YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Orman yangınlarından zarar gören ve evlerini kaybeden vatandaşlara TOKİ tarafından ‘Afet Borçlandırma Senedi’ imzalatılmak istendiğini açıklayan ÇHD, uygulamanın anayasaya aykırı olduğunu savundu…
Antalya Manavgat başta olmak üzere orman yangınlarına maruz kalan çeşitli kentlerde evi yanan vatandaşlara TOKİ tarafından afet borçlandırma senedi imzalatılmak istendiğine işaret eden Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), “Yangın bölgesinde evini, bağını, hayvanını kaybeden köylülere TOKİ aracılığı ile ‘Afet Borçlandırma Senedi’ imzalatılmak istenmektedir. Devlet, yangından zarar gören insanlara yapacağı yeni evler için, kredilendirme yoluyla yangınzedeleri bir de borçlu duruma sokmanın peşindedir. Her şeyden önce bu tavır, Anayasa’da geçen sosyal devlet ilkesine aykırıdır. Genel afetle baş başa kalmış afetzedelere kredilendirme, yani ‘borçlandırma’ yoluyla ve TOKİ aracılığı ile ev yapmak, devletin temel sorumluluk alanlarından çekilmesi anlamını taşımaktadır” açıklaması yaptı.
Antalya’nın Manavgat ilçesi başta olmak orman yangınlarına maruz kalan yerleşimlerde evleri yanan vatandaşlara TOKİ tarafından borçlandırma senedi imzalatılmak istendiğini öne süren Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), konuyla ilgili bir açıklama yaparak uygulamanın anayasanın sosyal devlet ilkesine aykırı olduğunu savundu.
ORMANLAR, EVLER VE TARIM ARAZİLERİ KÜLE DÖNDÜ
Temmuz sonunda başlayan ve Akdeniz ve Ege bölgelerinde etkili olan orman yangınlarında yaklaşık 132 bin hektar ormanlık alanın, 25 bin hektar da tarımsal alanın yandığının tahmin edildiği bilgisine yer verilen ÇHD’nin açıklamasında, bunun yanı sıra birçok köylünün evi, ahırı, hayvanları, bahçesi ve arı kovanlarının da yandığı kaydedildi.
EVİ YANAN VATANDAŞLARA TOKİ BORÇ SENEDİ İMZALATMAK İSTİYOR
Yangınlar daha sönmeden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ekiplerinin bazı ağır hasarlı binaları yıktırdığı belirtilen açıklamada, “Devletin yangına maruz kalan insanlara yardım etmesi, hem vicdanı bir görev olduğu gibi hem de devletin Anayasal yükümlülüklerindendir. Buna karşın yangın bölgesinde evini, bağını, hayvanını kaybeden köylülere TOKİ aracılığı ile ‘Afet Borçlandırma Senedi’ imzalatılmak istenmektedir. Devlet, yangından zarar gören insanlara yapacağı yeni evler için, kredilendirme yoluyla yangınzedeleri bir de borçlu duruma sokmanın peşindedir. Bu borçlandırma senetlerinde borç miktarı ve ne kadar faiz ödeneceği bilinmemekte, yangınzedelere boş olarak imzalatılmak istenmektedir” denildi.
‘DEVLET TEMEL SORUMLULUK ALANINDAN ÇEKİLİYOR’
Söz konusu tavrın Anayasa’da geçen sosyal devlet ilkesine aykırı olduğuna işaret edilen ÇHD’nin açıklamasında, şu görüşlere yer verildi: “Her ne kadar yanan bölge ‘afet bölgesi’ ilan edilmişse de 1959 yılında çıkarılan 7269 sayılı ‘Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’, günümüz şartlarına uygun değildir. Genel afetle baş başa kalmış afetzedelere kredilendirme (yani borçlandırma) yoluyla ve TOKİ aracılığı ile ev yapmak, devletin temel sorumluluk alanlarından çekilmesi anlamını taşımaktadır. Tüm malını mülkünü kaybetmiş afetzedelere, üstelik Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yangın söndürmede kusuru açıkken, bankalara borçlandırma yöntemiyle konut yapmak, gerçek bir yardım olmamaktadır. Üstelik imzalatılmak istenen borç senetlerinde borç miktarı ve faizi de belli değildir. Bu sosyal hukuk devleti ilkeleriyle bağdaşan bir durum değildir. Zaten 7269 sayılı Yasanın 40. maddesinde bu kredilere faiz işletilmeyeceği de hüküm altına alınmıştır.
‘KAYIPLAR AFET FONUNDAN KARŞILANMALI’
Yangınzedeler; tarım alanlarını, meyve bahçelerini ve bunlardan elde edecekleri ürünlerini de kaybetmişlerdir. Tarım ve Orman Bakanlığı ise sadece köylülere bir yıllık ürün desteği vereceğini ilan etmiştir. Oysa ileriye dönük tazminat bedeli olarak en az 10 yıllık ürün bedeli Bakanlık tarafından tazmin edilmelidir. Yapılması gereken afetzedelere bir an önce, yörenin sosyal dokusuna uygun evleri ve kaybetmiş olduğu tarımsal üretim araçlarını nakdi ve ayni olarak Afet Fonlarından karşılanması sağlanmalıdır.”
