Güney Kıbrıs ve İngiltere arasında imzalanan anlaşma Türk tarafında tepkiyle karşılandı. İngiliz Üsleri içerisinde yer alan bölgelere ilişkin bir Kentsel Planlamanın hazırlanmasıyla ilgili olarak atılan imzalar, Kıbrıs’ta Türk halkının yaşadığını gözardı ederken, müzakerelerin sürdüğü anda İngiltere’nin böyle bir hamle yapması Rumları sevindirdi.
Cumhurbaşkanlığı Danışma Kurulu üyesi Prof. Dr. Ata Atun, Toparlanıyoruz Hareketi Başkanı Kudret Özersay, Maliye eski Bakanı Ersin Tatar konuyla ilgili endişelerini ortaya koyarak, bir an önce girişim yapılması gerektiğini vurguladıysa da Dışişleri Bakanlığından henüz bir ses çıkmış değil.
Ne aralık kotarıldığı belli olmayan, oldubitti olarak adlandırılabilecek bu anlaşma, hızıyla, inşaat sektörüne şaşırtıcı bir ivme katacak gibi görülüyor zira, bir binanın bile minimum 6 ay gibi bir sürede yapıldığı ülkede, kentsel Planlamanın hazırlanmasına ilişkin sürecin birkaç ay içerisinde tamamlanacağı konuşuluyor.
Yerel Planın belirlenmesine ilişkin izlenilen sürece göre, önce, Şehir Planlama Dairesi tarafından kartografik ve Kentsel Planlama yapılacak. Ardından, Tapu Dairesinin önerisi, Kaymakamların, Belediyeler ve Köyler Birliğinin huzuruna sunulacak, bu birimler Şehir Planlama Dairesi, Yerel Makamlar ve Üs Yetkilileri ile işbirliği içerisinde projeyi değerlendirecekler. Bu aşama tamamlandıktan sonra, eğer varsa, itirazların yapılması amacıyla, İçişleri Bakanı Kentsel Alanların yayınlanması ve onayına ilişkin öneriyi ileri götürecek.
Rum basınından alınan bilgiye malın kullanım hakkı tamamen garanti altına alınmış. Gerek Kıbrıslının gerek İngiliz’in gerekse herhangi başka birinin herhangi birine malını satmak istemesinde bir sınırlandırma olmayacak ve –yine kendi ifadelerine göre- bu yeni bir tehlike olduğu anlamına gelmiyor! Çünkü İçişleri Bakanı Sokratis Hasikos, Çinli yatırımcılar ve yatırımlara ilişkin temaslara vurgu yaparak, (Çinlilerin) Kıbrıs’ın tamamını satın alabileceklerini müjdeliyor!
***
Özetle bu anlaşmanın genel ilkeleri şu;
• Her iki taraf, askeri tesis alanları dışında, İngiliz Üsleri içerisindeki Kentsel Planlama Alanlarının belirlenmesi için işbirliği yapacak. Askeri tesisler gelecekte kaldırılacak, Kentsel Planlama Alanları içerisine dahil edilecek.
• Rum Kesimi Makamları, İngiliz Üs Yetkilileri ile işbirliği içerisinde Kentsel Kalkınma için lisans verebilecek.
• Malların herhangi birine alım satım ve kalkınma sınırlandırmaları kaldırılıyor.
• Güney Kıbrıs, Üslerin Askeri tesislerine hizmet edecek altyapı projelerini üstlenecek ve maliyetin orantılı bir şekilde paylaştırılması için görüşülecek.
• Hukuki ve cezai suçlara ilişkin düzenlemeler, çözüm için Kıbrıs Mahkemelerine götürülecek.
• İngiliz Üsleri içerisinde faaliyet gösteren işletmeler, özgür bölgelerdeki tüm işletmeler gibi aynı haklara sahip olacak.”
****
ABD ile direkt enerji hattı
Amerikalıların son dönemlerde Kıbrıs adasına gösterdikleri olağanüstü ilgiyi daha önceki yazılarda dile getirmiştik. Sam amca, daha önceleri perde gerisinde yürüttüğü faaliyetleri –sosyal medya ağzıyla- gizliden açığa çevirdi.
Adadaki enerji faaliyetlerini yakından takip eden Sam Amca’nın sürekli bilgilendirme istediği söyleniyor. Rum basınına göre, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Enerji Diplomasisinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Amos J. Hochstein geçtiğimiz günlerde Güney Lefkoşa’da bazı temaslarda bulundu ve bu konularla ilgili gelişmeler konusunda bilgi aldı. (Dışişleri Bakanı Yoannis Kasulidis, Enerji Bakanı Yorgos Lakkotripis ve Devlet Doğal Gaz İşletmesi (DEFA) Başkanı Eleni Vasiliadu ile görüştü.)
Doğu Akdeniz bölgesindeki diğer ülkelerde yaşanan gelişmelerle ilgili de kapsamlı bilgi alan Hochstein, Adadaki enerji alanındaki projeleri hakkında bilgi istedi, özellikle Vasiliko’ya doğalgaz sıvılaştırma terminali inşa edilmesi konusunu görüştü.
Amerikalı diplomatın yetkileri arasında Kıbrıs sorunu olmamasına rağmen, bu konudaki gelişmelerin, ABD’nin gerek enerji, gerekse bölgedeki faaliyetleriyle ilgili planlamalarını etkilediğinden, ABD Dışişleri Bakanlığı’ndaki yetkililerden bu konuda bilgi almış görünüyor.
