Oram Davası nedir?

HAZIRLAYAN: FARUK ESKİOĞLU

Güney Kıbrıs’taki yönetim tarafından 2006’da David Charlef Oram ve eşi Linda Elizabeth Oram’ın vatandaşları Meletiu Apostolidi’ye ait Kuzey Kıbrıs’taki arazi üzerine ev inşa ettikleri iddiasıyla dava açılmış ve Kuzey’deki aileye de “hukuk kurallarına aykırı olarak” dava tebliği edilmişti.

Rum Kesiminde görülen dava sonucunda Oram çiftine üç seçenek sunulmuş ve yerine getirilmesini istemişti.

Oram çifti Güney’deki davayı temyiz etmelerine karşın sonucu beklemeksizin yerine getirilmesi istenen seçenekler ‘Kuzey’deki işgal ettikleri binayı yıkmaları, eski sahibi Rum’a tazminat ödemeleri ya da araziyi geri iade etmeleri’ olarak saptanmıştı.

Oramlar bu seçeneklerden hiç birini yerine getirmeyince de Apostolidi’nin avukatlarınca 2007’de İngiltere Yüksek Mahkemesi’nde tazminat davası açıldı. Oram ailesi de boş durmayarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) adil yargılanmadıkları başvurusunda bulundu. AİHM’deki dava hala sürmektedir…

İNGİLTERE’DE KAZANILMIŞTI

Oram ailesinin İngiltere’deki davasını Vahib&Co Avukatlık Bürosu üslendi. İngiltere’nin en iyi avukatlık bürolarından olan Vahib&Co’nun avukatlar timinde eski başbakan Tony Blair’in avukat eşi Cherie ile Işın Vahib, Bitu Bhalla, Ramiz Gürsoy ve Angela Ward da yer aldı.

İngiltere Yüksek Mahkeme’de 2008’de görülen davayı Oram ailesi kazandı. Mahkeme Kuzey Kıbrıs’ın AB’ye kabul edilmediğinin altına çizerek Güney’in idari, denetim ve yargı açısından otoritesi dışında olduğu kararına vardı. Böyleve davanın kazanılmasıyla KKTC’de yabancılara mal mülk satışının önü açılmış oldu. Oram Davası Kıbrıs Türk’ü Rum Kesimi’ne karşı uluslararası hukuk mücadelesinde ilk kez büyük bir zaferiydi.

Rum Kesimi yitirdikleri davayı temyiz etti. İngiltere Temyiz Mahkemesi de AB Adalet Divanı’na götürmeye karar verdi. Divan 28 Nisan 2009’da, Güney’deki yargının bütün adayı kapsaması gerektiği konusunda karar aldı. Böylece tek yanlı AB’ye alınan Rum Kesimi, AB hukukunu arkasına alarak bir zafer kazanmış oldu.

TEPKİLER?

Adalet Divanı’nın bu sürpriz kararı ile siyasi çözüm arayışındaki Adadaki görüşmeleri olumsuz etkiyeceği sanılıyor. Görüşmelerde Kuzey’i temsil eden KKTC Çumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ve KKTC’deki siyasi partiler “Bu kararın uygulanmasının mümkün olmadığı” konusunda açıklama yaptılar.

Türk Dışişleri ise kararın olası etkilerini araştırmaya koyuldu. Oysa bu araştırma, davanın Adalet Divanı’na gönderilme süreci başlamadan önce yapılması gerekirdi.

KKTC’ye yönelik izolasyonun kaldırılması için İngiltere’de faaliyet gösteren Ambargolular, kararı “önyargılı ve politik” diye değerlendirdi. Ambargolular, kararın Ada’da birleşmeyi hedefleyen müzakere sürecini daha karmaşık hale getireceğini öne sürdü.

