ÖZER AKDEMİR / EVRENSEL – Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de altın işletmeciliği süreçleri hukuksuzluğun, sermaye-şirket iş birliklerinin, rüşvet ve kayırmacılık iddialarının, maden karşıtı mücadelelere yapılan baskı ve zorbalığın örnekleri ile doludur. Bergama’da işletilen altın madeni sürecinin tek başına incelenmesinden bile yukarıda yazılanları doğrulayacak onlarca örnek çıkarılabilir.
Uzun uğraşlar, aylarca süren davalar, bilirkişi raporları sonrası altın madenleri ile ilgili “Siyanürle yapılacak altın madenciliğinde kamu yararı yoktur” denilen kesinleşmiş yargı kararının bir gecede Bakanlar Kurulu prensip kararı ile yok sayılması hukukun nasıl çiğnendiğinin örneklerinden birisidir. Maden Kanunu’nda şirketler lehine yapılan onlarca değişikliği de bu hukuksuzluk süreçlerine ekleyebiliriz.
AKP hükümetleri sürecinde bu doğa talanı hız kesmeden devam etti. Yerli, yabancı sermayenin doğayı rahatça yağmalaması için ülke adaletten, hukuktan ‘arındırıldı’!
ULUSLARARASI ANALİZ ŞİRKETİNİN SÖZLEŞMESİ SONLANDIRILDI MI?
Geçtiğimiz aylarda Orta Anadolu’da, Kayseri Develi yakınlarında Kanadalı Centerra Gold – Öksüt şirketi tarafından işletilen altın madeni ile ilgili yaptığımız birkaç haber bile bu emperyalist sömürü sürecinin tüm hızıyla sürdüğünü, doğa talanının yanı sıra bu maden işletmelerinde emek sömürüsü ve işçi sağlığının da hiçe sayıldığını ortaya koyuyor. Yapılan kimyasal maden işletmeciliği nedeniyle kanlarında kurşun çıkan işçiler, maaşlarını alamadıkları için günlerce eylemler, yürüyüşler yapmışlardı. Yine madenin toprağa siyanür sızdırdığına dair ihbar mektupları ve sızıntıyı kanıtlayan analiz sonuçlarını da haberlerimizde işlemiştik.
Şimdi gelen yeni bilgilere göre bizim “ihbar mektubu” yazımızın ardından Centerra Gold Öksüt Madencilik, madende analizleri yapan uluslararası Bureau Veritas Şirketi ile olan sözleşmesini Ocak 2022 tarihi itibarıyla sonlandırmaya karar vermiş. Hem de üzerine 1.4 milyon dolar vererek!
ŞİRKET KENDİ KENDİNİ DENETLEMEK İSTİYOR!
Uluslararası bir analiz laboratuvarı Bureau Veritas şirketinin analizlerinde siyanür tespit edilmesi ve bunların Evrensel’de haber olması altıncı şirketin hiç hoşuna gitmemiş anlaşılan. Centerra Gold – Öksüt analiz laboratuvarını kendisi işletmeyi düşünüyormuş. Böylece kanuna aykırı davranışlarını daha rahat örtbas edeceklerini umuyorlar muhtemelen.
Uluslararası bir analiz laboratuvarı Bureau Veritas şirketinin analizlerinde siyanür tespit edilmesi ve bunların Evrensel’de haber olması altıncı şirketin hiç hoşuna gitmemiş anlaşılan. Centerra Gold – Öksüt analiz laboratuvarını kendisi işletmeyi düşünüyormuş. Böylece kanuna aykırı davranışlarını daha rahat örtbas edeceklerini umuyorlar muhtemelen.
Bu tür madenlerin denetlenmesi ve analizlerin yapılmasını altın işletmeciliği konusunun uzmanlarından Jeoloji Yüksek Mühendisi Tahir Öngür şöyle anlattı: “Örnek alırken de, analiz sırasında da, raporlamada da sonuçları kaydırmak çok kolay. Bu uluslararası laboratuvarlar da sonuçta ticari kuruluşlar. Hem de dünya altın piyasasının unsurları. Bu konu da ısrarla istenmesi yerinde olacak şey KAMU LABORATUVARLARINI yeğlemek ve sonuçları eleştirel bakışla izlemek olmalı”.
