HAZIRLAYAN: Faruk Eskioğlu
İngiltere’de iş kurmak isteyen Türklere oturum artık kolay… Londra’daki Wiltson & Co. Hukuk Bürosu’ndan hakim Michael Hanley, Avrupa Adalet Divanı kararıyla Türkiye’den gelerek İngiltere’de iş kurmak isteyenlerin önündeki engellerin kalktığını söyledi.
Avrupa Adalet Divanı, 21 Eylül’de emsal teşkil edebilecek bir şekilde, İngiltere’ye iltica ettikten sonra Ankara Anlaşması’ndan yararlanarak iş kuran Mehmet Darı ve Veli Tüm’ün, 1/80 Ortaklık Konseyi Kararları uyarınca, oturma izni almaya hakkı olduğuna karar vermişti.
Avrupa Adalet Divanı’nın kararını yorumlayan Hanley, “Avrupa Adalet Divanı Baş Hukuk Danışmanı Geelhoed, 15 ay önce olumsuz görüş bildirmiş ve sonrasında da emekli olmuştu. Buna rağmen kararın olumlu çıkması İngiltere’de iş yapmak isteyen Türkler için sevindirici” dedi.
Hanley, Avrupa Adalet Divanı’nın kararını şöyle yorumladı:
“Geelhoed Ankara Anlaşması başvuruların Türkiye’den yapılmasını teşvik ediyordu. Olumsuz görüşe göre Ankara Anlaşması, Au pair, öğrenci, evlilikleri kesintiye uğrayanlar ve kapıda iltica edenler dışındaki turist ve ilticası reddedilenlere kapıyı kapatacaktı. Artık son kararla bu engel aşılmış oldu. Artık Türk vatandaşlarının iş kurma başvurusu ile oturum almaları daha kolaylaşacaktır…”
Ankara Anlaşması’ndan yararlanmak isteyen Türk vatandaşlarının başvurularını eksiksiz yapmaları gerektiğini belirten Hanley şunları söyledi:
“İçişleri Bakanlığı bütün başvuruları son derece titizlikle incelemektedir. İş planı iyi hazırlanmalı ve kurulacak iş ile başvuru sahibinin kendisini geçindirebileceği kanıtlanmalı. Eğer İngiltere içinden başvuru yapılıyorsa geçmişteki başka oturum başvuruları bu hakkı kullanmaya engel değil. Yalnızca pasaportunda yasadışı giriş damgası yer almamalı ve bu konuda herhangi bir sahtecilikten ceza almış olmamalı. Örneğin sığınma başvurusu ‘yalan söylediği’ için reddilmiş bir kişinin Ankara Anlaşması’ndan yararlanması da zor olacaktır…”
ANKARA ANLAŞMASI?
Ankara Anlaşması gereği İngiltere, Türkiye’ye AB üyeliği gözönüne alınmaksızın Türk vatandaşları AB topraklarında serbest olarak dolaşma ve Gümrük Birliği’nden dolayı iş kurabilme hakkı tanıyor.
Ankara Anlaşması, Türkiye ile o zamanki adıyla AET üyesi ülkeler arasında ticaretin geliştirilmesi ve iş hacmini artırmak amacıyla 12 Eylül 1963’te imzalandı. 1973’te de AET’ye İngiltere ile birlikte 8 ülke daha katılarak söz konusu anlaşmayı tanıdılar.
İngiltere, Ankara Anlaşması başvurusunu reddettiği Türk vatandaşı Abdülnasır Savaş’ı sınırdışı etmiş fakat 11 Mayıs 2000’de Lahey Adalet Divanı’nın İngiltere aleyhine verdiği kararla Savaş’a haklarını tanımak zorunda kalmıştı.
Türk vatandaşlarının İngiltere’de kağıt üzerindeki kazanılmış hakları şöyledir:
– Normal şartlar altında AB ülkeleri 1970’te imzalanan ve 1973’te yürürlük kazanan Katma Protokol gereği Türk vatandaşlarına vize uygulayamazlar. Vize 1980 sonrası konulan ve ‘imzalanan protokol şartlarını imzacı ülke aleyhine değiştirdiği’ için kanunsuz olan bir uygulama. Türkiye, katma protokolleri imzalayarak sonradan eklenebilecek maddelere karşı kendini korumuş olmasına rağmen bu hak nedense bugüne kadar gündeme gelmedi.
– Gümrük Birliği (GB) kavramı gereği AB ülkeleri, doğrudan ve dolaylı olarak GB kavramı içinde kalan Türk vatandaşlarına vize uygulayamaz, AB ülkelerinde çalışma ve yerleşme haklarına engel olamazlar. AB Adalet Divanı’nın 11.05.2000 tarihli kararına göre: ‘Türk vatandaşı olan işveren ve serbest meslek sahiplerinin Katma Protokol’ün yürürlüğe girdiği 1973 tarihinden itibaren ‘haklarına kısıtlama getirilmesine’ imkân yoktur.’
– Ankara anlaşması madde 13 ve madde 14’e göre karşılıklı yerleşme serbestliği hakkını Türkiye de kazanmış oldu.
Sonuç olarak hem Ankara Anlaşması, hem ‘1970-73 Katma Protokolü’ hem de ‘GB kavramı’ gereği AB ülkeleri, Türk vatandaşlarına ve özellikle ‘ekonomik faaliyette bulunanlara’ vize uygulayamaz, iş edinmelerini ve kurmalarını engelleyemeyecekleri yönündedir…
