{"id":203064,"date":"2016-11-21T13:30:39","date_gmt":"2016-11-21T13:30:39","guid":{"rendered":"http:\/\/acikgazete.com\/?p=203064"},"modified":"2016-11-21T13:30:39","modified_gmt":"2016-11-21T13:30:39","slug":"ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/","title":{"rendered":"\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor!"},"content":{"rendered":"
YUSUF YAVUZ \/ A\u00c7IK GAZETE Do\u011fal t\u0131p uzman\u0131 \u015eaduman Karaca ile T\u00fcrkiye\u2019deki b\u00fcy\u00fck bir sekt\u00f6re d\u00f6n\u00fc\u015fen \u015fifal\u0131 bitki \u00e7\u0131lg\u0131nl\u0131\u011f\u0131n\u0131 konu\u015ftuk\u2026<\/span><\/b><\/div>\n
\u00a0<\/b><\/div>\n
T\u00fcrkiye\u2019de son y\u0131llarda bir \u2018yararl\u0131 bitki\u2019 \u00e7\u0131lg\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ya\u015fan\u0131yor. Neredeyse b\u00fct\u00fcn televizyon kanallar\u0131 aktara d\u00f6nm\u00fc\u015f durumda, sabah ak\u015fam \u015fu bitki \u015funa bu bitki buna iyi gelir \u015feklinde mucizevi ambalajlar ekranlardan izleyiciye sunuluyor. Metropollerden en uzak da\u011f k\u00f6ylerine kadar hemen herkesin umudu ekranlar\u0131n yeni \u2018popstarlar\u0131\u2019 olan bitki t\u00fcccarlar\u0131nda. Orman ve Su \u0130\u015fleri Bakanl\u0131\u011f\u0131 ise giderek b\u00fcy\u00fck bir sekt\u00f6re d\u00f6n\u00fc\u015fen t\u0131bbi ve aromatik bitkiler konusunda ard\u0131 ard\u0131na eylem planlar\u0131 haz\u0131rlayarak monok\u00fclt\u00fcr \u00fcretimi te\u015fvik ediyor. G\u0131da Tar\u0131m ve Hayvanc\u0131l\u0131k Bakanl\u0131\u011f\u0131 denetlemekle y\u00fck\u00fcml\u00fc oldu\u011fu pazar\u0131 izlemekte zorlan\u0131rken, devletin en tepesinde oturan Cumhurba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan\u2019\u0131n ise sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 bir kimyac\u0131 olan ve bitki re\u00e7eteleriyle \u00fcnlenen dan\u0131\u015fman\u0131na teslim etmi\u015f durumda.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u00a0\u2018T\u00fcrk\u2019\u00fcn otlarla imtihan\u0131n\u0131\u2019 denilebilecek olan bu manzaraya bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda ipin ucunun bir hayli ka\u00e7t\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fcyor. Art\u0131k bug\u00fcn\u00fcn insan\u0131na g\u00f6re \u2018yarar\u0131 oldu\u011funa inan\u0131lmayan\u2019 her bitkinin kolayca yok edildi\u011fi, insana \u2018sonu ne zaman gelecek\u2019 dedirten bitki t\u00fcccarlar\u0131n\u0131n her g\u00fcn ekranlar\u0131 i\u015fgal etti\u011fi bu s\u00fcre\u00e7te T\u00fcrkiye\u2019nin \u00f6nde gelen do\u011fal t\u0131p uzmanlar\u0131ndan biri olan \u015eaduman Karaca ile konu\u015ftuk.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
Do\u011fal t\u0131p, sa\u011fl\u0131kl\u0131 beslenme ve Anadolu\u2019nun zengin biyolojik \u00e7e\u015fitlili\u011fini ele ald\u0131\u011f\u0131m\u0131z s\u00f6yle\u015fide \u00e7arp\u0131c\u0131 ayr\u0131nt\u0131lar aktaran Karaca\u2019ya g\u00f6re \u2018\u015fifa\u2019 diye sat\u0131lan pek \u00e7ok bitki bilgisizlik ve denetimsizlik y\u00fcz\u00fcnden t\u00fcketiciye ula\u015fana kadar zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor. T\u00fcrkiye\u2019de bitkilerle tedavi yap\u0131labilmesi i\u00e7in gerekli altyap\u0131n\u0131n bulunmad\u0131\u011f\u0131na dikkat \u00e7eken Karaca, amac\u0131n\u0131n bu konuda her g\u00fcn bir yenisi eklenen yanl\u0131\u015flar\u0131 d\u00fczeltebilmek oldu\u011funu s\u00f6yl\u00fcyor ve ekliyor: \u201cBenim odakland\u0131\u011f\u0131m nokta ger\u00e7ek anlamda fitoterapi de\u011fil. Derslerini veriyorum filan ama esasen yapmamam\u0131z gereken \u015fey hastalanmamaya \u00e7al\u0131\u015fmak, sa\u011fl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 korumak. Bir \u00fclkenin sa\u011fl\u0131k sistemi o \u00fclkenin halk\u0131n\u0131n sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 korumakla y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr. Ama bizim \u00fclkemizde bu sistem hastal\u0131k \u00fczerinde y\u00fcr\u00fcyor.\u201d<\/i><\/span><\/div>\n
\u00a0<\/i><\/div>\n
-Anadolu, \u00fc\u00e7 iklim tipinin ya\u015fand\u0131\u011f\u0131 d\u00fcnyadaki nadir co\u011frafyalardan biri. Biyolojik \u00e7e\u015fitlilik bak\u0131m\u0131ndan ise adeta yang\u0131nda ilk kurtar\u0131lacak \u00fclkelerden biri say\u0131l\u0131r\u0131z. Sizce T\u00fcrkiye bu ayr\u0131cal\u0131kl\u0131 durumunu yeterince de\u011ferlendirebiliyor mu?<\/span><\/b><\/div>\n
– \u2018De\u011ferlendirme\u2019 denilince ben hemen t\u0131rs\u0131yorum. Ne anl\u0131yoruz bundan, de\u011ferlendirmek \u2018t\u00fcketmek\u2019 anlam\u0131na m\u0131 geliyor?<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018ENDEM\u0130KLERLE \u00d6V\u00dcNMEYEL\u0130M, KORUYALIM\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
-Bu de\u011ferlerin fark\u0131nda olmak anlam\u0131nda diyelim: T\u00fcrk\u00fcm\u00fcze, hik\u00e2yelerimize, sa\u011fl\u0131\u011f\u0131m\u0131za, peynirimize, ekme\u011fimize olan katk\u0131s\u0131n\u0131n fark\u0131nda m\u0131y\u0131z? Bu anlamda de\u011ferini biliyor muyuz? Salt ekonomik de\u011ferlendirmeden s\u00f6z etmiyoruz. Bu k\u0131sm\u0131na ayr\u0131ca gelece\u011fiz\u2026<\/span><\/b><\/div>\n
-Ha tamam\u2026 Bence \u00f6zellikle bu bitki \u00e7e\u015fitlili\u011finin zenginli\u011fi konferanslardaki s\u00f6ylemlerde kal\u0131yor. Ama bu zenginlik i\u00e7in, bunun devaml\u0131l\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in ne yap\u0131lmas\u0131 gerekti\u011fi konusunda \u00e7\u00f6z\u00fcm \u00fcretilmiyor. Bu, \u00fcz\u00fcc\u00fc bir nokta. Yani evet, \u00f6v\u00fcnmek i\u00e7in s\u00f6yleniyor; \u00f6rne\u011fin \u2018Avrupa\u2019n\u0131n \u00fc\u00e7 kat\u0131 kadar bitki zenginli\u011fine sahibiz\u2019 diyoruz. Ara iklim ku\u015faklar\u0131 da mevcut \u00e7\u00fcnk\u00fc T\u00fcrkiye\u2019de; bundan dolay\u0131 b\u00f6yle bir zenginli\u011fe sahibiz. Fakat bu zenginli\u011fin devam\u0131 i\u00e7in ne yapal\u0131m diye soru sorulmuyor. Hele bir de endemik konusu var ki\u2026 Endemik demek sadece belli bir b\u00f6lgede olabilen bitki demek. Bunlar\u0131 s\u00fcrekli dillendirip \u00f6v\u00fcnmenin bir anlam\u0131 yok. Endemi\u011fi e\u011fer ger\u00e7ekten de\u011ferli buluyorsak onu \u00f6ne \u00e7\u0131karmayal\u0131m. Koruyal\u0131m. Hatta hi\u00e7 dillendirmeyelim. Ne kadar az dillendirirsek o endemik o kadar korunmu\u015f olur bence. O Siirt\u2019in da\u011flar\u0131ndaki, Erzincan\u2019\u0131n Ovac\u0131k b\u00f6lgesindeki, Akseki \u2018deki zambaklar kardelenler yerinde kals\u0131n.,<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018BU B\u0130TK\u0130LER\u0130 NE ZAMAN HALKIMIZIN SA\u011eLI\u011eI \u0130\u00c7\u0130N KULLANACA\u011eIZ\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
-Bu konuda ilgili kurumlar\u0131n \u00fclke genelinde yapt\u0131\u011f\u0131 biyolojik \u00e7e\u015fitlilik envanterinin tespit edilmesine y\u00f6nelik \u00e7al\u0131\u015fmalar oldu. Su canl\u0131lar\u0131ndan karasal t\u00fcrlere, \u00fclkemizde ne kadar t\u00fcr ya\u015f\u0131yor bunun tespiti ama\u00e7lan\u0131yor. Ancak \u00fczerinde \u00e7al\u0131\u015f\u0131lan co\u011frafyan\u0131n hemen her b\u00f6lgesinde telafisi m\u00fcmk\u00fcn olmayan bir tahribat da ya\u015fan\u0131yor. Yani bir yandan don, bir yandan da kefen bi\u00e7ilen bir co\u011frafya buras\u0131. Bu konuda sizin g\u00f6zleminiz nedir, ne d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorsunuz?<\/span><\/b><\/div>\n
