Şili’de halk, Diktatör Pinochet döneminden kalan Anayasanın yürürlükte kalıp kalmayacağına karar vermek üzere bugün sandık başına gidiyor. Referanduma katılımın pandemiye rağmen yüzde 80’den fazla olması bekleniyor.
Şili’de yaklaşık 14 milyon seçmen, ülkede yeni bir anayasa yapılıp yapılmayacağına karar vermek üzere düzenlenen halk oylaması kapsamında bugün sandık başına gidiyor. Ülkede, 30 yıl önce yeniden demokrasiye geçilmesinden bu yana en önemli seçim olarak kabul edilen referandumda halk oyları, askeri diktatörlük döneminden beri yürürlükte olan anayasanın yürülükte kalmasına veya bu anayasanın iptal edilip yeni bir anayasa yapılmasına karar verecek.
Konuyla ilgili yapılan kamuoyu araştırmaları, Şili halkının üçte ikisinin yeni bir anayasa yapılmasından yana olduğunu ortaya koyuyor. Sandıktan da böyle bir sonuç çıkması halinde, yeni anayasanın içeriği hakkında tartışmaların yürütüleceği en az iki yıllık sürecin başlayacağı belirtiliyor. Olası bir yeni anayasada en belirleyici noktaların, siyasi sistemin yanı sıra, güncel tartışmaların odağındaki sosyal sigortaların yeniden yapılandırılması ve Mapuçeler gibi yerli halkların hakları olacağı öngörülüyor.
Şili’de geçtiğimiz yıl ekim ayında toplu taşıma ücretlerinin artırılmasının ardından, kapsamlı bir sosyal reform talebiyle sokak gösterileri başlamış ve haftalar süren, yer yer şiddet olaylarına sahne olan protestoların ardından, Şili Devlet Başkanı Sebatian Pinera yönetimindeki muhafazakar iktidar göstericilerin talebini kabul ederek yeni bir anayasa yapılmasını gündeme getirmişti.
Chile Kundgebung vor dem bevorstehenden Referendum (Rodrigo Garrido/Reuters)
Neoliberal Pinochet anayasası
1980’de, Diktatör Augusto Pinochet iktidarında yapılan neoliberal anayasa, ülkede büyük bir ekonomik kalkınma sağlamış ancak sosyal sistemlerin özelleştirilmesi sebebiyle ülkede derin sınıfsal farklılıklar meydana gelmişti. Söz konusu anayasa, diktatörlüğün sona erdiği 1990 yılından bu yana defalarca reforme edilip demokratikleştirilse de neoliberal karakterini korumaya devam ediyor.
Daha önce geçtiğimiz nisan ayında yapılması planlanan referandum, koronavirüs salgını nedeniyle ekim ayına ertelenmişti. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki (ABD) Johns Hopkins Üniversitesi’nin güncel verilerine göre Şili’de şu ana dek 490 binden fazla kişide koronavirüs tespit edilmiş durumda. Ülkede Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 13 bin 500’ü geçti. Ancak bu verilere rağmen halkın referanduma katılımının yüksek seviyede olacağı düşünülüyor. La Tercera gazetesinin yaptığı bir araştırmaya göre, oy kullanma hakkı olanların yüzde 80’inden fazlası, koronavirüse rağmen sandık başına gideceğini ifade etti. Deutsche Welle Türkçe
