İngiltere’deki Kaleburnu Türklerinin serüveni kayıt altına alınıyor. Kıbrıs’tan en çok göç veren Kaleburnu, Karpazlar’da Rum köyleriyle çevrili bulunuyor. Kıbrıs kökenli Erim Metto ve Hussain Hashim Bakayi Mustafa tarafından yönetilen yeni bir proje sayesinde Kaleburnu Türklerinin hikayeleri gelecek nesiller için korunacak. 5 Ağustos 2022’de Londra Wood Green’deki Grand Palace Banqueting Suite’te düzenlenen kitap lansmanında ‘Kaleburnu: Köklerimiz’ adlı kitaplarının bir teaser’ı yayınlandı.
Metto’nun “İngiliz Kıbrıslı Türklerin kendi Windrush deneyimleriyle uzlaşmalarına yardımcı olan çığır açan proje” başlıklı açıklaması aynen şöyle:
Kıbrıslı Türkler birkaç nesildir anavatanları Kıbrıs’tan Birleşik Krallık’a göç etmektedirler. Britanya İmparatorluğu’nun çeşitli kolonilerinden birçok ailenin II. Windrush dönemi olarak bilinen dönemde Londra’ya yerleşen diğer birçok topluluk gibi, Kıbrıs’ın farklı bölgelerinden gelen Kıbrıslı Türkler de sadece bir bavulla geldiler ve dönüş bileti almak için bile yeterli paraları yoktu. Çoğunluğu, bir ay kadar süren uzun ve zorlu bir yolculukla Avrupa’yı dolaştıktan sonra tekneyle geldi.
Gelenlerin çoğu Kaleburnu adlı bir köyden geldi. Türkiye-Suriye sınırına doğru uzanan Karpaz yarımadasının en doğu noktasında bulunanlar, adanın en ücra köşesinden geldiler.
Birçoğu Londra’ya tek yön biletlerini almadan önce Kıbrıs’ın başkenti Lefkoşa’ya (Lefkoşa) gitmek için köylerinden bile ayrılmamıştı. O zamanlar köyde sadece birkaç kişinin arabası vardı, bu yüzden Kaleburnu halkı çoğunlukla adanın kendi bölgelerine hapsolmuştu.
Rumca konuşan köylerle çevrili Kaleburnu Türkleri, Kıbrıs’taki Türk kardeşlerinden bile kopmuştu, o kadar ki, bugün bile, eski sakinlerinin çoğu, anadili Türkçe’den daha rahat Yunanca konuşuyor. Bu onları dünyada dini olarak Müslüman olan ancak ilk dilleri olarak Yunanca konuşan bir avuç topluluktan biri olmaları bakımından benzersiz kılmaktadır.
Kaleburnu’ndan onlarca köylü, bir daha ne zaman görebileceklerini, görmeyeceklerini bilmeden arkadaşlarına, ailelerine ve sevdiklerine veda etti. Bazıları için asla bir ‘bir dahaki sefer’ olmayacaktı.
On yıllar sonra, onların İngiltere’deki torunları, büyükanne ve büyükbabalarının memleketini daha önce hiç ziyaret etmemiş olsalar bile, kendilerini Kaleburnu diasporasının üyeleri olarak gururla tanımlamaya devam ediyorlar. İngiltere’de doğup büyüyenlerin sayısı şimdi potansiyel olarak Kaleburnu’nda doğup yaşayanlardan daha fazla.
Ve Londra’ya göç eden büyükleri, bunca yıl önce, Birleşik Krallık’ta iki, üç ve bazı durumlarda dört kuşak yaşadıktan sonra, tek kelime İngilizce bilmeden gelirken, bu bir-bir-‘in genç üyelerinin çoğu. nazik diaspora anadilleri olan Türkçe ve Yunancayı unutmaya başlıyor.
50’li ve 60’lı yıllarda gelenlerin çoğu okuma yazma bilmiyordu ve hikayelerini sadece sözlü olarak aktardılar ve dil, yaşlı ve genç nesiller arasında giderek artan bir engel haline geldiğinden, bu hikayeler ne yazık ki kayboluyor. Londra’daki Kaleburnu diasporası yaşlılarının çoğunu Covid-19 nedeniyle trajik bir şekilde kaybettiğinden, pandemi özellikle çok geç olmadan bu hikayeleri kaydetme ihtiyacını gösterdi.
Ancak Erim Metto ve Hussain Hashim Bakayi Mustafa tarafından yönetilen yeni bir proje sayesinde bu hikayeler gelecek nesiller için korunacak. 5 Ağustos 2022’de Londra Wood Green’deki Grand Palace Banqueting Suite’te düzenlenen kitap lansmanında ‘Kaleburnu: Köklerimiz’ adlı kitaplarının bir teaser’ı yayınlandı.
Kitap, fotoğraf sergisi ve yapımı devam eden Kaleburnu belgeselinin 9 dakikalık fragmanı ile tedavi gören misafirlere dağıtıldı. Katılımın yoğun olduğu etkinlikte hem yazarların, hem Kıbrıslı Türk devlet adamlarının hem de İngiltere’ye göçle ilgili göz yaşartıcı ilk ağızdan hikayelerini paylaşan köy yaşlılarının konuşmaları yer aldı.
Yazarlar ve projede yer alan diğer herkes, büyükanne ve büyükbabalarının bu ülkeye gelme mücadelesini kabul etmek ve onurlandırmak ve ebedileştirmek için Birleşik Krallık’taki diğer Kıbrıslı Türk diasporaları ile yürütülecek diğer benzer projelere başarıyla öncelik tanımışlardır. gelecek nesillere bıraktıkları miras.
Belgeselin uzun versiyonunun Eylül ayında yayınlanması beklenirken, kitabın daha uzun versiyonu da hem İngilizce hem de Türkçe olarak yayınlanacak. Proje kapsamında, 2023 yılında insanların Kaleburnu ile ilgili kendi hikayelerini ekleyebilecekleri Wikipedia tipi bir web sitesi de hizmete girerken, kayıp yakınlarının mezarlarının bulunmasına yardımcı olacak bir hizmet de hayata geçirildi. Proje hakkında bilgi almak isteyenler daha fazla bilgi için Kaleburnu.org’u ziyaret edebilirler.