KIRGIZİSTAN’DA NELER OLUYOR?
Aslında Centerra Gold şirketinin bu sıralar şansı hiç de iyi gitmiyor. Sadece Türkiye’deki madenleri ile ilgili çıkan bu haberler, işçi eylemleri, yeni açmak istedikleri madene karşı gösterilen tepki sonrası projeden vazgeçmek zorunda kalmak (Özkonak projesi) sıkmıyor canlarını. Kırgızistan’da işlettiği Kumtor Altın madeninde de tam anlamıyla kabus gibi gelişmeler yaşanıyor şirket açısından. Kırgızistan hükümeti tarafından Kumtor Altın madenine, buzullara pasa dökümü, devlet görevlilerine rüşvet vermek ve vergi kaçırmak gibi suçlamalarla geçtiğimiz mayıs ayında el konulmuştu. Kırgızistan’ın Eski Başbakanı Coomart Otorbayev de altın madeni soruşturması çerçevesinde gözaltına alındı. Otorbayev’in işbaşında iken Devlet Çevre Koruma ve Orman Dairesinden bir komisyona Kumtor madeninin ana planının çevresel incelemesini yapması için baskı yaptığı ve Kırgızistan’ın Su Kanunu’nu ihlal ederek, Kumtor Gold Company (Centerra Gold Inc.) yararına hareket ettiği, bununla birlikte Lısıy ile Davıdov buzullarının yok edilmesine rıza gösterdiği ileri sürülüyor.
KAÇAKLARA TÜRKİYE’DE İŞ VERİLDİ
Geçtiğimiz haftalarda Kırgız Hükümeti ayrıca Centerra Gold’un eski yöneticileri İan Atkinson, Michael Fischer ve John Suter hakkında Orta Asya ülkelerinde tutuklama kararı çıkarttı. Haklarında tutuklama kararı çıkarılan bu kişilerden Michael Fischer ve John Suter, Centerra Gold’un Türkiye’de faaliyet gösteren Öksüt madencilik şirketinde 2015-2016 yılları arasında genel müdür ve yönetim kurulu üyesi olarak çalışmışlardı. İşin daha da enteresan yanı ise Suter ve Fischer hakkında 2013 yılında yurt dışına 200 milyon dolar kaçırmak suçundan Kırgızistan’da tutuklama kararı çıkartılmış olması! Centerra Gold’un bu kaçakları Kırgızistan’dan ülkemize kaçırılarak şirketin Türkiye’deki yatırımı Öksüt madencilik şirketi yönetimine dahil edilmiş! Kanada ve Türkiye arasında suçluların iadesi anlaşması bulunmadığı göz önüne alınırsa durum daha iyi anlaşılır sanırım.
Kırgızistan’da, altın madenleri ile ilgi yaşanan gelişmelerin onlarca kat büyüğünün önümüzdeki dönemde Türkiye’de de yaşanacağını söylemek bir kehanet değil. Bu cenahtaki pisliğin, hukuksuzluğun korkunç boyutlarda ulaştığını bilmek için müneccim olmaya gerek yok!
Geçtiğimiz günlerde CHP Lideri Kılıçdaroğlu’nun bürokratlara yaptığı “Kanunsuz emirlere uymayın, yoksa siz de sorumlu tutulacaksınız” uyarısını bir de bu açıdan değerlendirelim. Yarın iktidar değiştiğinde bundan önceki yazılarımızın yanı sıra bu yazımız da açılacak davaların dosyalarına eklenecek. Hiçbir suç cezasız kalmayacak ve yapılan bu kanunsuzluklar, rüşvet, vergi kaçırma vs. usulsüzlüklerin mutlaka bir bedeli olacak!..
