Açık Gazete dostlarını sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Bir süredir Londra’daydım… Bundan sonra bir ayağım Londra, diğeri Varşova’da olacak… Size her iki ülkeden de yazma şansı elde edeceğim için mutluyum…
Polonya gündemine ilişkin haber ve yorumlara kaldığımız yerden devam ediyoruz. Doğu Avrupa’nın bu en sancılı ülkesinde yaşanan siyasi krizleri ve sosyo-ekonomik gelişmeleri yeniden ve bütün ayrıntılarıyla birlikte sizlere aktarmaya devam edeceğim. Bugün, Polonya gündeminde yer alan haberlere geçmeden önce, Polonya hakkında biraz bilgi vermek istiyorum.
Polonya kuzeyinde Baltık Denizi ve Rusya, doğusunda Lituanya, Beyaz Rusya ve Ukrayna, güneyinde Çek Cumhuriyeti ve Slovakya, batısında ise Almanya ile çevrelenmiştir.Yüz ölçümü 312,685 kilometre karedir.7 Aralık 1988 tarihinde yapılan genel sayımda ülke nüfusu 37,879,000 çıkmıştır. 2007’de ise nüfus 38,518,241 olarak belirlenmiştir.1 Ocak 1999 tarihinde yürürlüğe giren yeni idari reform, daha önce 49 idari bölgeye ayrılmış Polonya’yı 16 il biçiminde idari bölgelere ayırmıştır.
ETNİK AZINLIKLAR
Polonya’da etnik azınlıklar ayrı olarak sayılmamıştır.1984 yılında nüfuslarının (ki bu nüfusun içine Almanlar, Ukraynalılar, Beyaz Ruslar, Lituanyalılar ve diğerleri dahildir) 1.2 milyon olduğu tahmin edilmekteydi. Silezya’nın özerk yönetim olması yönünde yürütülen etkinlik, son yıllarda destek bulmuştur.Ulusal Azınlıklar Komisyonu, Mart 1991 yılında kurulmuştur.
Dünyada geniş bir Polonya Diasporası bulunmaktadır (yurt dışında yaşayan Polonyalı nüfusun %65’i Amerika Birleşik Devletleri’ndedir).
İKLİM…
Uzun ve sert kışlarla karakterize olan kıtasal iklim. Yağış oranı orta düzeydedir ve yaz aylarında maksimum düzeyine ulaşır. Varşova’da ısı Ocak ayında ortalama – 4.3 C, Haziran aylarında 17.9 C düzeyindedir. Yıllık yağış miktarı 465 mm. Ulusal Marş Sözleri J. Wybicki (Y. Vıbitski) tarafından yazılıp M. Oginski tarafından bestelenmiş olan “Jeszcze Polska nie zginela” (Polonya Daha Ölmedi) marşı, Polonya’nın ulusal marşıdır.
YEREL İDARELER
1 Ocak 1999 tarihinden itibaren kabul edilmiş olan 16 il, 308 ilçeye ve 2,483 kazaya bölünmüş durumdadır. Yerel idareler, 4 yılda bir seçilen encümenler tarafından yönetilir. Yerel idarelerin mali kaynaklarının bir kısmı bölgelerindeki vergilerden, bir kısmı ise devletin genel vergi gelirlerinden karşılanmaktadır. Aynı zamanda merkezi idare ile yerel idareler arasında bir bağ oluşturan nahiye yönetimleri de bulunmaktadır. 40,000’den daha az nüfuslu yerleşim birimleri, encümenlerini en çok oy alanın daha az oy alanı geçtiği bir sistemle seçerler; nüfusu daha kalabalık yerleşim birimlerinde ise tek tek adayların değil, ama siyasi partiler listelerinin aldığı oy oranları dikkate alınır. 19 Haziran 1994 tarihinde 52,173 sandalye için 2,465 encümenlikte seçimler yapılmıştır; katılım oranı %35.8 olmuştur. 1993 yılından bu yana uygulanmakta olan idari reformlar, eğitim ve sağlık alanlarında önceliği illerden alarak daha küçük birimlere vermektedir. 1998 idari reformu ise merkezi yönetimi ortadan kaldırmaktadır. Valilin görevi, ili içerisinde bir çeşit “müfettişlik” olarak görülmektedir, buna karşın asıl yönetim erki seçilmişlerin ve yeni bölgelerin icra merci olan başkanlarındır. Başkanlar kendi bölgelerinin vergi gelirlerinin %30’unu, KDV’nin ise %15’ini almaktadırlar. Bu yeni yönetim şekliyle, 320 seçilmiş kazada idariciler, sağlık ve eğitim alanlarında daha önceki yaklaşımı aşan, büyük başarılar elde etmektedirler.