-Evet, ger\u00e7ekten de \u00e7ok ilgin\u00e7 bir durum. Bir yandan don bir yandan kefen bi\u00e7iliyor s\u00f6ylemi bana Turhan Baytop\u2019un bir s\u00f6z\u00fcn\u00fc an\u0131msatt\u0131. Anadolu\u2019daki halk hekimli\u011finin kullan\u0131m alanlar\u0131 konusunda neredeyse 50 y\u0131l boyunca ara\u015ft\u0131rm\u0131\u015f ve kitaba d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrm\u00fc\u015f, bizim i\u00e7in \u00e7ok k\u0131ymetli kitaplar sunan bir hocam\u0131zd\u0131. Ama kitab\u0131n\u0131n arkas\u0131na koydu\u011fu, \u2018bu kadar bitki var, bunlar milli has\u0131la i\u00e7in \u015fu kadar de\u011ferli olabilir ama kullanam\u0131yoruz<\/i><\/b>\u2019\u00a0 s\u00f6zleri beni \u00fczm\u00fc\u015ft\u00fc. \u00c7\u00fcnk\u00fc bir vatansever olarak, halk\u0131n\u0131, insanlar\u0131n\u0131 seven biri olarak ben \u2018bu bitkileri asl\u0131nda ne zaman kendi halk\u0131m\u0131z\u0131n sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in kullanaca\u011f\u0131z?\u2019<\/b> demesini isterdim. Bunu duymak isterdim. \u00c7\u00fcnk\u00fc sat\u0131\u015f demek, \u00f6rne\u011fin Avrupa\u2019ya sat\u0131\u015f; bu halklar bu bitkileri \u015fifa ama\u00e7l\u0131 kullan\u0131yor bunun i\u00e7in sat\u0131n al\u0131yorlar ve biz de bundan elde edece\u011fimiz paraya g\u00f6z dikmi\u015f durumday\u0131z. Ama esasen bu bitkilerin gitti\u011fi nokta \u015fifa ve sa\u011fl\u0131k i\u00e7in. Fitoterapi i\u00e7in yani. Bu \u00fclkede bitkilerle tedavinin hen\u00fcz altyap\u0131s\u0131 yok. Halk hekimli\u011finin d\u0131\u015f\u0131nda\u00a0 -ki bunun da yar\u0131s\u0131n\u0131n kullan\u0131m\u0131 do\u011fru de\u011fil- T\u00fcrkiye\u2019de fitoterapi konusunda ciddi anlamda bir \u00e7al\u0131\u015fma yok, e\u011fitimi yok. \u00d6rne\u011fin Sa\u011fl\u0131k Bakanl\u0131\u011f\u0131 di\u015f hekimlerine fitoterapi sertifika program\u0131 sunuyor. Ama bu programda e\u011fitim veren ki\u015filer nereden e\u011fitim alm\u0131\u015f, yok ki T\u00fcrkiye\u2019de. Bunun bir akademik disiplini yok. Yani bu dersi vermesi i\u00e7in sadece hekim olmas\u0131 yeterli. \u015eu anda bir temel at\u0131l\u0131yor ama bu temel de yanl\u0131\u015f\u0131n \u00fczerine at\u0131l\u0131yor. Bu konuda bir d\u00fczeltme yapal\u0131m derken, ka\u015f yaparken g\u00f6z \u00e7\u0131kart\u0131l\u0131yor.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\n
\"\u015eifal\u0131
\u015eifal\u0131 otlar ve do\u011fal t\u0131p uzman\u0131 \u015eaduman Karaca<\/figcaption><\/figure>\n<\/div>\n
<\/div>\n
-T\u00fcrkiye\u2019de bu konuda e\u011fitim veren bir kurum var m\u0131?<\/span><\/b><\/div>\n
-Ben uzun y\u0131llar Almanya\u2019da bu konuda e\u011fitim ald\u0131m. Ancak ba\u015fka e\u011fitimini alan birileri var m\u0131 bilmiyorum. Varsa da bunun e\u011fitimini verebilir ama yoksa eczac\u0131l\u0131k e\u011fitiminin i\u00e7inde verilen, modern t\u0131bb\u0131n zihniyetiyle bitki etken maddesi ile tedavi etmeye biz \u2018fitoterapi\u2019 demiyoruz.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
-Fitoterapiyi biraz a\u00e7al\u0131m isterseniz. Tam olarak nedir fitoterapi?<\/span><\/b><\/div>\n
-Fitoterapi demek i\u00e7in, bitkinin ya bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc; yapra\u011f\u0131n\u0131, \u00e7i\u00e7e\u011fini ve k\u00f6k\u00fcn\u00fc ya da tamam\u0131n\u0131 b\u00fct\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bozmadan ilaca d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fcp kullan\u0131rsak bu fitoterapi, yani bitkilerle tedavi oluyor. Ama bu \u00fc\u00e7 etken maddeden bir tanesini \u00e7\u0131kar\u0131p tek madde halinde ve ba\u015fka kimyasallarla sunarsak, bu yan etki yap\u0131yor. Yani bir \u015fekilde b\u00fct\u00fcnl\u00fck bozulmu\u015f oluyor. Bitkiden uzakla\u015ft\u0131r\u0131nca o etken madde de bozuluyor.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018T\u00dcRK\u0130YE\u2019DE RESMEN \u0130NSANLAR HASTALIKTAN KIRILIYOR\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
-Bir de bu konuda \u2018do\u011fal Pazar\u2019 geli\u015fti son y\u0131llarda. Bir \u00e7e\u015fit s\u00f6m\u00fcr\u00fc arac\u0131na da d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fc sanki. Ta\u015fradan metropollere y\u00fczlerce televizyon kanal\u0131n\u0131n ekranlar\u0131ndan insanlar\u0131n sa\u011fl\u0131kla ilgili kayg\u0131lar\u0131 ak\u0131l almaz bi\u00e7imde s\u00f6m\u00fcr\u00fcl\u00fcyor. \u0130nsanlar bu konuda ne yapmal\u0131 sizce?<\/span><\/b><\/div>\n
-Birincisi, \u00e7ok \u00e7ok \u00f6nemli: Sa\u011fl\u0131k konusu ve hastal\u0131\u011f\u0131n tedavisi milyonlarca insana bir patent tek \u00e7\u00f6z\u00fcm olarak sunulmaz. B\u00f6yle bir \u015fey olamaz. Hi\u00e7bir insan ikinci bir insana benzemiyor. A\u011fr\u0131s\u0131 ayn\u0131 olsa bile, birinin yedi\u011fi yemektendir, di\u011ferinin ki \u00fcz\u00fcnt\u00fcdendir. Bu y\u00fczden ayn\u0131 ilac\u0131 uygulayamay\u0131z. \u0130kincisi, halk\u0131n bu konuda ne kadar bilgisiz oldu\u011funun g\u00f6stergesi, bu kadar kanalda bu kadar \u015feye izin verilmesi. \u00dcstelik bunlar\u0131n reyting almas\u0131. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan\u0131m\u0131z dinliyor ve inan\u0131yor, sorgulam\u0131yor. Ayr\u0131ca halk\u0131n ne kadar sa\u011fl\u0131k konusunda muzdarip oldu\u011funu g\u00f6steriyor bu durum. Yani T\u00fcrkiye\u2019deki insanlar resmen hastal\u0131ktan k\u0131r\u0131l\u0131yor. Ki bu alanda hemen hemen hi\u00e7 e\u011fitimi olmayan insanlar\u0131n vaatlerine inanabiliyorlar.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018CUMHURU NE \u0130SE RE\u0130S\u0130 DE O\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
-Siz halk\u0131 s\u00f6ylediniz ama \u00fclkenin en tepesinde bulunan, yani o cumhurun ba\u015f\u0131nda duran Cumhurba\u015fkan\u0131m\u0131z\u0131n da fitoterapi e\u011fitiminden gelmeyen, san\u0131yorum kimyac\u0131 olan bir sa\u011fl\u0131k dan\u0131\u015fman\u0131 var. Hal b\u00f6yle iken halka da \u00e7ok fazla kabahat bulmamak laz\u0131m\u2026<\/span><\/b><\/div>\n
-Evet, \u00e7ok \u00f6zel bir \u00f6rnek bu. Yani cumhur nas\u0131lsa reisicumhur da ayn\u0131 \u015feyi yap\u0131yor. Reisi neyse cumhurunun da ayn\u0131 oldu\u011fu gibi. \u00c7ok farkl\u0131 bir \u015fey beklememek laz\u0131m\u2026<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u00a0-Antik \u00e7a\u011fda ya da izleyen d\u00f6nemlerde bu i\u015fler daha m\u0131 bilin\u00e7li yap\u0131l\u0131yordu. Bug\u00fcn bitkilerle tedavi konusunda bir t\u00fcr cahilane bir d\u00f6nem ya\u015fan\u0131yor diyebilir miyiz?<\/span><\/b><\/div>\n