KKTC’de evleri bulunan İngilizler’in kurdukları Northern Cyprus Homebuyers adlı derneğin başkanı olan Marian Stokes da kararı eleştirirken, Mahkeme’nin bu yönde karar almasını beklemediklerini, iyi niyetle yaptıkları yatırımları kaybetme tehdidiyle karşı karşıya kaldıklarını belirtti. KKTC’deki evlerin İngiltere’de serbestçe pazarlanıp satıldığını, bu nedenle alıcıların da her şeyin yasal olduğu inancına kapıldıklarını belirten Stokes, “Gelinen nokta çok üzücü, pek çok kişi büyük kayıplarlakarşı karşıya kalmıştır” dedi.

Londra’da yaşayan Kıbbrıslı Türkler’den oluşan 5 kişilik bir heyet te 29 Nisan günü Başbakan Gordon Brown’u ziyaret ederek davanın Kıbrıslı Türkler aleyhine olası etkileri konusundaki kaygılarını aktardılar. Başbakan Brown da davanın ikili görüşmelerin önene geçmemesi için liderlerin her zamankinden daha çok desteğe ihtiyacı olduğunu söyledi.

İNGİLTERE BASINININ YORUMU?

İngiltere’de yayınlanan The Daily Mail Gazetesi, “AB İngilizler’e Kıbrıs’taki evlerinden vazgeçmeleri gerektiğini bildirdi” başlığıyla verdiği konuyla ilgili haberinde, “Eğer İngiliz Yüksek mahkemesi de kararı beklendiği gibi benimserse, bu durumda Apostolides, Oramslar’ın İngiltere’deki emlakı konusunda işlem yaptırabilecek” denildi. Gazete aynı durumda 5 bine yakın İngiltere vatandaşının bulunduğunu, bu kişilerin bir zamanlar göçe zorlanan Rumların toprakları üzerinde oturduklarını da yazdı ve bu kişilerin de emsal teşkil etmesi nedeniyle benzeri davalara hedef olabileceklerini öne sürdü.

The Daily Telegraph gazetesi de binlerce İngilizin KKTC’deki evlerini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya olduklarını yazdı. Gazete Rumlara ait olduğu kanıtlanan topraklar üzerinde emlakı bulunan İngilizlerin, ya bu toprağı geri vermek, ya da toprak sahibi olan Rum’a tazminat ödemek zorunda kalacağı belirtti.

The Guardian’da ise Kıbrıslı Rum Meletis Apostolides’in kazandığı davanın, aynı durumdaki diğer pek çok Rum için emsal teşkil edeceği ve benzeri çok sayıda davanın açılabileceğine işaret edilen haberde, bu kararın ayrıca Kıbrıs’ta sürdürülen barış görüşmeleri üzerinde de güçlü bir etki yaratabileceği savunuldu.

ŞİMDİ NE OLACAK

– İngiltere Temyiz Mahkemesi, Oram ailesinin AİHM’deki başvurusunu da bekleyerek bir sonuca ulaşacak. AİHM kararı Oram lehine verilse bile Güney’de görülen dava yalnızca usulen bozulacak. Davanın usulüne uygun yeniden görülmesinde de aynı sonuçlara ulaşması beklenebilir.
– Sonuçta Oram Davası’nın Kuzey’de mülkü olan Rumlar’ın mahkemeye gitmesinde emsal olmasının önüne geçilemeyecek. Kuzey Kıbrıs’ta eski sahibi Rum olan arazi ve mülklerin sahipleri yeni sahiplerine karşı GÜney’deki mahkemede hak davası açabilecek. Kuzey’deki yeni sahipleri aleyhine alınan kararların (para ve hapis cezası) AB sınırları içinde uygulanması istenebilecek.
– Kuzey Kıbrıs’ın turizmden sonraki lokomatif sektörü emlak büyük darbe yiyecek. Kalıcı turist olarak görülen çoğu İngiliz yabancılara mülk satışı azalacak. Bu da domino etkisiyle KKTC ekonomisine darbe vuracak.
– İkili görüşmelerde Rum Kesimi’nin eli güçlenecek ve mülkiyet sorununun çözümünde Kuzey’den ödün koparmaya çalışacak.

FOTOĞRAF: David Charlef Oram ve eşi Linda Elizabeth Oram ile davayı baştan sonra takip eden Açık Gazete Editörü Faruk Eskioğlu

858670cookie-checkOram Davası nedir?

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.