Prof. Dr. Mustafa Durmuş – Marksist iktisatçı ve yazar, Bolivarcı Devrim ve 21’nci Yüzyıl Sosyalizmi’nin kuramcılarından Prof.Michael Lebowitz 85 yaşında hayatını kaybetti.
Michael, Kanada’daki Simon Fraser Üniversitesi’nde iktisat profesörüydü. Marksist iktisat alanında başta: “Sermayenin Ötesinde: Marx’ın İşçi Sınıfının Ekonomi Politiği” (2006), “21’nci Yüzyıl İçin Sosyalizm” (Yordam Kitap tarafından 2006’da Türkçeye çevrildi), “Sosyalist Alternatif: Gerçek İnsani Gelişim”, Monthly Review (2010) ve“Kapitalizm ile Toplum Arasında” (Monthly Review(2020) olmak üzere işçi sınıfı ve sosyalizm üzerine yazılan birçok eserin de yazarıydı.
Michael işçi sınıfından geliyordu, babası makinist, annesi muhasebeciydi. Gündüz işte çalışıp, gece eğitimini tamamladı.
Michael, Karl Marx’ın çalışmalarının tamamlanmasının komünist bir gelecek inşa etmeye hizmet edeceğinin bilincinde olarak, günümüz Marksistlerinin Marx’ın çalışmalarını tamamlamaya da yönelmeleri gerektiğine inanıyordu. Ancak ona göre bu çalışmalarsadece teorik-akademik çalışmalar olarak kalmamalıydı,
Eserlerinden bazı pasajlar:
“Sosyalizm bir aşamadan ziyade bir süreçtir. Sosyalizmin özü insani gelişimdir. Sosyalizm toplumun tümünün özgürce gelişimine bağlı olarak her bir bireyin özgürce geliştiği bir toplumdur. Bu toplumda üretim araçları, insanlığın hiçbir alt kümesine ait olmayan, bir sosyal miras olarak ele alınır. Böyle bir toplum bireysel çıkarlara odaklı bireyler ya da gruplardan oluşan değil, dayanışmacı, sorumlulukların her bir bireyin yeteneğine göre konulduğu bir toplumdur. (Michael A. Lebowitz, 21. Yüzyıl İçin Sosyalizm (çeviri: Pelin Üçer, İbrahim Akbulut), Yordam Kitap, 2006).
“Geçen yüzyıldaki reel sosyalizm deneyimi insani gelişme potansiyeline odaklanmanın tersine, üretici güçlerin gelişimine odaklanmıştı. Sosyalist vizyonun önemli bir parçası olan insanın ve doğanın gelişimin merkezinde yer alması gerekliliği ihmal edildi. Reel sosyalizm deneyiminde toplumun üstünde bir devlet algısı vardı. Oysa ne üretici güçlerin geliştirilmesi, ne de güçlendirilmiş devlet yüzyılımızın sosyalist toplumunu tanımlayamaz. (Michael A. Lebowitz, The Socialist Alternative: Real Human Development, Monthly Review, 2010).
İşçi sınıfının kurtuluşu ve sosyalizm mücadelesine olan katkıları unutulmayacak.
Huzur içinde uyusun…