-T\u00fcrkiye i\u00e7in s\u00f6ylersek evet, cahilane bir d\u00f6nem ya\u015fan\u0131yor ama Almaya i\u00e7in ayn\u0131 \u015feyi s\u00f6yleyemeyiz. \u00a0\u00c7\u00fcnk\u00fc orada en ince ayr\u0131nt\u0131s\u0131na kadar, antik d\u00f6nemle sentezlenmi\u015f, orta \u00e7a\u011f ve di\u011fer medeniyetlerin kulland\u0131\u011f\u0131 y\u00f6ntemlerle sentezlenmi\u015f. Burada bitkilerle tedavi y\u00f6ntemi k\u00f6kl\u00fc bir tarihe sahip. \u00a0Bizde ise bitkiyle tedavi yap\u0131labilmesi i\u00e7in cidden bir altyap\u0131 yok. Drog dedi\u011fimiz, bitkinin ilaca d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclebilece\u011fi hammadde formu sunulam\u0131yor. Aktar tutuyor \u2018tutam tutam\u2019 tarif ediyor. Halk \u00e7al\u0131 gibi bir bitkiyi al\u0131p ne yapaca\u011f\u0131n\u0131, nas\u0131l kullanaca\u011f\u0131n\u0131 bilmiyor. Aktar da bilmiyor, anlatam\u0131yor da. Ayr\u0131ca kimse bunun nas\u0131l yap\u0131laca\u011f\u0131 konusunda bir \u015fey bilmiyor. Oysa bu \u2018doktorculuk\u2019 oynamak de\u011fil, bir \u015fifa sanat\u0131d\u0131r. \u00c7ok eskiden bu konuda e\u011fitim veren okullar yokken Lokman hekimler vard\u0131. Biz de bug\u00fcn\u00fcn okullu Lokman hekimleriyiz.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018G\u00dcYA UZMANLA\u015eTIK AMA B\u00dcT\u00dcNDEN KOPTUK, DETAYDA KAYBOLDUK\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
-Otac\u0131l\u0131k gelene\u011fi var bir de de\u011fil mi?<\/span><\/b><\/div>\n
-Evet, \u00e7ocuklu\u011fundan itibaren onu \u00f6\u011freniyordu ve yap\u0131yordu. Ama eski M\u0131s\u0131r ve Mezopotamya \u00f6rnekleri \u00e7ok daha \u015fa\u015f\u0131rt\u0131c\u0131. \u00d6rne\u011fin Mezopotamya\u2019da bir t\u00f6ren s\u0131ras\u0131nda 250 t\u00fcr bitki kullan\u0131lm\u0131\u015f. Bir do\u011fum ya da d\u00fc\u011f\u00fcn t\u00f6reninde ya da \u00f6l\u00fcm t\u00f6reni\u2026 Bu 250 bitkinin ne oldu\u011funu \u015fu anda d\u00fc\u015f\u00fcnemiyorum bile. Bu ayn\u0131 zamanda M\u0131s\u0131r\u2019da da b\u00f6yle. Din, felsefe, t\u0131p ve g\u00f6kbilimi birbirinden ayr\u0131lmadan ele al\u0131nm\u0131\u015f o d\u00f6nemlerde. Bu d\u00fcnya insan\u0131n evi, yani ya\u015fam\u0131. \u00d6l\u00fcm \u00f6ncesi ve \u00f6l\u00fcm sonras\u0131. B\u00fct\u00fcn bunlar bir b\u00fct\u00fcnl\u00fck i\u00e7inde ele al\u0131n\u0131yordu ve buna uygun bir tedavi \u015fekli uygulan\u0131yordu. Ama \u015fimdi ne oldu? G\u00fcya uzmanla\u015ft\u0131k, g\u00fcya bilimler dallara ayr\u0131ld\u0131, daha spesifik olduk ama o b\u00fct\u00fcnden koptuk. Sanayi devrimiyle birlikte ya\u015fam\u0131 h\u0131zl\u0131 \u00fcretim belirlemeye ba\u015flay\u0131nca modern t\u0131bba ihtiya\u00e7 ortaya \u00e7\u0131kt\u0131. Bat\u0131 t\u0131bb\u0131 da dedi\u011fimiz bu model, esasen bir \u015fekilde i\u015fleyi\u015fi sa\u011flamaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yor. E\u011fer ba\u015fl\u0131n a\u011fr\u0131yorsa bir a\u011fr\u0131 kesici al, a\u011fr\u0131n ge\u00e7sin ve i\u015fine devam et. Yeter ki \u00e7arklar durmas\u0131n, hizmet s\u00fcrs\u00fcn. Ama geleneksel t\u0131p ya da \u00c7in t\u0131bb\u0131nda ba\u015f a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131n ge\u00e7mesi i\u00e7in uzun uzun inzivaya \u00e7ekilmek gerekebilir. Su i\u00e7men, yatman, dinlenmen gerekebilir ama bug\u00fcn buna zaman yok ki\u2026 Eski ile yeni aras\u0131nda bir kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rma yapacak olursak, asl\u0131nda k\u00f6t\u00fcye gidiyoruz. Ne kadar \u00e7ok \u015fey bilirsek b\u00fct\u00fcnden o kadar \u00e7ok kopuyoruz ve detaylarda kayboluyoruz.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
-Ba\u015flang\u0131\u00e7ta bilgiyle ba\u015flayan insan\u0131n yolculu\u011funda bug\u00fcn cehalete do\u011fru evrildi\u011fimizi s\u00f6yleyebilir miyiz bu durumda?<\/span><\/b><\/div>\n
-Belki cahil de\u011filiz art\u0131k ama detayda kayboluyoruz. \u015eu anda 5 ya\u015f\u0131ndaki \u00e7ocuk bile ge\u00e7mi\u015fte ya\u015fam\u0131\u015f 60 ya\u015f\u0131ndaki bir insandan daha \u00e7ok \u015fey biliyor olabilir. Buna cahillik diyemeyiz ama detayda kayboldu\u011fumuz i\u00e7in, b\u00fct\u00fcn\u00fc kaybetti\u011fimiz i\u00e7in hangi noktada oldu\u011fumuzu unuttuk\u2026<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018ALMANYA\u2019DA DO\u011eAL TIP E\u011e\u0130T\u0130M\u0130 VEREN OKULLAR VAR\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
–<\/span><\/b> Almanya bu konuda daha geli\u015fmi\u015f dediniz.<\/b> Almanya\u2019daki fitoterapi e\u011fitimi ve uygulamalar\u0131ndan s\u00f6z eder misiniz biraz?<\/b><\/span><\/div>\n
Almanya\u2019da benim \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131m merkezde, 500-600 tane drog hammaddesi bulunan bat\u0131 fitoterapisi i\u00e7in bir b\u00f6l\u00fcm var. Bir de geleneksel \u00c7in t\u0131bb\u0131n\u0131n uyguland\u0131\u011f\u0131 drog b\u00f6l\u00fcm\u00fc var. Bat\u0131 m\u0131 \u00c7in t\u0131bb\u0131 m\u0131 diye soruyorlar, hangi b\u00f6l\u00fcme y\u00f6nlendireyim diyorlar gelenleri. Benim orada muayenehanem oldu\u011fu i\u00e7in rahat \u00e7al\u0131\u015fabiliyorum ama. Almanya\u2019da da fitoterapi iki farkl\u0131 alanda \u00f6\u011fretiliyor. Biri eczac\u0131l\u0131\u011f\u0131n uzant\u0131s\u0131 olarak \u00fcniversitede \u00f6\u011fretiliyor, modern t\u0131bb\u0131n zihniyetiyle bitkisel ila\u00e7lar\u0131 kullan\u0131yorlar. Bunu biz saym\u0131yoruz. Ger\u00e7ek anlamda do\u011fal t\u0131p olmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in, kendi kendini sa\u011falt\u0131c\u0131 g\u00fcc\u00fc harekete ge\u00e7irme ama\u00e7l\u0131 de\u011fil. Bir \u015feyi \u00e7\u00f6zme, yok etme ama\u00e7l\u0131 oldu\u011fu i\u00e7in bu do\u011fal t\u0131bba girmiyor. Benim temsil etti\u011fim ve okudu\u011fum okullar do\u011fal t\u0131p okullar\u0131. Almanya\u2019da do\u011fal t\u0131p sistemi de var ve bu do\u011fal t\u0131p sistemine hizmet eden okullar\u0131 halk talep ediyor.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018T\u00dcRK\u0130YE\u2019DE B\u0130TK\u0130LER\u0130 KORUYAN YASA YOK\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
-Avrupa\u2019n\u0131n bu konudaki ihtiyac\u0131 olan bitkiler Do\u011fudan m\u0131 gidiyor? \u00d6rne\u011fin biyoka\u00e7ak\u00e7\u0131l\u0131k bu konuda \u00e7ok yayg\u0131n. Bu yollarla bitki elde ediliyor mu?<\/span><\/b><\/div>\n
-\u00d6rne\u011fin Almanya\u2019daki do\u011fal t\u0131p okullar\u0131nda \u00f6\u011fretilen en \u00f6nemli konu, hangi \u00fclkede tedavi ediyorsan birinci derecede o \u00fclkede yeti\u015fen bitkiyi se\u00e7melisin. \u00d6rne\u011fin Almanya\u2019da e\u011fitimini alm\u0131\u015f bir insan ilk \u00f6nce Almanya\u2019da yeti\u015fen bitkiyi tercih etmeli terkibini yaparken. E\u011fer ihtiyac\u0131 olan bitki orada yoksa halkay\u0131 geni\u015fleterek devam ediyoruz. T\u00fcrkiye\u2019ye oranla Almanya daha az bitki t\u00fcr\u00fcne sahip oldu\u011fu i\u00e7in \u00f6rne\u011fin T\u00fcrkiye\u2019de tam te\u015fekk\u00fcl\u00fc bir eczane ya da drog d\u00fckk\u00e2n\u0131 olmu\u015f olsayd\u0131 buradaki drog say\u0131m\u0131z Almanya\u2019dan daha y\u00fcksek olacakt\u0131. Almanya kendinde olmayanlar\u0131 mecburen d\u0131\u015far\u0131dan almak zorunda. \u0130kinci bir durum da Almanya\u2019da nesli t\u00fckenmeye y\u00fcz tutmu\u015f olan bitkiler koruma alt\u0131na al\u0131n\u0131yor ve onlar do\u011fadan toplat\u0131lm\u0131yor. Ama T\u00fcrkiye\u2019de bu bitkileri koruyan bir yasa yok. Buradaki toplay\u0131c\u0131lar ticaretini yapanlara sat\u0131yor, onlar da Almanlara. Ben T\u00fcrkiye\u2019de dokunmaya korktu\u011fum bir bitkiyi Almanya\u2019daki bir eczaneden rahatl\u0131kla sat\u0131n alabilirim \u00f6rne\u011fin.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
