İletişim öğrencileriyiz biz ve iletişimin fakültesi mi olurmuş diyenlere, 2000’lerden sonra başlayan dijital devrim ve yabancılaşma güzel bir cevap oldu. Yeni uzmanlık alanları oluşurken belki de en çok iletişim uzmanlarına ihtiyaç duyuldu. Hakkını vermek lazım bu bölümün, öyle ya koskoca dört yıl “Gönderici, ileti, alıcı ve varsa kanal” ı öğrenecek değildik. Bütün iletişim kuramlarının mihenk taşı insansa ve bizler de ileride yazmak, konuşmak ve bir şeyler izletmek adına adaysak eğer, kendi kendime çok sordum, ölçtüm, biçtim. Öyle ya insanlar da konuşa konuşa anlaşacaksa, en çok ne hakkında konuşmaya eğilimi var diye ilk soru belirdi kafamda. Fark ettirmeden kulak verdim çevremdekilere, açıkça sormadan, diyalogları, çevremdeki konuşmaları şöyle bir gözlemledim ve ana temanın kadın olduğunu gördüm ve tabii ilişkiler. Özel olsun ya da olmasın her konunun bittiği nokta bir kadın sorunsalıydı. Öyle ya da böyle hep kadınlar ekseninde dönen diyaloglar döndü durdu. Nasıl mı? Şöyle ki: “Duydun mu, kadın nasıl da kesmiş kocasını, cinnet getirmiş anlaşılan” “Sadece kadınlar ve çocuklar izleyebilecekmiş maçı, düşünsene şimdi dönecek muhabbetleri” “Cinsiyetini değiştirdi ama kadın hali daha güzeldi abi yaa” “Kadından güvenlik mi olurmuş” “Herkes haklı kendine göre, sonuçta onu yetiştiren ailede özellikle de annede başlıyor problem” Yine kadın. Anlaşılamayan, karmaşık bir yapı olduğu söylenen ve toplum tarafından yüzlerce kalıba sokulan biz kadınlar çok konuşuluyoruz demek ki.
O zaman daha derinden bakalım şu meseleye ve en çok konuşulan konunun tarihine bir göz atalım. Neler varmış ve bugüne kadar nasıl evrilmiş kadın algısı. Kadın tarihi araştırmalarına bakacak olursak, bir taraftan kadınların kültürel kalkınma sürecindeki rolleri, diğer taraftan farklı cinsiyetlerin birbiri ile olan ilişkileri gibi belirli alanlarda kadının başarısı ele alınmış. Belirli başlıklar ise cadı olduğu zannedilen kadınların takibi, tarihsel anaerkillik ve bazı bilim alanlarındaki kadınların katkısı olmuş. Bir de şu boyutu var ana temamızın. O da kadının gölgede bırakılmasının, aslında bizlere ilkokulda öğretilen tarih kelimesin İngilizce anlamında gizli olduğu. “History” diğer bir deyişle, erkeğin hikayesi. İngilizce’deki zamirleri kadın, erkek ve cansızları temsil edecek üç şekilde öğrenmiştik: His, her, its. Diğer bir deyişle “history” tam olarak erkek olan şahsın tarihi demek. Yıllarca, sadece tarih diye ezberletilen kelimenin tam karşılığı bu. Diğer taraftan bu kavrama karşılık olarak “Herstory” diye araştırma alanı ortaya çıkmış. Tabi işin bu tarafı öğretilmedi, öyle ya bizler de hiç merak etmedik. Öldürülen, dekoltesi olan, tecavüze uğrayan ya da şaşılırcasına başarı hikayeleri anlatılan kadın profilleri daha çok ilgimizi çekti diğer ayrıntılara karşılık. Her ne kadar kadın tarihi araştırması, feminist bir yaklaşım çerçevesinde gelişse de mecbur bırakılmıştır da denilebilir. Araştırma alanları, 1970’li yıllarda güçlenen kadın hareketlerinin bir sonucu olarak ilk defa ABD’de “Women’s History” adı altında ortaya çıkmış. Tarihçiler kadınları, geleneksel tarih yazımında hiç ön planda olmayan bireyler olarak saptamış ve 1980’li yıllardan itibaren kadın tarihinin durumu daha kapsamlı olarak araştırılmış. Cinsiyet tarihinin bir parçası olmaya başlayan kadın, eleştirel erkek tarihinin ön koşulu haline gelmiş. Öncelikli eğilim kadın tarihinin yeniden oluşturulması olup çıkmış çünkü bütün araştırmalar kadınların bilimde “unutuluşu”nu ve kadın bakış açısının yok sayılmasını ortaya dökmüş. Kendiliğinden oluşan bu amaçlar, kadınlara ilişkin bir denge oluşması, kadın bakış açısının uygulanması ile bilimdeki boşlukların ortaya çıkarılması ve doldurulmasını kapsamakta. Bu durumda erkek odaklı tarih yazımının kadın odaklı olanlarla tamamlanması veya değiştirilmesi ihtiyacı doğmuş.
Öyle ya, nerden nereye tarihte hiç konuşulmayan kadınlar, bugünün en çok konuşulanları.
_________________
Nesrin Yorulmaz
[email protected]
