen Sıfır Atık Projesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Emine Erdoğan’ın himaye ettiği projelerden biri. Çeşitli sivil toplum kuruluşlarının da destek verdiği projeyle israfın önlenmesi, kaynakların daha verimli kullanılması, oluşan atığın miktarının azaltılması, etkin toplama sisteminin kurulması ve atıkların geri dönüştürülmesini kapsayan atık önleme yaklaşımının yaygınlaştırılması hedefleniyor.
SAYIŞTAY RAPORUNDA ÇEVRE KANUNUNA ATIFTA BULUNULDU
Ancak öncelikle kamu kurum ve kuruluşlarında uygulanmaya başlanan projede ilgili mevzuata aykırılık oluşturan bulgulara rastlandı. Sayıştay’ın Eylül 2022 tarihli denetim raporunda 2872 sayılı Çevre Kanunu’na atıfta bulunularak şöyle denildi: “Anılan Kanun’un idari nitelikteki cezaların düzenlendiği 20’nci maddesinin (z) bendinde ise sıfır atık yönetim sistemini kurmayanlara ve/veya kurduğunu belgeleyemeyenlere 27.240 TL idari para cezası verileceği ifade edilmiştir. Bu çerçevede Sıfır Atık Yönetmeliği 12.07.2019 tarih ve 30829 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur. Anılan Yönetmeliğin 2’nci maddesinde mahalli idareler ve EK-1 listede tanımlı diğer yerler ile gönüllülük esasına göre başvuranlar düzenlemenin kapsamında tutulmuştur.
‘AYKIRILIK TESPİT EDİLMESİ HALİNDE İDARİ YAPTIRIM UYGULANMALI’
EK-1 listede mahalli idareler ile bina ve yerleşkeler için belirli kıstaslara göre gruplar belirlenmiş ve sisteme geçiş için son tarihler belirtilmiştir. Yönetmeliğin 6 ila 11’inci maddeleri arasında Bakanlığın, il müdürlüklerinin, mülki idare amirlerinin, mahalli idarelerin, sıfır atık yönetim sistemi kuran bina ve yerleşkeler ile organize sanayi bölgeleri ve havalimanlarının yükümlülükleri düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere göre sıfır atık yönetim sistemine geçenlerin ve geçme zorunluluğu olan yerlerin faaliyetlerini izlemek, denetlemek, aykırılık tespit edilmesi halinde idari yaptırım uygulamak ve Bakanlığa bilgi vermek il müdürlüklerinin görevi olarak belirlenmiştir.”
BELİRLİ SÜREDE SIFIR ATIK BELGESİ ALMAYAN YERLERE PARA CEZASI
İlgili Yönetmeliğin 12’nci maddesinde, mahalli idareler ile EK-1 listede tanımlı diğer yerlerin uygulama takvimi doğrultusunda sıfır atık yönetim sistemine geçmelerinin zorunlu olduğu bilgisine yer verilen Sayıştay’ın denetim raporunda, özetle şöyle denildi: “Yönetmelik kapsamında zorunlu tutulan yerlerin il müdürlükleri denetiminde sıfır atık sistemini belirlenen takvim doğrultusunda kurması ve sıfır atık belgesi alması aksi takdirde idari para cezası ödemeleri gerekmektedir.
‘TAKİP YAPILMIYOR, İDARİ PARA CEZASI MEKANİZMASI ÇALIMIYOR’
İl Müdürlüklerinde yapılan incelemede, sıfır atık bilgi sistemi aracılığıyla başvuruların toplandığı, başvuru kapsamında beyan edilen bilgilerin kriterlere uygunluğunun denetiminin personel yetersizliği sebebiyle yapılamadığı, sıfır atık bilgi sisteminin sıfır atık sistemine geçme zorunluluğu olan yerlere ilişkin yeterli bir veri sunmadığı ve bu nedenle de uygulama takviminin takibinin yapılmadığı dolayısıyla idari para cezası mekanizmasının çalışmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, mevzuat hükümleri doğrultusunda sıfır atık yönetim sistemi kurma zorunluluğu olan yerlerin tespit edilerek uygulama takvimi doğrultusunda sisteme geçişlerin tamamlanarak belgelendirilmesi ve sistemi kurmayanlara idari para cezası uygulanması gerekmektedir.”
EMİNE ERDOĞAN: ‘KÜRESEL HAREKETE DÖNÜŞTÜRMEK ARZUSUNDAYIZ’
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, 19 Eylül 2022 tarihinde New York Türkevi’nde düzenlenen ‘Dünya Ortak Evimiz: İklim Kriziyle Mücadelede Sıfır Atığın Önemi’ etkinliğinde yaptığı konuşmada, projeyle ilgili özetle şunları dile getirmişti: “Sıfır Atık başarımız, uluslararası toplumda, büyük ilgi görüyor. Bugüne kadar, Sıfır Atık konusundaki tecrübelerimizi paylaşmamız noktasında, uluslararası birçok talep aldık. Bu deneyimlerimizi, isteyen her ülkeyle paylaşmaya hazırız ve Sıfır Atığı, küresel bir harekete dönüştürmek arzusundayız. Sizleri de bu harekete destek vermeye ve ‘Ortak Evimiz Dünya için Sıfır Atık İyi Niyet Beyanını’, imzalamaya davet ediyorum.”