-Bu konuda T\u00fcrkiye\u2019de yasal bir bo\u015fluk da var. Bitki toplamak ve ka\u00e7\u0131rmak \u2018su\u00e7\u2019 de\u011fil, \u2018kabahatler kanunu\u2019 \u00e7er\u00e7evesinde i\u015flem g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc i\u00e7in bitki h\u0131rs\u0131zlar\u0131 para cezas\u0131 \u00f6deyip serbest kalabiliyor\u2026<\/span><\/b><\/div>\n
-Evet, bitkiler koruma alt\u0131nda de\u011fil. Bir tek salep hammaddesi olan orkideler koruma at\u0131nda onun d\u0131\u015f\u0131nda ba\u015fka bir bitki i\u00e7in yasaklama getirilmedi. <\/span>\u00a0<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
-Bir y\u00f6netmelik yay\u0131nland\u0131 ge\u00e7ti\u011fimiz aylarda, siklamen, lale ve kardelen gibi yumrulu ve so\u011fanl\u0131 baz\u0131 bitki t\u00fcrlerinin toplan\u0131p yurt d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131na yasak getirildi\u2026<\/span><\/b><\/div>\n
-Ha evet\u2026 Ama bunlar zehirli zaten, zehirli olmayan, do\u011fal t\u0131pta kullanabileceklerimizden t\u00fcketim ama\u00e7l\u0131 toplanmas\u0131 yasak olan bir bitki var o da salep.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018T\u00dcRK\u0130YE TOPRAKLARINA OLUMLU DAVRANILMIYOR\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
-T\u00fcrkiye\u2019nin korunan alanlar\u0131 var. Do\u011fal sit alan\u0131 diyoruz, endemik t\u00fcrler diyoruz\u2026 Bir de koruma stat\u00fcs\u00fc olmayanlar var, defne, sandal vs gibi. K\u0131z\u0131lc\u0131k \u00f6rne\u011fin, \u00e7ok de\u011ferli bir t\u00fcr. K\u00fclt\u00fcrde, inan\u00e7ta, halk hekimli\u011finde ve g\u0131da gibi pek \u00e7ok alanda kullan\u0131lm\u0131\u015f ama bir koruma \u015femsiyesi olmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in ate\u015fe ilk at\u0131lan t\u00fcrlerin ba\u015f\u0131nda geliyor. Maden ocaklar\u0131, HES\u2019ler, otoyollar vs… E\u011fer bir yerde koruma stat\u00fcs\u00fc yoksa balta ile dal\u0131yoruz oraya. Bu konuda ne d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorsunuz?<\/span><\/b><\/div>\n
\u00a0<\/b><\/div>\n
-Bu T\u00fcrkiye\u2019nin ac\u0131s\u0131 asl\u0131nda. T\u00fcrkiye s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7indeki topraklara olumlu davran\u0131lm\u0131yor, daha do\u011frusu sahip \u00e7\u0131k\u0131lm\u0131yor.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
-\u00d6rne\u011fin baz\u0131 \u00fclkelerden bir elma \u00e7ekirde\u011fini bile \u00e7\u0131karamazs\u0131n\u0131z d\u0131\u015far\u0131ya, b\u00f6yle bir koruma z\u0131rh\u0131 vard\u0131r. \u00a0<\/span><\/b><\/div>\n
-\u00c7\u00fcnk\u00fc bu biliniyor ki 18-20 santimlik canl\u0131 organizmalar\u0131n ya\u015fayabilece\u011fi bir toprak \u00f6rt\u00fcs\u00fc ancak y\u00fczlerce y\u0131lda olu\u015fabiliyor. Bunu bilen \u00fclkeler yasak koyuyor, \u2018bozma\u2019 diyor. Erozyona u\u011frar oras\u0131 arkas\u0131ndan biyo\u00e7e\u015fitlilik gider, bunun fark\u0131ndalar. Ama T\u00fcrkiye, maden ocaklar\u0131, ta\u015f ocaklar\u0131, HES\u2019ler ve barajlarla b\u00fcy\u00fck hasarlar a\u00e7\u0131yor toprak \u00f6rt\u00fcs\u00fcnde.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
-Orman ve Su \u0130\u015fleri Bakanl\u0131\u011f\u0131 yetkilileri, bu t\u00fcr y\u0131k\u0131mlar kar\u015f\u0131s\u0131nda diyor ki, \u201cMerak etmeyin, biz buradaki bitkileri ba\u015fka bir yere naklettik, orada ya\u015fayacaklar.\u201d Bu m\u00fcmk\u00fcn m\u00fc sizce?<\/span><\/b><\/div>\n
-Hay\u0131r. Endemik dedi\u011finiz bitki zaten k\u00fc\u00e7\u00fcc\u00fck bir co\u011frafyada ya\u015f\u0131yor. Bir b\u00f6lgeden ba\u015fka bir b\u00f6lgeye gidemez. E\u011fer gidecek olsayd\u0131 o zaten kendisi giderdi, orada da olurdu ve endemik say\u0131lmazd\u0131. Bu ger\u00e7ek\u00e7i bir s\u00f6ylem de\u011fil.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
B\u0130TK\u0130 TOPLAYICILI\u011eINA STANDART GET\u0130R\u0130LMEL\u0130<\/span><\/b><\/div>\n
-T\u00fcrkiye\u2019deki bitki toplay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131na gelirsek\u2026 Bu konuda ne durumday\u0131z?<\/span><\/b><\/div>\n
-T\u0131bbi ve aromatik ama\u00e7l\u0131 kullan\u0131lan bitki \u00e7e\u015fitlerimizin do\u011fadan kontroll\u00fc bir bi\u00e7imde toplanmas\u0131 gerekiyor. Bunun bir standard\u0131 var. Ancak bu standartlar T\u00fcrkiye\u2019de hen\u00fcz olu\u015fturulmad\u0131. Bitkinin durumuna g\u00f6re, tohumdan m\u0131 \u00fcr\u00fcyor, k\u00f6kten mi? Otsu mu \u00e7ok y\u0131ll\u0131k m\u0131, \u00e7al\u0131 m\u0131 a\u011fa\u00e7 m\u0131, yapra\u011f\u0131n\u0131 d\u00f6k\u00fcyor mu d\u00f6km\u00fcyor mu? Nas\u0131l \u00fcr\u00fcyor? Ar\u0131yla m\u0131 tozla\u015f\u0131yor r\u00fczg\u00e2rla m\u0131? B\u00fct\u00fcn bu kriterler g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131narak her bitkinin kendine g\u00f6re bir toplama kural\u0131 var. \u00d6rne\u011fin baz\u0131 bitkiler 3 y\u0131lda bir toplanabiliyor. Baz\u0131lar\u0131 ise on tane bitki varsa ancak bir tanesi toplanabiliyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc kalanlar bitkinin varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesini sa\u011fl\u0131yor. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n tek tek ele al\u0131nmas\u0131 gerekiyor. \u00a0<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
KARS PEYN\u0130R\u0130 \u0130LE \u015e\u0130FALI B\u0130TK\u0130LER\u0130N BA\u011eLANTISI<\/span><\/b><\/div>\n
-Bir de \u015funu soray\u0131m: \u00d6rne\u011fin Kars ka\u015far\u0131 ile o b\u00f6lgede yeti\u015fen bir bitkinin ya da bir ba\u015fka yerdeki bir ekmek \u00e7e\u015fidi ile o b\u00f6lgedeki bitki ve b\u00f6ceklerin nas\u0131l bir ili\u015fkisi var. Bu zincirin bir halkas\u0131n\u0131 \u00e7ekip al\u0131rsak buradaki ya\u015fam nas\u0131l etkilenir bundan?<\/span><\/b><\/div>\n
-Einstein\u2019\u0131n \u00fcnl\u00fc s\u00f6z\u00fcd\u00fcr, daha d\u00fcn okudum yeniden: Ar\u0131lar yok olursa bizim sonumuz da \u00fc\u00e7 y\u0131l sonra ba\u015fl\u0131yor. Yery\u00fcz\u00fcnde \u00e7\u00f6lle\u015fme ba\u015fl\u0131yor. Ben uzun s\u00fcre Kars\u2019taki bitkiler ile \u00fcnl\u00fc Kars peyniri aras\u0131ndaki ba\u011flant\u0131 konusunda \u00e7al\u0131\u015ft\u0131m. Bu ikisi aras\u0131nda \u00e7ok \u00f6zel bir ba\u011flant\u0131 var. Ar\u0131lar da bunun bir par\u00e7as\u0131, di\u011fer canl\u0131lar da elbette. Ama orada serbest dola\u015fan ineklerin s\u00fctlerinin lezzeti, o b\u00f6lgedeki bitki \u00f6rt\u00fcs\u00fcn\u00fcn bir yans\u0131mas\u0131. Aromas\u0131n\u0131, lezzetini o bitkiler veriyor. Erzurum i\u00e7in de oradaki bitkilerin lezzeti ge\u00e7erli. Toroslardaki ke\u00e7i s\u00fct\u00fcnden yap\u0131lan peynirin lezzeti de ayn\u0131 \u015fekilde a\u00e7\u0131klanabilir. Kars ka\u015far\u0131 i\u015fte bu y\u00fczden co\u011frafi i\u015faret kapsam\u0131na al\u0131nd\u0131. Asl\u0131nda bildi\u011fimiz tek \u00e7enekli \u00e7ay\u0131r otlar\u0131n\u0131 yiyor inekler ama arada bir iki tane \u015fifal\u0131 bitkinin kar\u0131\u015fmas\u0131, yeme\u011fe kat\u0131lan baharat gibi s\u00fcte ge\u00e7iyor ve peynirin sindirimini kolayla\u015ft\u0131r\u0131yor, proteinlerin \u00e7\u00f6z\u00fclmesini, i\u00e7eri\u011finin insan metabolizmas\u0131 taraf\u0131ndan hazmedilebilir hale gelmesini sa\u011fl\u0131yor.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
