Meksika, eğlencelere düşkünlüğü ve fiestalarının bolluğu ile tanınan bir ülke olarak, 21 Mart’ı tüm coşkusuyla kutladı.
Ülkenin şimdiye kadar en sevilen ve ulusal bir kahramana dönüştürülmüş olan eski Cumhurbaşkanı Benito Juarez’in doğumgünü olduğu için resmi tatil günü olan bahar bayramı, her ne kadar Paskalya öncesi kutlanan “Kutsal Hafta” ile kesişse de, ikisinin kutlama şekli zaman içinde birbirini dengeler, onaylar hale geldiğinden, Paskalya haftasının yumurtaları tavşanları, bahar bayramının bir parçası olarak bereket, yeniden hayata gelme, bolluk, yenilenme, canlanma, sembolu olarak günümüz Meksika’sında yerini alıyor ama durum biraz daha ilginç.
Çünkü İspanyollar 16.yy’da ülkeyi ele geçirdikten sonra yaşanan hispanizasyon döneminde binlerce yerli eskiden taptıkları tanrılarını bir köşeye bırakmak yerine, onların isimlerini değiştirerek ortaya bir hristiyanlık sentezi ortaya çıkardı.
Meksika’nın eski tanrıları katolisizmin azizleri ile yer değiştirdiği için, gerek algılama gerekse ibadet şekliyle dindar-pagan bir Meksika oluşturdu.
Kültürlerine yeni giren bayramlar, adetler ve zorunluluklar reddedilmeyip sadece Meksikalı’laştırılarak gündemlerine girdiği için, günümüzde Eski Meksika’nın nerdeyse tüm bayramları ve festivalleri yeni isimleriyle kutlanmaya devam ediliyor. Meksika’nın her bir eyaleti, köyü kasabası, neredeyse yılın herbir gününde, farklı adetler ve geleneklerle kutladıkları bir resmi, dini ve sosyal festival takvimine sahip.
Onun için Pre-Colombiyan dönemde kullandıkları ritüel takvim üzerine gelen hristiyan bayramlarıyla kabaran fiesta bolluğunu yadırgamamak gerek.
Meksikalıların Noel’den sonra en önemli bayramları Paskalya. Aynı Noel de olduğu gibi, Paskalya da da hayat duruyor ve neredeyse nüfusun tümü bayram, tatil, aile, komşu, arkadaş, yemek ve tekila diyerek hayatın koşuşturmasından uzaklaşıp topluca yaşanan bir birlik ve aidiyet duygusuna bürünüyor.
İsa’nın çarmıha gerilmesinden sonra göğe yükselişinin anısına kutlanan Paskalya, Bahar Gündönümü’den (21 Mart) sonraki ilk dolunaylı pazar gününde kutlanıyor.
Ondan önce kutlanan Kutsal Hafta genellikle, Pátzcuaro, San Luis Potosí, Taxco, ve San Miguel de Allende gibi merkez koloniyal şehirlerde, İsa’nın son haftasını “temsilen yaşayan” bir çok inananla dolup taşıyor.
Ancak Meksika’nın bazı bölgelerinde yapılan katolik kutlamalar, Tarahumara-Norogachi (Bakır Kanyon)’de yapıldığı gibi, pre-Hispanik ritüeller şeklinde, bereket ve yeniden doğuş danslarıyla canlandırılıyor.
Paskalya’dan iki hafta önce başlayan ve 4 gün süren Xochimilco festivali ise, yine baharın gelişini kutlayan ve pre-hispanik tanrılar; Çiçek Tanrıçası Xochipilli ve Dans Tanrısı Maculxochitl adına düzenlenen bir yerli kutlama.
Ürünün bolluğu için yapılan bu kutlamalarda heryıl bir genç kadın ‘bölgenin en güzel çiçeği’ olarak seçilip, Xochimilco’nun kanallarında gondollarla gezdiriliyor.
Bahar bayramının en ilginç etkinliği, Meksika’nın Yucatan yarımadasında Chichen-Itza’da bulunan ‘Kale’ de denilen Mayalara ait Kukulkan piramidinde, 21 Mart saat 12.00 dan 17.00 kadar izlenebilen Tanrı-Kral Quetzalcoatl’ın bir Maya versiyonu olan Tüylü Yılan Kukulkan’ın güneş ışınlarının etkisiyle piramit üzerine düşen gölgesi. Binlerce beyaz elbiselere bürünmüş insanın izlediği gösteride, güneşin ışınlarıyla tapınağın üzerine vuran gölgelerin, tapınağın tepesinden aşağı yavaş yavaş inmekte olan bir yılan efekti vermesi.
Piramidin alt kısmında duran yılan başına doğru süzülen gölgenin, yılanın vücudunu tamamlaması, Tanrı Kukulkan’ın sembolik dönüşü olarak algılandığından, tüm bölgeye bereket ve bolluk getireceğine inanılıyor.
Aztek ve Maya destanlarına göre, 10.yy’da baş tanrı Tezcatlipoca (Dumanlı Ayna) ve Tanrı Quetzalcoatl (Tüylü Yılan) arasında bir savaş çıkar. Savaşın sonunda, Dumanlı Ayna, tüylü rakibini yener. Hükümdarın başkenti terketmesine kadar varan bu çetin savaşın sonunda, tüm orta Amerikanın ruhuna işleyen bir tanrı-kral olarak Topiltzin-Quetzalcoatl-Kukulcan yüzlerce efsaneyle bir kahramana dönüşür ve birgün tahtını geri almak için mutlaka döneceği ve bu dönüşün de I. Kamış yılına denk gelecegi dilden dile dolaşır.
I. Kamış yılı, 1521 yılına denk geldiği ve İspanyollar bölgeye girdiğinde gelenin Beyaz Tanrı Kukulkan olduğunu düşündükleri için fetih inanilmaz bir kolaylıkla gerçekleşir.
Bir çok dünya ülkesinde kutlanan bahar bayramı yani 21 Mart kadar, bilime, yorumlara, bayramlara, eğlencelere, dinlere, mezheplere, maledilen tarih sayısı çok azdır. Öncelikle ve bilimsel olarak bu tarih Bahar Gündönümü’nün başladığı tarihtir.
Gece ve gündüzün eşitlendiği bu tarihten itibaren kuzey yarım küre bahar mevsimine girmeye başlar ve güneş ışınlarının Ekvator’un kuzeyine daha dik gelmesiyle gündüzler uzamaya başlar.
Bu da yaşam koşullarını birinci dereceden hafifleteceği için, doğal olarak sevinmek, bayramlar yapmak, destanlar düzmek, mitler türetmek için yeterli bir sebep olmuştur. İnsanlık tarihinin başlangıç yıllarından bu yana bir yenilenme, bolluk ve bereket ile ilişkilendirilen bahar bayramı, doğayla içiçe yaşayan insanlar ve toprağı ana olarak vasıflandıran düşünce sistemleri kadar, günümüzün doğaya dönmek isteyen insanını daha çok ilgilendirmeye başladı.
Belki de sadece bu sepepten dünya yüzünde binlerce insan bugünü çok da dinlere bağlı kalmadan kutluyor. Ancak 21 Mart’a verilen isim ne olursa olsun, kuzey yarımküre bu tarihi sevinçle karşılıyor, bayramlar, ritüeller, şarkılar, danslar ve ülkesinin içkiyi tolere etme seviyesine göre içki tüketerek bu özel günü kutluyor.
