MEKSİKA’DAN… 18 bin Meksikalı sanat için soyundu

New Yorklu fotoğraf sanatçısı Spencer Tunick’in geçtiğimiz Pazar günü Meksika’nın göbeği sayılan Zocalo’da18 bin Meksikalının çıplak resmini çekmesi, bir çok sosyoloğun ve psikoloğun kafasını karıştırdı. Tamamıyle Katolik gelenekle yetişen binlerce, farklı yaş ve sosyo-ekonomik düzeyden gelen Meksikalının, hem de bir dünya rekoru kırarak Tunick’in performansında yer alması, çoklarına göre daha olgun, daha açık görüşlü ve tabulardan arınmış bir toplumun göstergesi oldu.

Araştırmacı Patricia Camacho’ya göre, bu yoğunlukta katılım ülke için, çağdas sanatla parelel gitmekte olan toplu bir özgürlük çığlığıydı. Yazar Andres de la Luna ise, katılımın ülke nüfusuna göre mikro düzeyde olmasına rağmen, Pazar günü yaşananları eskimiş toplum değerlerine  bir cevap olarak niteliyor.

Etnolog Sergio Raul Arroyo, organizatörlerden Ery Camara, Sosyolog Castillo Berthier ise, büyük şehirde yaşayan büyük bir kesimin tabuları yıkmaktan veya toplumun bir değişim içine girdiğini göstermekten çok, bunu bir sosyalleşme veya   kendini ifade etme biçimi olarak yaptıklarını düşünüyor.

1967 Newyork doğumlu Spencer Tunick 1994’den bu yana 65 çıplak insan performansı düzenledi ve bunların fotoğraf ve videolarını çeşitli ülkelerde sergiledi. Ancak bir çok ülkede çıplaklık bir tabu olarak algılandığı için de, 5 kez tutuklandı. Zaten bu yüzden; “Artık müze ve kurumlarla çalışmayı tercih ediyorum, birincisi daha sağlam ve güvenli bir yapı sunuyorlar, ikincisi de köşede bir polis ekibi var mıdır? korkusu yaşamıyorum” diyor.Tunick’in her bir fotoğrafı 4 bin ve 17 bin dolar arasında alıcı buluyor.

Latin Amerika’da insanlarin yaptığı işin doğasını çabuk kavradıkları için şaşırdığını söyleyen Tunick; “ Sanıyorum Latin Amerika’da, Avrupa’ya göre çok daha büyük bir enerji var. Meksika’da yapılan gösteriyi kendini çok özgür ilan eden ABD’nin Texas, Virginia, Missisippi hatta Washington gibi bazı eyaletlerinde yapmama olanak yoktu. Üstelik burada insanlar çıplak poz vermekle, pornografi arasındaki farkı daha iyi ayırdedebiliyorlar” diyor. 
Tunick şimdiye kadar en büyük performansını 2003 yılında 7 bin kişi toplayarak Barcelona’da, ondan önce de 2002 yılında 4000 kişiyle Santiago de Chile de yapmıştı.
Kendisinin de dediği gibi işin içine artık kurumlar da katıldığından , Pazar günü yapılan performansa katılacak herkesin internet kanalıyla veya kişisel olarak başvurması gerekiyordu . Kararsızlar için buluşma saati olan Cumartesi sabahı 4.30’a  kadar katılım formları hazır tutuldu. Fotoğraf çekiminden 15 dakika önce kıyafetler çıkartıldı ve üç ana poz çekildi . Performans Pazar sabahı 9.30’da tamamlanacağı için  Katedral’deki 8.00 ayini iptal edilmişti. Zocala’da bulunan 18.yy’da yapımına başlanan Metropolitan Katedralinin ve Zocalo Meydanının ortasında bulunan metrelerce büyüklükte Meksika bayrağının, görüntülerde yer almasına izin verilmedi. Böylece Zocala’da bulunan iki hükümet binası çıplak modellere fon oluşturdu. Saat 4.30’dan sonra gelen 2000 kişi zamanında ulaşamadıkları için, çekim alanına girmelerine izin verilmedi. Ayrıca performansa katılan her bir kişiye önümüzdeki haftalarda çekilen fotoğrafların e-postaları gönderilecek. 

“Tunick sansasyon yaratacak görüntüler peşinde. Teşhirci bir eğilimle son derece insana ait bir zaafiyetle oynuyor, bence fotoğrafları biraz abartılı” diyor, “ Görüntü Patolojisi, Pornografik İmaj ve Optik Sapkınlıklar” kitabının yazarı İspanyol  Roman Gubern ve “güzeli çirkinden ayırdetme kuralının bozulması  sanattan uzaklaşmanın en belirgin özelliğidir, çiğ et sergilenirse bu ayrım gözetilmemiş olur. Ayrıca estetik bakış açısına bağlı olarak, Tunick’in eserleri nitelikten çok, niceliği öne çıkarıyor ve bence hiç  estetik değil.” diye  ekliyor.

Ancak Meksika’da çıplaklık yeni bir sey değil. Bir protesto eylemi olarak ülkenin kırsalından gelen yüzlerce anadan doğma kadın ve erkeği şehrin ana arterlerinde görmek mümkün. .Yani hem maaşlara zam, hasata daha fazla değer isteniyor, hem de bunu isterken soyunuluyor. Aynı Türkiye’de davul zurna eşliğinde yapılan halaylı protesto gösterileri gibi, soyunarak yapılan protestaların da anlaşılması ve sınıflandırılması biraz güç.
Son bir haftada, her bir uzman kişi, bu performansın ‘sosyolojik bir oluşum’ olarak yorumunu yaptı, yapıyor, ama özellikle 2007 yılı içerisinde alınan, kültürel olarak bir hayli radikal adlandırılabilecek kürtaj, gay evlilikleri  gibi kararlardan sonra dünyanın hiç bir yerinde yapılamadığı kadar çıplak adamı bir araya toplamak, yapılan performansın ‘eğlence’ olmasının ötesinde ülkenin sosyal bir değişim içinde olduğunun kanıtı aslında.

Hangi akla hizmeten yapılsa da, her tür siyasi gösteri ve protestoların gerçekleştirildiği başkentin ana meydanı Zocalo’da 18 bin kişinin karnaval neşesinde, kendi istekleriyle çırılçıplak soyunması Meksika’nın son yıllarda yaşadığı en radikal gösteri olarak tarihe geçti.

 

1613580cookie-checkMEKSİKA’DAN… 18 bin Meksikalı sanat için soyundu

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.