K\u00fclt\u00fcrle ahlak aras\u0131nda s\u0131k\u0131 bir ba\u011f oldu\u011fu kesindir. K\u00fclt\u00fcr\u00fcn iki anlam\u0131 demeyelim de iki y\u00fcz\u00fc oldu\u011funu biliyoruz. K\u00fclt\u00fcr dedi\u011fimiz zaman \u00f6ncelikle insan ara\u015ft\u0131rmas\u0131 \u00f6zelli\u011fi g\u00f6steren \u00fc\u00e7 kuram ve eylem alan\u0131n\u0131, sanat\u0131 bilimi ve felsefeyi anlatmak istiyoruz. Bu \u00fc\u00e7 alan konular\u0131 ve y\u00f6ntemleri a\u00e7\u0131s\u0131ndan birbirinden iyice ayr\u0131 da olsalar aralar\u0131nda sa\u011flam bir i\u015fbirli\u011fini gerektirecek s\u0131k\u0131 ba\u011flar vard\u0131r. K\u00fclt\u00fcr\u00fcn \u00f6b\u00fcr y\u00fcz\u00fc bir bireyin bir toplulu\u011fun ya da bir toplumun bu \u00fc\u00e7 alanda ortaya konmu\u015f olan bilgilerle tersle\u015fmeyecek bi\u00e7imde insan\u0131n genel bilgisine ula\u015fm\u0131\u015f olmas\u0131yla ya da daha do\u011frusu ula\u015fm\u0131\u015f olma \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcyle ilgilidir. Ya\u015famla verimli ve do\u011fru ili\u015fkiler kurmu\u015f bir bireyin k\u00fclt\u00fcr d\u00fczeyi toplumunun ve giderek insanl\u0131\u011f\u0131n k\u00fclt\u00fcr d\u00fczeyiyle az \u00e7ok uyarl\u0131 olacakt\u0131r.<\/p>\n
Toplumun k\u00fclt\u00fcr de\u011ferleriyle yak\u0131n ve k\u00f6kl\u00fc ili\u015fkisi olmayan bireylerin k\u00fclt\u00fcrs\u00fcz oldu\u011funu s\u00f6yleriz. K\u00fclt\u00fcrs\u00fcz s\u00f6z\u00fc ne yaparsak yapal\u0131m bir su\u00e7lama kokusu verir. \u0130nsanlar\u0131 k\u00fclt\u00fcr eksikli\u011finden \u00f6t\u00fcr\u00fc ele\u015ftirebiliriz hatta k\u0131nayabiliriz ama su\u00e7layamay\u0131z. Birine sen k\u00fclt\u00fcrs\u00fczs\u00fcn desek g\u00fczel olur mu? Ger\u00e7ekte k\u00fclt\u00fcrs\u00fcz insan yoktur, k\u00fclt\u00fcr d\u00fczeyi a\u015fa\u011f\u0131da ya da yetersiz insan vard\u0131r. Her bireyin \u00e7ok a\u015fa\u011f\u0131 d\u00fczeyde de olsa belli bir k\u00fclt\u00fcr\u00fc vard\u0131r. Bu a\u015fa\u011f\u0131 k\u00fclt\u00fcr d\u00fczeyi bir insan\u0131 ger\u00e7ek anlamda toplumsalla\u015fm\u0131\u015f insan yapmaya hatta insan yapmaya yeter mi? Elbette yetmez. A\u015fa\u011f\u0131 k\u00fclt\u00fcr d\u00fczeyindeki bir bireyin yaln\u0131z d\u00fcnyayla toplumuyla \u00e7evresiyle de\u011fil kendiyle de sorunlu olaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek yanl\u0131\u015f olmaz. Bireysel anlamda k\u00fclt\u00fcr insan\u0131 insan yapan de\u011ferler dizgesidir.<\/p>\n