-Bitkilerle k\u00fclt\u00fcrler aras\u0131ndaki ili\u015fkiye bakarsak, \u00f6rne\u011fin Bergamal\u0131lar zenginliklerini me\u015fe a\u011fa\u00e7lar\u0131na bor\u00e7lular. Likyal\u0131lar ise sedir ve \u00e7am t\u00fcrlerine. K\u00fclt\u00fcr tarihi a\u00e7\u0131s\u0131ndan Anadolu bitkilerini nereye koyabiliriz?<\/span><\/b><\/div>\n
-Bitkiler asl\u0131nda b\u00fct\u00fcn k\u00fclt\u00fcrlerde yery\u00fcz\u00fcndeki ya\u015fam\u0131n\u0131 temeli. Bu tart\u0131\u015f\u0131lmaz bir \u015fey. Anadolu\u2019da ise ge\u00e7mi\u015fte daha \u00e7ok yapra\u011f\u0131n\u0131 d\u00f6ken a\u011fa\u00e7 t\u00fcrlerinin oldu\u011funu yaz\u0131yor kaynaklar. Ancak bug\u00fcnk\u00fc duruma bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda ge\u00e7mi\u015fteki bu t\u00fcrlerin yerinde i\u011fne yaprakl\u0131lar\u0131n oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcyoruz. \u00d6zellikle k\u0131z\u0131l\u00e7am. Zamanla a\u011fa\u00e7land\u0131rmalar yap\u0131lm\u0131\u015f ve a\u011f\u0131rl\u0131kl\u0131 olarak i\u011fne yaprakl\u0131lar kullan\u0131lm\u0131\u015f. \u0130\u011fne yaprakl\u0131 t\u00fcrler topra\u011f\u0131 zamanla asidikle\u015ftiriyor. Bu durumda bitki \u00f6rt\u00fcs\u00fc de azal\u0131yor, bir de\u011fi\u015fim ya\u015fan\u0131yor.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018KAZ DA\u011eLARININ ETEKLER\u0130 ZEH\u0130RLEND\u0130\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
-\u0130\u011fne yaprakl\u0131larla makiler aras\u0131nda bir sava\u015f da var de\u011fil mi?<\/span><\/b><\/div>\n
-Asl\u0131nda \u00e7am ile ge\u00e7inen \u00e7ok fazla bitki de yok. Familya olarak fundagiller var. P\u00fcrenler, sandal a\u011fac\u0131, mersin vs. Bunlar o asidiklikte ya\u015fayabiliyor ve \u00e7amlar ile ge\u00e7inebiliyor. Anadolu\u2019daki bitki \u00f6rt\u00fcs\u00fcn\u00fcn \u015fekil de\u011fi\u015ftirmesinin ard\u0131ndan ili\u015fkinin de de\u011fi\u015fip de\u011fi\u015fmedi\u011fine bakmak laz\u0131m. Ge\u00e7mi\u015fte yaln\u0131zca \u0131s\u0131nmak, bar\u0131nmak ve biraz da giysi gibi ihtiya\u00e7lar i\u00e7in kullan\u0131lan bitkiler art\u0131k bug\u00fcn salt ekonomik bir gelir kayna\u011f\u0131 olarak g\u00f6r\u00fcl\u00fcyor. Ge\u00e7mi\u015fte Kazda\u011flar\u0131 tamamen k\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in, Osmanl\u0131 d\u00f6neminde gemi yap\u0131m\u0131nda kullan\u0131lan ormanlardan dolay\u0131 zamanla a\u00e7\u0131kl\u0131klar olu\u015ftu. Bu a\u00e7\u0131kl\u0131klar da tek tip zeytinliklere d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fcld\u00fc. Zeytinliklere u\u00e7aklarla zehir at\u0131ld\u0131, Kazda\u011flar\u0131n\u0131n etekleri zehirlendi. Bu \u00e7ok \u00fcz\u00fcc\u00fc bir \u015fey. Oradaki bo\u015f bir arazide t\u0131bbi bitki yeti\u015ftirece\u011fiz diye s\u00f6yl\u00fcyorlar bana. \u00d6nce bir toprak analizi yapt\u0131r\u0131n diyorum; analizden b\u0131rak\u0131n t\u0131bbi bitki yeti\u015ftirmeyi sebze bile yeti\u015ftiremezsiniz sonucu \u00e7\u0131k\u0131yor.<\/span><\/div>\n
TIBB\u0130 B\u0130TK\u0130LER\u0130N MONOK\u00dcLT\u00dcR \u00dcRET\u0130M\u0130 YAPILIYOR OYSA B\u0130TK\u0130N\u0130N \u015e\u0130FASI DO\u011eADAK\u0130 \u0130L\u0130\u015eK\u0130S\u0130NE BA\u011eLI<\/span><\/b><\/div>\n
-Do\u011fal t\u0131p a\u00e7\u0131s\u0131ndan T\u00fcrkiye yolun neresinde peki? Orman ve Su \u0130\u015fleri Bakanl\u0131\u011f\u0131 son y\u0131llarda t\u0131bbi ve aromatik bitkilerin \u00fcretimini \u00f6zendirmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131yor. \u015eu kadar ton t\u0131bbi ve aromatik bitki elde edildi gibi bir dil de geli\u015fiyor beraberinde. Bu konuda nas\u0131l bir yol izlenmeli sizce?<\/span><\/b><\/div>\n
-\u00d6rne\u011fin kekik konusunda bu tonlar\u0131n olu\u015fmas\u0131 \u00fcretimden kaynakl\u0131. Hacmi olu\u015fturan as\u0131l \u00fcr\u00fcnler k\u00fclt\u00fcrden elde edilenler. Bu da benim \u00e7ok ele\u015ftirdi\u011fim bir konu. T\u00fcrkiye\u2019de t\u0131bbi bitkilerin monok\u00fclt\u00fcr, tek tip \u00fcretimi yap\u0131l\u0131yor. Oysa bir bitkinin \u015fifal\u0131 olmas\u0131, onun do\u011fadaki di\u011fer t\u00fcrlerle sosyalle\u015fmesine, toprak alt\u0131nda ve \u00fcst\u00fcndeki t\u00fcrlerle birlikte ili\u015fkisine ba\u011fl\u0131. Bu ili\u015fki oldu\u011fu i\u00e7in \u015fifal\u0131 o bitki. Ama bitkinin k\u00fclt\u00fcre al\u0131nmas\u0131yla birlikte bu ili\u015fki kayboluyor. Benim de kat\u0131ld\u0131\u011f\u0131m bir \u00e7al\u0131\u015ftayda, 10 ton kekik \u00fcretimi yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u00f6ylendi ancak bunun 4 tonunun ihra\u00e7 edildi\u011fi \u00fclkeden geri \u00e7evrildi\u011fi s\u00f6ylenmedi. \u00c7\u00fcnk\u00fc i\u00e7inde yeterince etken maddesi olmad\u0131\u011f\u0131 ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015f. Bunlar s\u00f6ylenmiyor. Burada \u00f6zele\u015ftiri yapmak gerek. T\u0131bbi bitkiler do\u011fadan toplanacaksa bunun kontroll\u00fc yap\u0131lmas\u0131 gerek. Di\u011fer bir konu da b\u00fct\u00fcn televizyonlar da \u2018siyah \u00e7ay i\u00e7meyin, bitki \u00e7ay\u0131 i\u00e7in\u2019 deniliyor. \u0130nsanlara siyah \u00e7ay k\u00f6t\u00fcd\u00fcr ama asl\u0131nda bir \u2018ila\u00e7\u2019 olan bitki \u00e7ay\u0131n\u0131 t\u00fcketin diyoruz. \u00dcstelik de bunu keyif i\u00e7in t\u00fcketin diyoruz. Bu ayn\u0131 zamanda bir sekt\u00f6re de d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor. \u0130nsanlar gidip aktarlardan bitki \u00e7ay\u0131 al\u0131yor. Ama bu bir ila\u00e7. Sadece ihtiya\u00e7 oldu\u011funda t\u00fcketilmesi gereken bir \u015fey s\u00fcrekli t\u00fcketiliyor ve bu sekt\u00f6r doyuruluyor. Bu durumda do\u011fadan daha fazla bitki toplan\u0131yor ve h\u0131zla t\u00fckenmesine neden olunuyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu konuda bir kontrol yok ne yaz\u0131k ki T\u00fcrkiye\u2019de. K\u0131sacas\u0131 s\u00f6ylem bir yerde gelip paraya dayan\u0131yor ve bu y\u00fczden hem insan hem de do\u011fan\u0131n sa\u011fl\u0131\u011f\u0131na zarar veriliyor. Her ikisini de kaybediyoruz.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018ADIMIN MARKA OLMASINI TEKL\u0130F ETT\u0130LER, MASADAN KALKTIM\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
-\u00d6rne\u011fin bu konuda ad\u0131n\u0131 marka olarak kullanan isimler var. \u2018Prof. Sara\u00e7o\u011flu\u2019 gibi. Bu do\u011fru ve etik bir \u015fey mi? Sizin ad\u0131n\u0131za bir marka neden yok? \u00a0\u2018\u015eaduman Karaca\u2019 markal\u0131 bir preparat neden sat\u0131lm\u0131yor piyasada?<\/span><\/b><\/div>\n
