Macaristan’da 2010’dan bu yana ülkeyi tek adam olarak yöneten Viktor Orban, seçimleri kazandı. Peki muhalefet neden beklenenden düşük oy aldı?
Macaristan’da 2010’dan beri işbaşında olan, aşırı sağcı ve otoriter politikalarıyla bilinen Viktor Orban beşinci kez açık arayla seçimleri kazandı. Altı partinin kurduğu “Macaristan için Birlik” ittifakı ise beklenenin çok altında bir oy aldı. Seçim Dairesi tarafından pazar akşamı yayımlanan seçim sonuçlarına göre Orban’ın partisi Fidesz oyların yüzde 53’ünü alarak birinci olurken, “Macaristan için Birlik” yüzde 35 oy alabildi. Seçimlerden önce yapılan tahminlerde aradaki farkın yaklaşık yüzde 10 olması bekleniyordu. Farkın beklenenden büyük olması muhalefetin ağır kaybı olarak değerlendirildi.
199 sandalyeli Macaristan parlamentosunda Orban’ın partisi Fidesz 135, aşırı muhafazakar, sağcı Peter Marki-Zay’ın başını çektiği “Macaristan için Birlik” 56 milletvekili kazandı. Seçimlerde aşırı sağcı “Bizim Yurdumuz” yüzde altı ile yedi sandalye kazanırken, azınlıklar için ayrılan kontenjanı da Orban yanlısı Alman azınlığı temsilcisi kazandı. Seçimlere katılım oranını yüzde 70 olarak gerçekleştiği ülkede aşırı sağcı, göçmen karşıtı politikalarıyla bilinen Viktor Orban bir kez daha anayasayı değiştirmek için gerekli olan üçte iki çoğunluk sınırını geçmiş oldu.
MUHALEFET NEDEN BEKLENENDEN DÜŞÜK OY ALDI?
Seçimlerden önce yapılan anketler az bir farkla da olsa Orban’ın seçimleri kazanabileceği yönünde idi. Sürpriz olan ise Demokratik Koalisyonu (DK), Jobbik, Momentum, Macaristan Sosyalist Partisi (MSZP), Macaristan Yeşiller Partisi (LMP) ve Macaristan için Diyalog Partisinin (PM) oluşturduğu “Macaristan için Birlik”‘in otoriter rejime karşı bir çıkış yapmamasıydı. Her şeyden önce muhalefet cephesinin sağdan ve “soldan” değişik partilerden bir koalisyon ve adayının da aşırı muhafazakar Katolik Peter Marki-Zay olması arada ciddi bir siyasi çizgi farkının olmadığını gösteriyor. “Macaristan için Birlik”te yer alan Jobbik, Orban’dan da daha radikal sağcı bir çizgiye sahip. Diğer partiler ise daha çok AB ve Batı yanlısı liberal politikaları savunuyor.
MACARİSTAN’IN EKMELEDDİN’İ: MARKİ-ZAY
Denilebilir ki; Macaristan’da “muhalefet” olarak bir araya gelen partiler ve onların adayı Marki-Zay, Türkiye’de 2014’te CHP-MHP ittifakı ve adayı Ekmeleddin İhsanoğlu’na benziyor. Gerçekten de halk için seçenek olabilecek farklı bir aday yerine Orban’a benzeyen bir şahsın liste başı yapılması bir seçenek olmadı. Ayrıca ittifakta yer alan partilerin bileşimi de ciddi bir alternatif olma özelliği taşımıyordu. Üzerine bir de Ukrayna savaşında Batı yanlısı bir çizginin izlenmesi Orban’ın işini kolaylaştırdı.
UKRAYNA SAVAŞI ORBAN’IN İŞİNE YARADI
Seçim kampanyasına ise beklendiği gibi Rusya’nın Ukrayna işgali damgasını vurdu. Junge Welt’ten Matthias Istvan Köhler’in yazdığına göre Orban ile Marki-Zay arasındaki yarış “Putin’den yana mısın karşı mısın?” ekseninde sürdü. Rusya ile iyi ilişkiler sürdürme politikası izleyen Orban, Macaristan’ın Ukrayna’ya asker destek vermesine karşı çıktı, Cumhurbaşkanı Zelenskiy ise arasına mesafe koydu. Seçimlere iki gün kala Kossuth radyosuna verdiği demeçte “Bu bizim savaşımız değil. Taraf olduğumuzda bir şey kazanmayız ama çok şey kaybederiz” diyerek halka güvence verdi. Ve muhalefetin kazanması durumunda, Macaristan üzerinden Ukrayna’ya askeri yardım yapılacağını ileri sürdü. Hatta Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, Marki-Zay’ın Zelenskiy ile görüşerek bu konuda söz verdiğini iddia etti. Marki-Zay her ne kadar iddiaları reddetse de Orban’ın Putin yanlısı politikasını eleştirmekten de geri durmadı. AB ve NATO’nun çizgisini savundu. Bu nedenle beklenenin altında ay aldığı tahmin ediliyor.
ORBAN’IN İŞİ BUNA RAĞMEN KOLAY DEĞİL
Junge Welt’deki haberde Orban’ın işinin ekonomik sorunlardan ötürü bundan sonra kolay olmayacağına dikkat çekiliyor. Rusya ile AB ve NATO arasında kurulmak istenen dengenin koşullara bağı olarak değişebileceği ifade ediliyor. En önemlisi de ülkede ekonomik sorunlar ve enflasyon alabildiğince artmış durumda ve Orban’ın buna karşı ciddi bir vaadi de yok. Seçim kampanyası sırasında savaş ekonomik sorunların üzerini örttü. Batı’nın Rusya’ya yaptırım politikasının Macaristan ekonomisini önemli derecede etkilemesi bekleniyor. Otoriter rejimin baskılarından ötürü ülkede savaş, silahlanma, neoliberal politikalara karşı, işçi sınıfı ve emekçilerden yana güçler ise oldukça zayıf. Yücel ÖZDEMİR / Evrensel Köln