Evet k\u00fclt\u00fcr bizi d\u00fcnyaya ve kendimize ba\u011flayan de\u011ferler toplam\u0131d\u0131r. Bu de\u011ferler bir bilin\u00e7te ayr\u0131 ayr\u0131 yani ba\u015f\u0131na buyruk yap\u0131lar olu\u015fturmazlar, tam anlam\u0131nda bir b\u00fct\u00fcn olu\u015ftururlar. Ki\u015filikli bireyler toplumun ve daha da \u00f6tede insanl\u0131\u011f\u0131n ba\u015fl\u0131ca k\u00fclt\u00fcr de\u011ferlerini \u00f6z\u00fcmlemi\u015f bireylerdir. Ki\u015filiklilik \u00f6ncelikle bir k\u00fclt\u00fcr sorunu ortaya koyar. Ki\u015filiklilik dedi\u011fimiz bireysel yetkinlik d\u00fc\u015f\u00fcncede ve davran\u0131\u015flarda tutarl\u0131l\u0131k anlam\u0131na geliyorsa b\u00f6yle bir tutarl\u0131l\u0131\u011f\u0131 sa\u011flayabilmenin yolu k\u00fclt\u00fcrl\u00fc olmaktan ge\u00e7er. Sorun zekayla \u00e7\u00f6z\u00fclebilecek gibi de\u011fildir. Bilginin bo\u015f b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 yeri zeka bir \u00f6l\u00e7\u00fcde doldurabilir. Baz\u0131 k\u00fclt\u00fcr yoksunu ki\u015filerin bilgece davran\u0131\u015flar\u0131 asl\u0131nda bir zeka g\u00f6sterisine dayan\u0131r. Ancak zeka hi\u00e7bir zaman bilgi yerine ge\u00e7mez. Ger\u00e7ek anlamda ki\u015filikli insan en basit anlam\u0131yla k\u00fclt\u00fcr de\u011ferleri a\u00e7\u0131s\u0131ndan donan\u0131ml\u0131 insand\u0131r. Zeka gider gider ve bir yerde kal\u0131verir: yolun kalan\u0131n\u0131 t\u0131rmanabilmek i\u00e7in bilgi gerekecektir.<\/p>\n
Gene de k\u00fclt\u00fcr\u00fc bilgiyle \u00f6zde\u015fle\u015ftirmemek yani onlar\u0131 tam anlam\u0131nda ayn\u0131 \u015fey saymamak do\u011fru olur. K\u00fclt\u00fcr e\u015fittir bilgi dersek sorunu do\u011fru kavramam\u0131\u015f oluruz. K\u00fclt\u00fcr\u00fc \u00f6z\u00fcmlenmi\u015f genel bilgi ya da d\u00fcnya bilgisi diye tan\u0131mlayabiliriz. G\u00fcndelik bilgiler, uygulamayla ilgili geldi ge\u00e7ti bilgiler, \u00f6z\u00fcmlenmeden oldu\u011fu gibi bilince yerle\u015fmi\u015f ve bilin\u00e7te b\u00fct\u00fcnle\u015fmemi\u015f bilgiler hatta teknik bilgiler insan\u0131 k\u00fclt\u00fcrl\u00fc k\u0131lmaz. Bireyin kendine ve insana b\u00fct\u00fcnsel bir bak\u0131\u015fla bakabilme ko\u015fullar\u0131n\u0131 kendinde olu\u015fturabilmesi \u00f6nemlidir. D\u00fc\u015f\u00fcnceleriyle ve davran\u0131\u015flar\u0131yla ilgimizi \u00e7eken hatta bizde bilgi k\u00fcp\u00fc izlenimi uyand\u0131ran insanlar\u0131n k\u00fclt\u00fcr a\u00e7\u0131s\u0131ndan ne kadar yetersiz olabildi\u011fini g\u00f6rm\u00fc\u015f\u00fczd\u00fcr.<\/p>\n
K\u00fclt\u00fcrs\u00fczl\u00fck bir \u00e7e\u015fit sakatl\u0131kt\u0131r ki as\u0131l y\u0131k\u0131c\u0131 g\u00fcc\u00fcn\u00fc insan ili\u015fkilerinde g\u00f6sterir. Belli bir k\u00fclt\u00fcr d\u00fczeyine ula\u015famam\u0131\u015f insanlar ne kadar toplumsalla\u015fm\u0131\u015f g\u00f6r\u00fcn\u00fcrlerse g\u00f6r\u00fcns\u00fcnler ba\u015fkalar\u0131yla ili\u015fkilerinde tutars\u0131zl\u0131klar