DİN
Devlet ile Kilise ilişkisini 1989 yılı yasaları düzenlemektedir. Söz konusu yasalar, inanç özgürlüğünü garanti altına almakta, Roma Katolik Kilisesi’nin radyo ve televizyon programları yapmasına, ayrıca okul, hastane ve tarihi değeri olan binaları işletmesine izin vermektedir. Lublin Katolik Üniversitesi ve Varşova İlahiyat Akademisi dışında birçok üniversite ve eğitim kurumunda ilahiyat bölümleri vardır. 28 Temmuz 1993 tarihinde hükümet, Başpiskoposluk ile aralarındaki karşılıklı ilişkileri düzenleyen bir Konkordato imzalamış, söz konusu anlaşma üzerinde 5 yıl görüşmeler yapıldıktan sonra Parlamento tarafından yasallaştırılmıştır. Varşova Başpiskoposu, aynı zamanda Polonya Başpiskoposu’dur (ki 1981’den bu yana bu görevi Kardinal Jozef Glemp yürütmektedir). Dini başkent Gniezno’dur ve bu kentin piskoposu doğrudan başpiskopos unvanı alır. 1978 yılı Ekim ayında, Krakov Piskoposu, Kardinal Karol Wojtyla (Karol Voytıla), Jean Paul II (Jan Pol II) olarak Papa seçilmiştir.
Gündem
Polonya gündeminde ‘Polonya Olimpiyat Komitesi’nin 2008 Pekin Olimpiyatları’na ilişkin yaptığı açıklama, Polonyalı sigara tiryakileri, Polonya’nın Euro’ya geçiş tarihi ve he zamanki gibi ‘Cumhurbaşkanı Kaçinski’ ve ‘eşcinseller’ arasındaki sürtüşmenin yer aldığı ilginç haberler var.
Olimpiyatlar’da politik gösteri yapan atletler diskalifiye edilecek.
Polonya Olimpiyat Komitesi, Çin’in başkenti Pekin’de düzenlenecek olan 2008 Olimpiyatları’da politik gösteri yapmaya kalkışan atletlerin, diskalifiye edileceğini açıkladı.
Olimpiyatlar sırasında meydana gelebilecek bu tür davranışların Olimpik Anlaşma’nın ihlali anlamına geleceğini kaydeden ve bu konuda zorlayıcı önlemler getiren Komite, Olimpiyat oyunları dışında politik gösteri yapmanın sakıncası bulunmadığını belirtti.
Komite Başkanı Nurowski, 1936 Berlin veya 1980 Moskova Olimpiyatları’nda yaşanan propaganda sorunun Pekin Olimpiyatları’nda yaşanmasına izin verilmeyeceğini söyledi.
SİGARAYI EN ÇOK KARINLAR İÇİYOR
Her üç Polonyalı’dan biri sigara içiyor…Polonya’da yapılan bir araştırmaya göre, her üç kişiden biri sigara içiyor.Sigara içenlerin başında ise kadınlar geliyor..CBOS tarafından yapılan araştırmada, geçen on yıl itibariyle sigara kullanan erkek sayısında yüzde 10 oranında düşüş yaşandığı, kadın sigara içici sayısında ise önemli bir değişikiliğin meydana gelmediği belirtiliyor.
Araştırmada ayrıca, 25-54 yaşları arasında sigara içiminin yaygınlaştığı ve kadınların erkeklerden üç kat daha fazla sıklıkla sigara içtikleri sonucu elde edildi.
ZLOTY’DEN EURO’YA GEÇİŞ
Polonya Euro’ya hazır…Başbakan Donald Tusk, Polonya’nın AB para birimi olan Euro’ya geçiş için gerekli hazırlıkları tamamladığını açıkladı. Başbakan Tusk, ülkesinin tam olarak 2012 yılında Euro’ya geçebileceğini fakat bu konuda kesin bir karara varılmadığını iletti.
Polonya’nın 2012 yılında Euro’ya geçmesi konusunda ‘pozitif’olduğunu aktaran Tusk, Euro’nun Polonya ekonomisine katkı sağlayacağına inanıyor.
EŞCİNSELLER KAÇİNSKİ’DEN ŞİKAYETÇİ
Cumhurbaşkanı Lech Kaçinski’nin eşcinsel karşıtı açıklamalarına tepki gösteren Amerikalı eşcinsel çift Rendan Fay ve Tom Moulton, Kaçinski’nin ulusa sesleniş sırasında kendi imajlarını kullanarak eşcinsel evlilik karşıtı söylemlerde bulunmasını kınadıklarını açıkladı.
Amerkalı eşcinsel çift, ABD’deki Polonya Büyükelçiliği’ne bir şikayet dilekçesi göndererek, Cumhurbaşkanı Lech Kaçinski’ye olan tepkilerini dile getirdiler.
Kaynak: (Polonya Büyükelçiliği)
