Çin Yeni Yılı da bu özel günlerden birisidir. Çin nüfusu Endonezya nüfusunun yaklaşık yüzde 4’ünü oluşturmaktadir. Zamanında Çin’den gelen göçmen Çinliler tarafından getirilmiş bu gelenek ve görenekleri kapsayan kutlamanın Endonezya’daki yerel adı İmlek’tir. Bu yıl 31 Ocak’a denk gelen İmlek çoşkuyla ve çeşitli etkinliklerle kutlandı.
Baskıcı hükümetlerin yasaklaması nedeniye Çin Yeni yılı, Endonezya’da 1967 yılından itibaren uzun yıllar açık açık kutlanamamıştır. Suharto diktatörlük rejiminin son yıllarına denk gelen 1997’den itibaren kutlamalar resmi dairelerde yasak olsa da yavaş yavaş su yüzüne çıkmaya başlamıştır.
Çin kökenliler herşeye rağmen daha çok evlerinde sessiz sedasız kutlama yapmayı tercih ediyorlardı o yıllarda. 2002 yılında Çin kökenli bir çok Endonezya’lının kutlama hakları resmi olarak tanınarak resmi tatil ilan edildi ve kutlamalar aleni bir şekilde yapılmaya başladı.
Yeni yıl kutlamaları yeni ayın ilk günü başlar ve 15 gün sonrasında “tam ay”a dönüşünce sona erer. Bahar mevsiminin başlamasına denk geldiği için bahar kutlamaları ve “yeni ay yılı” olarak da adlandırılır. Her yıl farklı güne denk gelen Yeni Yıl , Çin Zodiac takvimi olarak da bilinir. Çin takviminde yıllara 12 farklı hayvanın adı verilmiştir; takvim, ay ve güneşin hareketlerine dayanır. Her yeni ay yılı bir hayvanın adıyla anılır.Bu yıl “at yılı” olup, bir sonraki at yılı 12 yıl sonra, yani 2016 yılına denk gelecektir.
Çin yeni yılı, ölenleri hatırlamak ve aile üyelerini biraraya getirmek için en uygun zamandır.
Kutlamalara epey önceden başlanır, yeni yıla her anlamda temiz bir başlangıç yapmak çok önemlidir.
Yeni Yıl’dan önce evlerde tam bir bahar temizliği yapılır, eski eşyalar atılır, pencereler silinir, pervazlar şeytan girmesin diye kırmızıya boyanır. Köşe, bucak bir güzel temizlenmezse şeytanın ruhunun oralarda, karanlık yerlerde kalmış olabileceğine ve yeni yılda uğursuzluk getireceğine inanılır. İçerdeki tozlar dışarıya süpürülürken şeytanın ruhunun da süpürülüp atıldığı söylenir.
Yeni yıl günü temizlik yapılırsa iyi şansın da süpülerek atılacağına inanılır.O yüzden temizlik önceden yapılmalı, saç, sakal da kestirilecekse önceden kestirilmelidir.Yeni yıl günü saç kestirilmesi uğursuzluk getirebilir. Kuaförlerde doluluk bir gün öncesinde tavan yapar.
Temizlik iş alanında eski hesapların kesilmesi, başlı işlerin bitirilmesi anlamına gelir. Yeni yıldan önce varsa bütün borçlar ödenmelidir; yeni yıla borçla harçla girilmez, yoksa borç baki kalır. Alacaklılar bayram eder yeni yıl geliyor, hasılatı toplayacağız diye…
Yeni yılı yeni umutlarla, iyimser olarak karşılamak esastır.
Her bayram ve yeni kutlamasında olduğu gibi İmlek- Çin Yeni Yılı’nda da kutlamanın en temel ve eğlenceli unsuru hediye vermektir. Dolayısıyla alışveriş yapmak şarttır. Sinek avlayan AVM’lere gün doğar. Çinli mağaza sahiplerinin bazıları inançlarından dolayı yeni yılın ilk 3-5 günü dükkanlarını açmazlar ve Endonezya’daki Çin mahallerine, mağazalarına,bakkallarına bir sesizlik hâkim olur. ”4” kötü rakamdır. Çinliler 4 ile pek muhatap olmak istemezler.
Mesela Çinlilere ait işyerlerinde asansörde 4-14-24-34 gibi katlar olmaz, atlanır bu rakamlar. Sebebi; 4 telâfuz edildiğinde “ölüm” sözcüğünü andırması, o yüzden iş sahiplerine uğursuzluk getireceğine inanılmasıdır.
Çin Yeni Yılında hediye olarak çiceğe rağbet edilir. Çiçek doğanın yeniden uyanışıdır. Çinliler çicek olmadan meyve olmayacağına inandığından bu zaman zarfında evler, sokaklar, çiçeklerle süslenir. Çicek, özellikle tomurcuklu çicekler yeniden doğuş ve yeni başlangıçları sembolize ettiğinden tercih sebebidir. Meyve vermekte olan mandalina ağaçları çok popülerdir
Yeni yıl akşamı aile bireylerini bir araya getiren özel bir akşamdır; ancak yemekler bir gün önceden hazırlanmalıdır; zira yeni yıl günü temizlik gibi yemek yapmak da uğursuzluk getirebilir. Günün özel yemeği domuz eti veya balıktır. Hangi balık seçilmişse bütün olarak pişirilmelidir, balık şans getirir diye bilinir.
İlâki yuvarlak bir tabakta şeker ikramı,olmazsa olmazıdır yeni yılın. Yuvarlak olması aile bireylerin birlik ve beraberliğini simgeler. Yemekten sonra içki içilir ve çeşitli oyunlar oynanarak kutlama geç saatlere kadar devam eder. Yeni yıl akşamı evdeki bütün ışıklar açık bırakılır; karanlık olursa gelmekte olan iyi talihin evi görmeden geçeceği, içeriye girmeyeceğine inanılır.
Yeni yıl aksamı ve ertesi gün insanların şık olması ve canlı renkli giysiler giymesi gelen yılın aynı tonda geçmesi açısından önemlidir. Kırmızı canlı bir renk olduğu için tercih sebebidir. Şeytanı da geri iter. Sokaklarda kırmızı renk hakim olur.
Yeni yıl akşamı en yakın aile bireyleri ile kutlandıktan sonra yeni yılın ilk günü erkenden kalkılmalıdır. Yoksa tembellik bütün yıla bulaşır. “Nasıl başlarsa öyle gider”denilir. Büyüklere, uzak akraba ve komşulara ziyaretler yapılır. Bu ziyaretlerde önceden hazırlanmış yiyecekler ikram edilir. Çocuklara zarflar içinde harçlık verilir. Yeni evliler varsa onlar hediye almaz ama verirler.
Eğer ilk gün yoğunluktan dolayı herkes ziyaret edilemezse 15 gün süresince ziyaretler kabul görür.
Kaplan dansı kutlamalara damgasını vuran diğer bir etkinliktir. AVM’lerde bu süre zarfında her an karşısınıza kaplan kılığına girmiş, “davulun sesi uzaktan hoş gelir” dedirten davul eşliğinde dans ederek dolaşan bir grubun ortaya çıkması an meselesidir. Havai fişek gösterileri kutlamaları tamamlar. Çin yeni yılı kutlu olsun, tüm dünyaya barış getirsin.
__________________