g\u00f6sterirler. K\u00fclt\u00fcr yetmezli\u011finin a\u011f\u0131r ahlak sorunlar\u0131 yaratabildi\u011fine tan\u0131k oluruz. Ahlak a\u00e7\u0131s\u0131ndan sorunlu insanlar zekalar\u0131na dayanarak kendileri i\u00e7in bir savunma d\u00fczene\u011fi olu\u015fturabilirler. Onlar ya\u015fad\u0131klar\u0131 ve ba\u015fkalar\u0131na ya\u015fatt\u0131klar\u0131 ahlak sorunlar\u0131n\u0131 zarars\u0131z ya da sevimli g\u00f6sterme i\u015fini bir \u00f6l\u00e7\u00fcde ve bir s\u00fcre i\u00e7in pek g\u00fczel ba\u015farabilirler. Ama bu yanl\u0131\u015flar\u0131 \u00f6rtme becerisi elbette sonuna kadar etkili olamayacakt\u0131r ve ahlaks\u0131zl\u0131k bireyin eylemlerinde s\u0131r\u0131tmaya ba\u015flayacakt\u0131r. Terbiye ahlaks\u0131zl\u0131klar\u0131 \u00f6rtmekte ancak bir \u00f6l\u00e7\u00fcde etkili olabilir.<\/p>\n
K\u00fclt\u00fcrs\u00fcz insan ola\u011fan ko\u015fullarda en az\u0131ndan genel ahlaka yani g\u00f6renekler ahlak\u0131na uyma konusunda \u00f6zen g\u00f6sterirken ola\u011fand\u0131\u015f\u0131 ko\u015fullarda b\u00f6yle bir gereklili\u011fi duymayabiliyor. \u0130nsan \u00f6ld\u00fcrmenin \u00e7irkin bir i\u015f oldu\u011funu balland\u0131ra balland\u0131ra anlatan ki\u015finin \u00fc\u00e7 g\u00fcn sonra g\u00f6r\u00fc\u015f de\u011fi\u015ftirebildi\u011fini, ba\u015fka biriyle evlenmek i\u00e7in planlar yapan eski e\u015fini kur\u015funa dizebildi\u011fini g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. B\u00fct\u00fcn bu namus temizlemelerin alt\u0131nda yatan belirleyici g\u00fc\u00e7 k\u00fclt\u00fcr yetmezli\u011finin g\u00fcc\u00fcd\u00fcr. Bizler bu konuda cani ve ma\u011fdur ayr\u0131m\u0131 yaparken ve bu iki \u015feyi s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya birbirinden ay\u0131r\u0131rken caninin de bir \u00e7e\u015fit ma\u011fdur oldu\u011funu, kendini ma\u011fdur etmi\u015f birey oldu\u011funu, ger\u00e7ek anlamda ki\u015file\u015fememi\u015f kaba birey olman\u0131n yetersizli\u011fiyle kendini de ba\u015fkas\u0131n\u0131 da ma\u011fdur etti\u011fini g\u00f6zden ka\u00e7\u0131r\u0131r\u0131z.<\/p>\n
K\u00fclt\u00fcrle ahlak aras\u0131nda s\u0131k\u0131 bir ba\u011f oldu\u011fu kesindir. K\u00fclt\u00fcr\u00fcn iki anlam\u0131 demeyelim de iki y\u00fcz\u00fc oldu\u011funu biliyoruz. K\u00fclt\u00fcr dedi\u011fimiz zaman \u00f6ncelikle insan ara\u015ft\u0131rmas\u0131 \u00f6zelli\u011fi g\u00f6steren \u00fc\u00e7 kuram ve eylem alan\u0131n\u0131, sanat\u0131 bilimi ve felsefeyi anlatmak istiyoruz. Bu \u00fc\u00e7 alan konular\u0131 ve y\u00f6ntemleri a\u00e7\u0131s\u0131ndan birbirinden iyice ayr\u0131 da olsalar aralar\u0131nda sa\u011flam bir i\u015fbirli\u011fini gerektirecek s\u0131k\u0131 ba\u011flar […]<\/p>\n