Larry Elliott / The Guardian – Muhafazakârlar bu krize yönelik bariz çözümleri takip etmekte başarısız oldular, bunun yerine hastaları ve Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) grevcilerini cezalandırdılar.
Britanya hasta bir ekonomiye sahip. Bu, geçtiğimiz yıl büyümenin durağanlaşmasıyla ilgili bir metafor değil, bir gerçeğin ifadesi. Daha önce hiç bu kadar çok insan uzun süreli hastalık veya sakatlık nedeniyle iş gücünün dışında kalmamıştı. Daha önce hiç bu kadar büyük bir insan potansiyeli kaybı yaşanmamıştı.
Sağlığın daha iyi olması başlı başına arzu edilen bir durumdur. Sağlıksızlık insanları mutsuz eder, bu nedenle yeterince iyi olduklarında çalışmak isteyebilecek insanların sayısının azalmasının ekonomik faydalarının olup olmaması gerçekten önemli olmamalıdır. Gayrisafi yurt içi hasıla her şey değildir.
Şu anda durum şöyle. Uzun süreli sağlık sorunları nedeniyle iş aramadığını söyleyenlerin sayısı 2023’ün ilk üç ayında 86 bin artarak 2.55 milyona ulaştı ve şu anda üç yıl önce pandemi başlamadan önceki rakamın 438 bin üzerinde.
Kovid-19’un ulusun sağlığına ciddi bir darbe vurduğu ve zaten ciddi şekilde gerilmiş olan NHS üzerinde baskı yarattığı açık. Bu 438 bin kişilik artışın bir kısmı uzun kovidden muzdarip olacak, diğer kısmı ise karantina stresinin ve ardından gelen hayat pahalılığı krizinin ruh sağlıklarını etkilediğini görecektir.
Hemen işe yarayacak iki şey var: NHS’yi aylardır etkileyen grevlerin sona ermesi ve sırada bekleyen hasta birikimini temizlemeye başlamak için ekstra yatırım. Hükümetin hemşireler ve genç doktorlarla uzun süredir devam eden savaşı kendi kalesine attığı muhteşem bir gol oldu.
2023’ün başında Başbakan Rishi Sunak beş vaatte bulundu. Bunlardan biri, şu anda sadece İngiltere için 7 milyondan fazla olan NHS bekleme listelerini yıl sonuna kadar kısaltmak, bir diğeri ise ekonomiyi büyütmekti.
Bu ikisi birbiriyle bağlantılı. Hastalık nedeniyle çalışamayan 2.55 milyon kişinin dörtte biri iş istediğini söylüyor; daha iyi ve daha hızlı tedavi bu kişilerin iş bulmasına yardımcı olacak, ekonomideki milyonlarca boş pozisyonun bir kısmını dolduracak ve büyümeyi artıracaktır.
Kesin olan bir şey var: uzun vadeli hastalık yardımları için uygunluk kriterlerini sertleştirmek, en savunmasız insanların bazılarının hayatlarını daha da zorlaştırmaktan başka bir işe yaramaz. İngiltere’nin sağlık sorununun köklü yapısı, cezalandırıcı bir yaklaşımın işe yaramayacağı anlamına gelir.
Son 15 yıldır zor zamanlar geçiriyoruz. 1990’lar ve 2000’lerin başı, reel gelirlerin arttığı ve İşçi Partisi hükümetleri döneminde NHS harcamalarının 1948’de kurulduğundan bu yana hiç olmadığı kadar hızlı arttığı uzun bir ekonomik yükselişe sahne oldu. 2007’den bu yana, ücretleri -enflasyona göre düzeltilmiş olarak- 15 yıl öncesine göre daha düşük bırakan iki derin durgunluk yaşandı.
Bu dönemde iş bulmak oldukça kolay olmuş, ancak bu işler genellikle düşük ücretli, güvencesiz ve sendikasız olmuştur. Resmi yoksulluk sınırının altında yaşayanların yüzde 50’sinden fazlası çalışan bir hanede yaşamaktadır ve geçimlerini sağlamak için sürekli mücadele etmek hem fiziksel hem de zihinsel olarak zarar vermiştir.
Aynı zamanda, NHS’ye yapılan harcamalar, 2010’dan bu yana finansmanda yapılan yetersiz artışlarla çok daha azaldı. Tasarruf yapma ihtiyacı sadece kovid vurduğunda kapasite yetersizliği anlamına gelmedi, aynı zamanda önleyici sağlık ve ruh sağlığına yetersiz yatırım anlamına da geldi.
Kamu Politikaları Araştırma Enstitüsü (IPPR), hükümetin yıl sonuna kadar bekleme listelerini azaltmak gibi mütevazı bir hedef yerine daha ileri gitmesini ve İngiltere’yi dünyanın en sağlıklı ülkesi haline getirmek için 30 yıllık bir misyon üstlenmesi gerektiğini söylüyor.
Bu değerli bir hedef, ancak bunu başarmak kolay olmayacak. Diğer şeylerin yanı sıra, daha iyi ücretli ve daha güvenceli işler; çalışma koşullarının müzakere edilmesinde sendikalara daha büyük bir rol; karma çalışma ve daha kısa çalışma haftaları gibi yeni fikirleri benimseme isteği ve NHS’nin önlenebilecek sorunlarla ilgilenen, ulusal bir hastalık hizmeti yerine gerçek bir ulusal sağlık hizmeti haline gelmesi gerektiğinin kabul edilmesi gerekecektir.
Hepsinden önemlisi, sağlıksızlıktan kaynaklanan hareketsizliğin daha derin bir rahatsızlığın, yani modern İngiliz kapitalizminin sağlıksız durumunun bir belirtisi olduğunun kabul edilmesini gerektirecektir. Çeviren: Sarya Tunç / EVRENSEL
