Antik çağ Anadolu’sunda nehirlerin tanrısal güçleri olduğuna inanıldığını söyleyen Prof. Dr. Sencer Şahin, bunun suyun insan için önemine işaret ettiğini vurguladı.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ÇED Olumlu Kararı verilen Kasımlar Barajı ve HES Projesi için geri sayım başladı. Yaz sonunda inşasına başlanacağı belirtilen baraj ve HES projesi, Isparta ve Antalya sınırlarını kapsıyor. Yukarı Köprüçay Havzası’nda, Köprüçay üzerinde uygulamaya konulacak projenin bölgenin zengin biyoçeşitliliğinin yanında tarihi yolları da olumsuz etkileyeceği belirtiliyor.
TANRISINI YİTİREN NEHİRLER
Antik Çağ’da Eurymedon olarak anılan Köprüçay’ın aynı adla anılan bir de nehir tanrısı bulunuyordu. Köprüçay’ın ana kaynağının doğduğu Isparta’nın Aksu ilçesinde 1977 yılında yapılan tünel kazımı sırasında ortaya çıkarılan görkemli Euromedon tanrısı heykeli, bir ayağında kova, bir ayağında balık figürüyle nehirlerin Anadolu kültüründeki önemine işaret ediyor. Ancak HES’lerle kelepçeler vurulan Anadolu’nun nehirleri birer birer tanrılarını yitiriyor.
KÖPRÜÇAY’IN TANRISI EURYMEDON
Roma imparatorluk çağına ait olduğu belirtilen heykelle ilgili sorularımızı yanıtlayan Akdeniz Üniversitesi Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sencer Şahin, Eurymedon heykelinin nehrin antik dönemdeki tanrısını canlandırdığını söyledi. İ.S II. yy’da yapılmış olduğu sanılan heykelin ayaklarında bulunan kova figürünün nehrin su kaynağını, balık figürünün ise suyun getirdiği bereketi simgelediğini dile getirdi.
ATTALOS OĞLU 3. ATTALOS’UN DİKTİRDİĞİ HEYKEL
Eurymedon heykelinin kaidesi üzerinde bulunan eski Yunanca yazıtı günümüz diline çeviren Şahin, yazıtta; “Yeryüzüne zuhur eden tanrı Eurymedon’a bu kutsal heykeli kent kendi kasasından harcama yaparak adadı. Attalos oğlu üçüncü Attalos heykelin dikimini sağladı” ifadelerinin yer aldığı bilgisini verdi.
NEHİRLERİN TANRISAL GÜÇLERİ OLDUĞUNA İNANILIRDI
Antik çağ Anadolu’sunda nehirlerin tanrısal güçleri olduğuna inanıldığını dile getiren Şahin, bunun suyun insan için önemine işaret ettiğini vurgulayarak antik Anadolu insanının akarsuya ne büyük bir saygısı olduğunu gösterdiğini kaydetti. Şahin, akarsuların olur olmaz bölgelerinde uygulanan HES projeleriyle önünün kesilerek göle dönüştürülmesinin doğaya saygısızlık olduğunu da sözlerine ekledi.
‘TÜRKİYE KENDİ KÖKLERİYLE SAVAŞIYOR’
Yukarı Köprüçay Koruma Platformu Sözcüsü Mahmut Leventoğlu ise, Köprüçay’ın Anadolu’nun diğer nehirleri gibi tarihi köklerinden koparılamayacak bir bütünlüğe işaret ettiğini belirterek Eurymedon tanrısı heykelinin bunun somut bir göstergesi olduğunu söyledi. Türkiye’nin tarihin hiç bir döneminde görülmemiş olan bir hırsla kendi kökleriyle acımasızca bir savaşa girdiğini savunan Leventoğlu, bu savaşın faturalarını yine en acımasız şekilde Anadolu halkının ödeyeceği görüşünü savundu. Leventoğlu, şöyle konuştu: “sularına, dağlarına ve halkın en temel dayanağı olan geçimlik tarıma karşı savaş başlatan, bölyece kendi ayağına kurşun sıkan bir ülkenin bağımsız bir gelecek beklentisi hayalden öteye geçmeyecektir. Tarihi, kültürü ve biyolojik zenginliğiyle binlerce yıldır Anadolu’nun en önemli yaşam merkezlerindne biri olan Yukarı Köprüçay Havzası’nın kısa süreli ve kamu yararı gözetmeyen yatırımlar uğruna geri dönüşü imkansız şekilde tahrip edilmesine seyirci kalınmamalı.”
EURYMEDON KUTSAL ALANI ÖNEMLİ BİR TAPIM MERKEZİYDİ
Ana kaynağı olan Başpınar’dan doğan Köprüçay, Aksu ilçesindeki Tymriada antik kenti yakınlarında Zindan Mağarası Kutsal Alanı olarak adlandırılan antik çağın önemli bir tapım merkezini geçerek Akdeniz’e dökülüyor. Eurymedon Kutsal Alanı ve Açık Hava Tapınağı olarak da anılan tapım merkezinde 2002 ila 2004 yılları arasında yapılan kurtarma kazılarında, iki yanı yunus motifleriyle süslü Eurymedon başı bulunan mozaik ortaya çıkarılmıştı. Tymriada kentinin bastığı sikkeler üzerinde kullanılan Eurymedon tasvirleri de suyun tarihsel önemini vurguluyor. Eurymedon heykeli bugün Isparta Müzesi’nde sergileniyor.