-Ben T\u00fcrkiye\u2019ye ilk geldi\u011fim g\u00fcnden itibaren bu teklif edildi bana. Ad\u0131m\u0131n bir markaya d\u00f6n\u00fc\u015fmesi. O g\u00fcn o\u011flumla birlikteydik. \u2018Bitki \u00e7aylar\u0131n\u0131n \u00fczerinde neden \u015eaduman Karaca ad\u0131 olmas\u0131n?\u2019 denildi. Bu teklif gelince birbirimize bakt\u0131k ve \u015fa\u015f\u0131rd\u0131k. O\u011flum, \u2018Anne sen Almanya\u2019dan T\u00fcrkiye\u2019ye bunun i\u00e7in mi geldin?\u2019 dedi ve o masadan kalkt\u0131k. Daha sonra belki onlarca kez ba\u015fka teklifler geldi bu konuda. Her defas\u0131nda da b\u00f6yle bir \u015feyi asla kabul etmeyece\u011fimi s\u00f6yledim. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu \u00fclkeye bir hayr\u0131m olacaksa o da bu i\u015fi d\u00fczeltmeye y\u00f6nelik olsun. Yani bu i\u015fin yanl\u0131\u015fl\u0131\u011f\u0131ndan bir de ben para kazan\u0131rsam, ben de bu yanl\u0131\u015f \u00e7ark\u0131n s\u00fcr\u00fcp gitmesine katk\u0131 sa\u011flam\u0131\u015f olurum. Akl\u0131m ve g\u00fcc\u00fcm yetti\u011fince isminin ticarete bula\u015fmamas\u0131n\u0131 istiyorum. Olmas\u0131n.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018BAKANLI\u011eA M\u0130LLETE ZEH\u0130RLEMEYEL\u0130M D\u0130YE YAZDIM, YANIT GELMED\u0130\u2019<\/span><\/b><\/div>\n
-Bitkilerin salt bir ticari \u00fcr\u00fcn olarak yeti\u015ftirilmesi h\u0131zla yay\u0131l\u0131yor ve te\u015fvik ediliyor\u2026<\/span><\/b><\/div>\n
-\u00c7\u00fcnk\u00fc sorun \u00fczerine sorun ekleniyor bu konuda. Bitkileri salt ekonomik yarar\u0131na y\u00f6nelik yeti\u015ftiren bir zihniyet olu\u015fuyor. Bitkiler bir metaya d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor. Baz\u0131 k\u00f6yleri geziyorum. Bu bitkiler \u00e7ok k\u00f6t\u00fc ko\u015fullarda kurutuluyor; yerlerde, ah\u0131rlarda. Ya da toptanc\u0131lar da \u00e7ok k\u00f6t\u00fc ko\u015fullarda bekletiliyor. Bu bitkilerin hepsi \u00e7ok \u00f6zel alanlarda korunmal\u0131, saklanmal\u0131. Resmen g\u00fcne\u015fte kurutuyorlar. Bitki bu yolla zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor, kanserojen oluyor. Oysa bir bitki toprakla ili\u015fkisi kesildikten sonra g\u00fcne\u015fle hi\u00e7bir \u015fekilde temas etmemeli. G\u00f6lgede kurutulmal\u0131 ve saklanmal\u0131. Bu konuda bir kural yok. Tar\u0131m Bakanl\u0131\u011f\u0131\u2019na o kadar mail yazd\u0131m, \u2018bu konuda beni \u00e7a\u011f\u0131r\u0131n g\u00f6n\u00fcll\u00fc dan\u0131\u015fmanl\u0131k vereyim, millete daha fazla zarar vermeyelim\u2019 dedim ama yan\u0131t veren olmad\u0131.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u2018SA\u011eLI\u011eIMIZ \u0130\u00c7\u0130N YEN\u0130DEN GE\u00c7\u0130ML\u0130K TARIMA D\u00d6NMEL\u0130Y\u0130Z\u2019<\/span><\/b>
<\/b><\/div>\n
-Tohumlar konusuna gelirsek\u2026 Yerel tohumlar\u0131 d\u0131\u015flayan, monok\u00fclt\u00fcre ve hibrit tohumlara endeksli bir \u00fcretim politikas\u0131 var. Bir zamanlar 70-80 \u00e7e\u015fit \u00fcr\u00fcn yeti\u015ftiren b\u00f6lgeler bug\u00fcn end\u00fcstriyel tar\u0131ma ge\u00e7erek \u00fc\u00e7-be\u015f \u00e7e\u015fit \u00fcr\u00fcne d\u00f6nd\u00fc. Bu konuda neler s\u00f6ylersiniz?<\/span><\/b><\/div>\n
-Evet, monok\u00fclt\u00fcre art\u0131k \u2018end\u00fcstriyel tar\u0131m\u2019 demeye ba\u015flad\u0131k. Fitoterapiye odaklan\u0131yoruz ama bunun esas\u0131 hastalanmamak olmal\u0131. Benim odakland\u0131\u011f\u0131m nokta ger\u00e7ek anlamda fitoterapi de\u011fil. Derslerini veriyorum filan ama esasen yapmamam\u0131z gereken \u015fey hastalanmamaya \u00e7al\u0131\u015fmak, sa\u011fl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 korumak. Bir \u00fclkenin sa\u011fl\u0131k sistemi o \u00fclkenin halk\u0131n\u0131n sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 korumakla y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr. Ama bizim \u00fclkemizde bu sistem hastal\u0131k \u00fczerinde y\u00fcr\u00fcyor. \u00d6nce hasta ediyoruz insanlar\u0131, ard\u0131ndan nas\u0131l \u00e7\u00f6zece\u011fimize karar veriyoruz. \u015eu ilac\u0131 \u015fu hastaneyi sat\u0131yoruz. <\/span>\u00a0B\u00f6ylece halk\u0131n i\u00e7inden \u00e7\u0131kamayaca\u011f\u0131 bir duruma sokuyoruz konuyu. Ama esasen g\u0131das\u0131ndan ba\u015flay\u0131p yine tek tip tar\u0131mdan uzakla\u015farak sa\u011fl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 korumaya odaklanmal\u0131y\u0131z.<\/span>\u00a0 \u00d6rne\u011fin Artvin\u2019de g\u00f6r\u00fcyorum; hemen hemen hi\u00e7 bir bah\u00e7ede komple fasulye ya da m\u0131s\u0131r yok. Sadece kabak da yok. Hepsi birbirinin i\u00e7inde\u2026 Fasulye m\u0131s\u0131ra sar\u0131lm\u0131\u015f, kabak etraf\u0131nda kocaman yapraklar\u0131yla g\u00f6lgelik yap\u0131yor, topra\u011f\u0131 kurutmuyor. Asl\u0131nda permak\u00fclt\u00fcr dedi\u011fimiz karma tar\u0131m k\u00fclt\u00fcr\u00fc Anadolu\u2019da bilinen bir \u015fey. \u015eimdi biz buna geri d\u00f6nmek zorunday\u0131z. \u00d6zellikle bu modele. Yani tek tip olmayan ge\u00e7imlik tar\u0131ma. Bir evin bah\u00e7esinde maydanozu, dereotu, nanesi, m\u0131s\u0131r\u0131, kaba\u011f\u0131, fasulyesi; ne gerekiyorsa hepsi olur. Bu nedir, do\u011fadaki bitkilerin bir arada ya\u015famas\u0131d\u0131r. Kadife \u00e7i\u00e7e\u011fi olur, o b\u00f6cekleri \u00e7eker. Ayn\u0131sefa olur asl\u0131nda s\u00fcsm\u00fc\u015f gibi durur, fesle\u011fen, reyhan; bunlar da b\u00f6cekleri ya \u00e7eker ya da uzak tutar. Bir bah\u00e7ede olmas\u0131 gereken \u015feyler. <\/span><\/div>\n
<\/div>\n
-Permak\u00fclt\u00fcr son zamanlarda olduk\u00e7a s\u0131k konu\u015fulan bir model haline geldi. Asl\u0131nda Anadolu\u2019da Hasan day\u0131n\u0131n, Fatma ninenin y\u00fczlerce y\u0131ld\u0131r yapt\u0131\u011f\u0131 bu de\u011fil miydi?<\/span><\/b><\/div>\n
-E\u011fer b\u00fcy\u00fckannelerin \u00fcretim \u015fekli yoksa ortada ve bunun \u00f6\u011frenilmesi gerekiyorsa bunun \u00f6\u011frenilmesi laz\u0131m. Tabii otel lobilerinde, salonlarda de\u011fil de toprakla ba\u011f\u0131 olan alanlarda yap\u0131lmal\u0131 bu e\u011fitimler. Asl\u0131nda permak\u00fclt\u00fcr ad\u0131 modern gibi geliyor ama bir evin ihtiyac\u0131 olan her \u015feyin \u00fcretilmesinin ad\u0131. \u00c7al\u0131s\u0131 da olacak sebzesi de tavu\u011fu da olacak. Suyu d\u00fczg\u00fcn kullanacaks\u0131n. Bunu anlat\u0131yor. Ay\u015fe teyze, Fatma teyze art\u0131k ziraat m\u00fchendisini dinliyor. Onun verdi\u011fi fideyi, ilac\u0131 kullan\u0131yor. B\u00f6yle olunca da kentlerde toprakla ba\u011f\u0131 olmayan bir gencin unutulmu\u015f \u00fcretim bi\u00e7imlerini \u00f6\u011frenmesi yanl\u0131\u015f de\u011fil. T\u0131pk\u0131 benim fitoterapiyi okuldan \u00f6\u011frenmem gibi. Asl\u0131nda sahip oldu\u011fumuz \u015feyleri kaybettik \u015fimdi gerekirse okuldan \u00f6\u011frenece\u011fiz. Toprakla ba\u011f kurmak i\u00e7in bunu yapmak zorunday\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu bilgiler Anadolu\u2019da yolun gitmedi\u011fi yerlerde kalm\u0131\u015f.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
-Son olarak insanlara bitkilerden yararlanabilmeleri konusunda ne \u00f6nerirsiniz. \u015eifa, g\u0131da ya da ba\u015fka bi\u00e7imlerde?<\/span><\/b><\/div>\n
