Yüksek doğalgaz ve elektrik ücretleri karşısında dar gelirli vatandaş kömür ve odun gibi alternatiflere yöneliyor. Satıcılar düşen alım gücü ile birlikte vatandaşın artık torba ile kömür aldığını söylüyor.
Türkiye’de son dönemde kira ücretlerindeki aşırı artış vatandaşları zorlarken havaların soğumasıyla birlikte ısınma da faturaları kabartıyor. Doğalgaz ve elektrik faturasını ödemekte zorlananlar kömür ve oduna yöneliyor. Ancak vatandaşın ısınmak için cebinden çıkan para her ay artıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2019’un Ekim ayında bir ton odunun fiyatı 643 lira iken bu 2021’in Ekim ayında bin 015 liraya yükseldi. Aynı dönemde bir ton kömürün fiyatı da bin 069 liradan 2 bin 159 liraya çıktı. Böylece son üç yılda odunda yüzde 43, kömürde ise yüzde 101’lik artış yaşandı.
TÜİK’e göre bu ürünlerdeki zamlanmanın büyük kısmı ise son iki ayda gerçekleşti. Ağustos ile Ekim arasında kömüre yüzde 72, oduna yüzde 33, sobaya ise yüzde 31 zam geldi.
40 liradan 90 liraya çıktı
Kağıthane’de odun ve kömür deposu işleten Serdar Duran’a göre özellikle odun satışlarında ciddi artış var. Nisan ayında 40 liraya satılan bir torba kömürün şimdi 90 liraya satıldığını söyleyen Duran, odunun ton fiyatının da 800 liradan 1300 liraya çıktığını belirtti. Duran’a göre odun ve kömür fiyatlarındaki artış TÜİK verilerinin üzerinde.
Artık torba ile satılıyor
Vatandaşın alım gücündeki düşüşün alışverişe yansıdığını söyleyen İzmir Odun ve Kömür Satıcıları Esnaf Odası Başkanı Mustafa Düzyol, “Satışlar havaların soğuması ile birlikte hızlandı ama eskiden odun ve kömür tonla alınırdı. Şimdi ise torba torba alınıyor. Fiyatlarda da ciddi bir artış var. Bu da özellikle alım gücü düşük olan vatandaşı etkiliyor. İnsanlar daha çok günübirlik ihtiyaçlarını gideriyorlar. Herkes zamlardan şikayetçi” dedi.
Kömür kullanımının artmaya başlaması ise İstanbul’daki hava kalitesinde uzun dönemde değişimlere neden olabilir. Ayrıca son günlerde İstanbul’u esir alan sis tabakasının kömür dumanıyla birleştiğinde oldukça kirli bir hava oluştuğu belirtiliyor.
Sözleşmeler iptal ediliyor
Enerji maliyetlerindeki artış sonrası enerji şirketleri maliyetin altında satış yapmak zorunda kaldığı tüketiciler ile imzaladığı sözleşmeleri iptal ediyor. Kolen Enerji Genel Müdürü Kaya Uğur Karayurt, Ocak ayında 405 lira olan temel enerji maliyetinin Kasım’da 900 lirayı aştığını bu durumun da şirketleri oldukça zorladığını söyledi. Karayurt, sözleşmeleri bitirilen kullanıcıların artık serbest tüketici tarifesi yerine ulusal tarifeden faturalandırılacağının altını çizdi.
Tüketiciler itiraz edebilir
Sözleşme ile hukuken bir haksızlık olduğunu düşünen vatandaşların bu duruma itiraz edebileceğini aktaran Karayurt, “Aboneliğin feshine itiraz bu durumdan ne zaman haberinizin olduğu ile ilgili. Bir enerji şirketinin abonesi olma ya da aboneliğinden çıkma işlemi tüketimin başlayacağı ya da sonlanacağı aydan bir önceki ayın 5’ine kadar yapılır. 19’una kadar ise netleşir. Ayın 19’una kadar durumdan haberdar edildiniz, akabinde enerji şirketine itiraz ettiniz ve ikna ettiniz ise işlem pasife alınabilir. Değilse takip eden ayın birinde portföyden çıkmışsınız demektir” şeklinde konuştu. Emre Eser/Fatima Çelik – Deutsche Welle Türkçe
