Lazer Radyoastronomi Kütle Çekimsel Dalgalar Gözlemevi (LIGO)’daki ekibin, Albert Einstein’ın 100 yıl önce İzafiyet Teorisinde tanımladığı kütle çekimsel dalgalarla ilgili olarak elde ettikleri kanıtlar, evrenin sırlarına yeni bir pence açıyor.
Kanada Waterloo’da Teorik Fizik Perimeter Enstitüsü başkanı Profesör Neil Turok’un deyişiyle, ‘bilimde çığır açabilecek’ türden bir gelişme ile karşı karşıyayız.
Biri lazer fizikçisi, biri jeolog iki bilim adamı yetiştirmiş bir anne olmama rağmen, büyük patlamalar, kara delikler ve yerçekimsel dalgalarla ilgili açıklamaları anlamak hiç de kolay olmadı.
Neyse ki, radyolar, televizyonlar, gazeteler ve internet, gün boyunca benim gibi fizik bilgisi kıt insanların anlayabilecekleri dilden açıklamalarla dolup taştı. Guardian gazetesindeki, beş yaşındaki bir çoçuğun bile anlayabileceği şekilde izah edilen Bana bir çoçuğa anlatır gibi kütlesel çekim dalgalarını açıklayın türünden haberlerin yayınlandığı bir ülkede yaşadığıma bir kez daha sevindim.
Sözgelimi, Northwestern Universitesinden fizik ve astronomi profesörü Vicky Kalogera, “Arkadaşınızla elele tutuşup topaç gibi hızla dönme oyunu oynadığınızı varsayın. Dönerken birbirinizi çekerseniz, sonunda çarpışıp düşersiniz’ diye açıklıyordu kütle çekim dalgalarının nasıl ortaya çıktığını.
Trampolin üzerinde yuvarlanan bowling topları, mıknatıslar, okyanus üzerinde inip çıkan tekneleri hayal etmekten yorulunca, ana dilimde kolay anlaşılır bir açıklama bulmak hevesiyle, Türkçe kaynaklara yöneldim. İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’nın diğer kentlerindeki kaynaklarımın aksine, yüzyılın en önemli buluşu Türkiye’de sadece Hürriyet, Sabah ve Habertürk’te birinci sayfalarda ve kısaca yer bulmuştu. Televizyonlarda da durum pek farklı değildi.
İnsanlığın tümünü ilgilendiren büyük bir olayın haber değeri konusunda, ülkeler arasındaki yaklaşım farkı nasıl bu kadar dikkat çekici olabilir?
Farkettim ki, bir başka önemli haber daha Türkiye medyasının büyük kısmının gözünden kaçmış. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü OECD’nin her üç yılda bir yayınladığı, kısaca PISA diye bilinen, 15 yaş grubundaki öğrencilerin okuma yazma, matematik ve bilim becerilerini ölçen Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programına da rağbet edilmemişti. Oysa, 2016 yılı sonuçları, Türkiye’yi 64 ülke arasında 45. sıraya koyuyordu. İngilizce ülke sonuçları için bakınız
2023 yılında dünyanın en büyük on ekonomisi arasına girmeyi hedefleyen bir ülke için bu sonuç, varolan sistemin eğitimde gereken temeli sağlayamadığının göstergesi.
Türkiye, OECD ülkeleri arasında araştırma ve kalkınma harcamalarına en düşük oranda bütçe ayıran ülkelerden biri.
Dindar kuşaklar yetiştirmeye öncelik veren AKP hükümeti, çalışma hayatı ve toplumda günümüzün ihtiyaçlarına karşılık verebilecek kalitede bir eğitim sağlamayı ihmal ediyor.
Din eğitimine ayrılan para, okuma-yazma, matematik, bilim gibi temel öğretim alanlarına harcananın üstünde.
Ülkenin bilim ve teknoloji araştırma kurumu TÜBİTAK, son yıllarda İslamcı hareketler arasında adeta bir savaş alanına çevrildi. Yetkin ve deneyimli bilim insanları kovulup, yerlerine hükümet yanlısı isimler yerleştirildi.
TÜBİTAK’ın son zamanlarda en akılda kalan uygulamasının 50 bin kitabın toplatılıp, yerlilik ve kültürel uyum kriterlerine aykırı bulunanların imhası olduğunu unuttuk mu?
Türkiye’de ders kitapları zaten toplumun evrim konusundaki yaklaşımını fazlasıyla yansıtır nitelikte. 34 ülkeyi kapsayan karşılaştırmalı bir araştırma , Türkiye’de yetişkinlerin yüzde 75’inin evrim teorisini reddettiğini ortaya koyuyor.
Teksas’daki Rice Üniversitesinin yayınladığı ve bilim insanlarının dini konulara yaklaşımını araştıran bir rapor ise, en dindar bilim insanlarının bulunduğu ülkelerin başında Türkiye’nin geldiğini gösteriyor.
Kütle çekim dalgalarıyla ilgili yeni bilgiler, evrene bakış açımızı, nereden gelip nereye gittiğimize dair inanışlarımızı şekillendirecek önemde. Ama bilim insanlarının önemli bölümünün ve halkın çoğunluğunun bilimsel şüpheye rağbet etmediği bir ülkede, asrın buluşu neden manşetlere çıkmadı diye merak etmek boşuna.
_______________________________
* Yazarın diğer yazıları için lütfen tıklayınız:
http://www.firdevstalkturkey.com/tr/