-\u00d6nce bir kursa gitsinler ve bitkileri nas\u0131l kullanacaklar\u0131n\u0131 \u00f6\u011frensinler. Verilen her bilginin arkas\u0131nda ticari bir menfaat varsa bu sorgulans\u0131n bence.\u00a0 \u2018Hastalan\u0131nca ne yapar\u0131z\u2019 de\u011fil de, \u00a0\u2018hastalanmamak i\u00e7in ne yapar\u0131z\u2019 konusunu iyice akl\u0131na koymal\u0131 insanlar. Nas\u0131l beslenece\u011fim, ne kadar \u00e7al\u0131\u015faca\u011f\u0131m, ne kadar mutlu olaca\u011f\u0131m, hayat\u0131mdan ne kadar memnun olaca\u011f\u0131m ki sa\u011fl\u0131\u011f\u0131m bozulmas\u0131n. Bozulursa da bir uzmana gidip ufak bilgilerle bitkilerden nas\u0131l yararlanacaklar\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenmeliler. Sonra bu bilgileri geni\u015fletebilirler. Benim sosyal medya hesab\u0131ma ya da web sayfama girip bakabilirler. Sayfam ar\u015fiv gibi oldu. Buradaki bilgiler bedava. Zaten amac\u0131m da bu benim, bu konudaki do\u011frular\u0131 payla\u015fmak. Ke\u015fke daha \u00e7ok zaman bulsak, daha \u00e7ok payla\u015fabilsek.<\/span><\/div>\n
<\/div>\n
\u015eADUMAN KARACA K\u0130MD\u0130R?:<\/span><\/b><\/div>\n
Ordu\u2019da do\u011fan \u015eaduman Karaca, 1992\u2019de Almanya Berlin\u2019de Humbold \u00dcniversitesi\u2019nden mezun oldu. Ard\u0131ndan pedagog ve psikososyal dan\u0131\u015fman olarak \u00e7al\u0131\u015ft\u0131. Sa\u011fl\u0131kl\u0131 ya\u015fam dan\u0131\u015fmanl\u0131\u011f\u0131 ve do\u011fal t\u0131p e\u011fitimlerinin yan\u0131nda yoga ve t\u0131p e\u011fitimi ald\u0131. Berlin Fitoterapi Enstit\u00fcs\u00fcnde 4 y\u0131ll\u0131k fitoterapi e\u011fitiminin ard\u0131ndan 2007\u2019de Almanya\u2019da do\u011fal t\u0131p uzman\u0131 olarak muayenehane a\u00e7arak hizmet verdi. Fitoterapi ve sa\u011fl\u0131kl\u0131 ya\u015fam konusunda T\u00fcrkiye\u2019de \u00e7ok say\u0131da \u00e7al\u0131\u015fma yapan Karaca, \u00f6zel bir \u00fcniversitede fitoterapi e\u011fitimi veriyor.<\/span><\/i><\/div>\n
<\/span><\/div>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

YUSUF YAVUZ \/ A\u00c7IK GAZETE Do\u011fal t\u0131p uzman\u0131 \u015eaduman Karaca ile T\u00fcrkiye\u2019deki b\u00fcy\u00fck bir sekt\u00f6re d\u00f6n\u00fc\u015fen \u015fifal\u0131 bitki \u00e7\u0131lg\u0131nl\u0131\u011f\u0131n\u0131 konu\u015ftuk\u2026<\/p>\n

<\/span><\/div>","protected":false},"author":85,"featured_media":203065,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[156],"tags":[2189],"yoast_head":"\n\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor! - A\u00c7IK GAZETE<\/title>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"en_US\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor! - A\u00c7IK GAZETE\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"YUSUF YAVUZ \/ A\u00c7IK GAZETE Do\u011fal t\u0131p uzman\u0131 \u015eaduman Karaca ile T\u00fcrkiye\u2019deki b\u00fcy\u00fck bir sekt\u00f6re d\u00f6n\u00fc\u015fen \u015fifal\u0131 bitki \u00e7\u0131lg\u0131nl\u0131\u011f\u0131n\u0131 konu\u015ftuk\u2026\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"A\u00c7IK GAZETE\" \/>\n<meta property=\"article:publisher\" content=\"https:\/\/www.facebook.com\/Acikgazete\" \/>\n<meta property=\"article:author\" content=\"https:\/\/www.facebook.com\/Acikgazete\/\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2016-11-21T13:30:39+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/yusuf_sifali_ot.jpg\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"840\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"629\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/jpeg\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"acikgazete\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:creator\" content=\"@https:\/\/twitter.com\/acikgazetecom\" \/>\n<meta name=\"twitter:site\" content=\"@acikgazete\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Written by\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"acikgazete\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Est. reading time\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"26 minutes\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/\"},\"author\":{\"name\":\"acikgazete\",\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/#\/schema\/person\/504e8d4c7f963efc1021bb7066787547\"},\"headline\":\"\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor!\",\"datePublished\":\"2016-11-21T13:30:39+00:00\",\"dateModified\":\"2016-11-21T13:30:39+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/\"},\"wordCount\":5297,\"commentCount\":0,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/#organization\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#primaryimage\"},\"thumbnailUrl\":\"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/yusuf_sifali_ot.jpg\",\"keywords\":[\"\u015fifal\u0131 ot\"],\"articleSection\":[\"S\u00d6YLE\u015e\u0130\"],\"inLanguage\":\"en-US\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#respond\"]}]},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/\",\"url\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/\",\"name\":\"\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor! - A\u00c7IK GAZETE\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/#website\"},\"primaryImageOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#primaryimage\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#primaryimage\"},\"thumbnailUrl\":\"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/yusuf_sifali_ot.jpg\",\"datePublished\":\"2016-11-21T13:30:39+00:00\",\"dateModified\":\"2016-11-21T13:30:39+00:00\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"en-US\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/\"]}]},{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"en-US\",\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#primaryimage\",\"url\":\"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/yusuf_sifali_ot.jpg\",\"contentUrl\":\"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/yusuf_sifali_ot.jpg\",\"width\":840,\"height\":629,\"caption\":\"Arkada\u015f\u0131m\u0131z Yusuf Yavuz,Do\u011fal t\u0131p uzman\u0131 \u015eaduman Karaca ile konu\u015ftu...\"},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Home\",\"item\":\"https:\/\/acikgazete.com\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor!\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/#website\",\"url\":\"https:\/\/acikgazete.com\/\",\"name\":\"A\u00c7IK GAZETE\",\"description\":\"Ba\u011f\u0131ms\u0131z Gazete ve Tart\u0131\u015fma Platformu\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/acikgazete.com\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"en-US\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/#organization\",\"name\":\"A\u00c7IK GAZETE\",\"url\":\"https:\/\/acikgazete.com\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"en-US\",\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/06\/logo_new.gif\",\"contentUrl\":\"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/06\/logo_new.gif\",\"width\":272,\"height\":50,\"caption\":\"A\u00c7IK GAZETE\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/#\/schema\/logo\/image\/\"},\"sameAs\":[\"https:\/\/www.facebook.com\/Acikgazete\",\"https:\/\/x.com\/acikgazete\"]},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/#\/schema\/person\/504e8d4c7f963efc1021bb7066787547\",\"name\":\"acikgazete\",\"image\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"en-US\",\"@id\":\"https:\/\/acikgazete.com\/#\/schema\/person\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/220fd3c4054eab032983d1b250fd930f?s=96&d=mm&r=g\",\"contentUrl\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/220fd3c4054eab032983d1b250fd930f?s=96&d=mm&r=g\",\"caption\":\"acikgazete\"},\"description\":\"A\u00c7IK GAZETE'DEN R\u0130CA: A\u00e7\u0131k Gazete ba\u011f\u0131ms\u0131z bir internet gazetesi. A\u00e7\u0131k Gazete'nin ya\u015famas\u0131 daha \u00e7ok okura ula\u015fmas\u0131yla m\u00fcmk\u00fcn. L\u00fctfen face ve twitter gibi sosyal medya ikonlar\u0131n\u0131 t\u0131klayarak A\u00e7\u0131k Gazete'yi be\u011feniniz. \u0130lginizi \u00e7eken haberleri de sosyal medyada payla\u015f\u0131n\u0131z l\u00fctfen. Te\u015fekk\u00fcr ederiz.\",\"sameAs\":[\"https:\/\/www.facebook.com\/Acikgazete\/\",\"https:\/\/x.com\/https:\/\/twitter.com\/acikgazetecom\"],\"url\":\"https:\/\/acikgazete.com\/author\/acikgazete1\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor! - A\u00c7IK GAZETE","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/","og_locale":"en_US","og_type":"article","og_title":"\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor! - A\u00c7IK GAZETE","og_description":"YUSUF YAVUZ \/ A\u00c7IK GAZETE Do\u011fal t\u0131p uzman\u0131 \u015eaduman Karaca ile T\u00fcrkiye\u2019deki b\u00fcy\u00fck bir sekt\u00f6re d\u00f6n\u00fc\u015fen \u015fifal\u0131 bitki \u00e7\u0131lg\u0131nl\u0131\u011f\u0131n\u0131 konu\u015ftuk\u2026","og_url":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/","og_site_name":"A\u00c7IK GAZETE","article_publisher":"https:\/\/www.facebook.com\/Acikgazete","article_author":"https:\/\/www.facebook.com\/Acikgazete\/","article_published_time":"2016-11-21T13:30:39+00:00","og_image":[{"width":840,"height":629,"url":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/yusuf_sifali_ot.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"acikgazete","twitter_card":"summary_large_image","twitter_creator":"@https:\/\/twitter.com\/acikgazetecom","twitter_site":"@acikgazete","twitter_misc":{"Written by":"acikgazete","Est. reading time":"26 minutes"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/"},"author":{"name":"acikgazete","@id":"https:\/\/acikgazete.com\/#\/schema\/person\/504e8d4c7f963efc1021bb7066787547"},"headline":"\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor!","datePublished":"2016-11-21T13:30:39+00:00","dateModified":"2016-11-21T13:30:39+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/"},"wordCount":5297,"commentCount":0,"publisher":{"@id":"https:\/\/acikgazete.com\/#organization"},"image":{"@id":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#primaryimage"},"thumbnailUrl":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/yusuf_sifali_ot.jpg","keywords":["\u015fifal\u0131 ot"],"articleSection":["S\u00d6YLE\u015e\u0130"],"inLanguage":"en-US","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#respond"]}]},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/","url":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/","name":"\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor! - A\u00c7IK GAZETE","isPartOf":{"@id":"https:\/\/acikgazete.com\/#website"},"primaryImageOfPage":{"@id":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#primaryimage"},"image":{"@id":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#primaryimage"},"thumbnailUrl":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/yusuf_sifali_ot.jpg","datePublished":"2016-11-21T13:30:39+00:00","dateModified":"2016-11-21T13:30:39+00:00","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#breadcrumb"},"inLanguage":"en-US","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/"]}]},{"@type":"ImageObject","inLanguage":"en-US","@id":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#primaryimage","url":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/yusuf_sifali_ot.jpg","contentUrl":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/yusuf_sifali_ot.jpg","width":840,"height":629,"caption":"Arkada\u015f\u0131m\u0131z Yusuf Yavuz,Do\u011fal t\u0131p uzman\u0131 \u015eaduman Karaca ile konu\u015ftu..."},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/acikgazete.com\/ilac-diye-satilan-bitkiler-nasil-zehre-donusuyor\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Home","item":"https:\/\/acikgazete.com\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"\u0130la\u00e7 diye sat\u0131lan bitkiler nas\u0131l zehre d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcyor!"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/acikgazete.com\/#website","url":"https:\/\/acikgazete.com\/","name":"A\u00c7IK GAZETE","description":"Ba\u011f\u0131ms\u0131z Gazete ve Tart\u0131\u015fma Platformu","publisher":{"@id":"https:\/\/acikgazete.com\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/acikgazete.com\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"en-US"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/acikgazete.com\/#organization","name":"A\u00c7IK GAZETE","url":"https:\/\/acikgazete.com\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"en-US","@id":"https:\/\/acikgazete.com\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/06\/logo_new.gif","contentUrl":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-content\/uploads\/2016\/06\/logo_new.gif","width":272,"height":50,"caption":"A\u00c7IK GAZETE"},"image":{"@id":"https:\/\/acikgazete.com\/#\/schema\/logo\/image\/"},"sameAs":["https:\/\/www.facebook.com\/Acikgazete","https:\/\/x.com\/acikgazete"]},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/acikgazete.com\/#\/schema\/person\/504e8d4c7f963efc1021bb7066787547","name":"acikgazete","image":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"en-US","@id":"https:\/\/acikgazete.com\/#\/schema\/person\/image\/","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/220fd3c4054eab032983d1b250fd930f?s=96&d=mm&r=g","contentUrl":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/220fd3c4054eab032983d1b250fd930f?s=96&d=mm&r=g","caption":"acikgazete"},"description":"A\u00c7IK GAZETE'DEN R\u0130CA: A\u00e7\u0131k Gazete ba\u011f\u0131ms\u0131z bir internet gazetesi. A\u00e7\u0131k Gazete'nin ya\u015famas\u0131 daha \u00e7ok okura ula\u015fmas\u0131yla m\u00fcmk\u00fcn. L\u00fctfen face ve twitter gibi sosyal medya ikonlar\u0131n\u0131 t\u0131klayarak A\u00e7\u0131k Gazete'yi be\u011feniniz. \u0130lginizi \u00e7eken haberleri de sosyal medyada payla\u015f\u0131n\u0131z l\u00fctfen. Te\u015fekk\u00fcr ederiz.","sameAs":["https:\/\/www.facebook.com\/Acikgazete\/","https:\/\/x.com\/https:\/\/twitter.com\/acikgazetecom"],"url":"https:\/\/acikgazete.com\/author\/acikgazete1\/"}]}},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/203064"}],"collection":[{"href":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/85"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=203064"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/203064\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/203065"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=203064"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=203064"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/acikgazete.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=203064"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}