“K\u00e2buslar\u0131m\u0131zdan ba\u015fka kaybedece\u011fimiz bir \u015fey yok”<\/p>\n
Dany Katch’in 2015 de yazd\u0131\u011f\u0131, Socialism… Seriously – A brief Gide to Human Liberation, ba\u015fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131yan kitab\u0131, Ciddi Ciddi Sosyalizm – \u0130nsanl\u0131\u011f\u0131n Kurtulu\u015fu \u0130\u00e7in K\u0131sa Bir Klavuz, Cemre \u015eenesen’in harika \u00e7evirisiyle Yordam Kitap taraf\u0131ndan yay\u0131nland\u0131. Do\u011frusu hem Cemre \u015eenesen’e ve hem de Yordam Kitap’a ne kadar te\u015fekk\u00fcr etsek azd\u0131r.<\/p>\n
D\u00f6rt k\u0131s\u0131m, on bir b\u00f6l\u00fcmden olu\u015fan, esas itibariyle kapitalizm, devrim ve sosyalizm temalar\u0131na odaklanan172 sayfal\u0131k kitab\u0131 okuyup bitirdi\u011fimde, akl\u0131ma bu yaz\u0131n\u0131n ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 geldi… Dany Katch, i\u015fin i\u00e7inde olan biri, \u015feylere uzaktan bakm\u0131yor. Kitaptaki \u00fcslup\/anlat\u0131m al\u0131\u015f\u0131k oldu\u011fumuzun hayli d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131k\u0131yor. Mizah\u0131 s\u0131k\u00e7a kullan\u0131yor, velhas\u0131l yazd\u0131klar\u0131n\u0131 anlamamak i\u00e7in \u00f6zel bir \u00e7aba gerekecek… \u00dcslubun neden \u015fakac\u0131, neden mizah\u0131 i\u00e7erdi\u011fine dair yazar \u015f\u00f6yle diyor: “Bu espriler, ac\u0131 siyaset hap\u0131n\u0131 daha kolay yutman\u0131za yard\u0131mc\u0131 \u015feker niyetine yap\u0131lmad\u0131; bunlar siyasetin bir par\u00e7as\u0131. Kapitalizm, y\u0131k\u0131c\u0131 ve insanl\u0131k d\u0131\u015f\u0131d\u0131r ama ayn\u0131 zamanda sa\u00e7mad\u0131r da. Kapitalizmin abestlikleriyle dalga ge\u00e7mek, insana bu kadar aptalca bir sistemin elbette y\u0131k\u0131labilir oldu\u011funu da hat\u0131rlat\u0131r”.<\/p>\n
Kapitalizmi ele\u015ftiren bizler de kendimizle dalga ge\u00e7ebilmeliyiz… Mizah, ayr\u0131ca hayatlar\u0131n\u0131 sava\u015fa, sefalete ve \u00e7o\u011fu insan\u0131n \u00fczerine ciddi ciddi kafa yormaktan ka\u00e7\u0131nd\u0131\u011f\u0131 ba\u015fka korkun\u00e7 olaylara kar\u015f\u0131 \u00f6rg\u00fctlenmekle ge\u00e7iren aktivistlerin meslek hastal\u0131\u011f\u0131 olan “s\u00fcrekli olumsuz d\u00fc\u015f\u00fcnceye” kar\u015f\u0131 da bir g\u00fcvenlik \u00f6nlemi. Biz insanl\u0131k i\u00e7in olumlu bir yol ar\u0131yoruz; amac\u0131m\u0131z haber b\u00fclteni huysuzlar\u0131 veya internet trolleri ordusuna kat\u0131lmak de\u011fil”<\/p>\n
Her \u015feye bir kulp takanlar, sizlerle sonra g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcr\u00fcz. Sosyalizm sevgiyi bilenler i\u00e7in”.<\/p>\n
“\u00c7ocukken bize \u015f\u00f6yle bir hik\u00e2ye anlat\u0131l\u0131rd\u0131: Bir zamanlar Kapitalizm adl\u0131 g\u00f6steri\u015fli bir iktisadi sistem varm\u0131\u015f ve t\u00fcm iktisadi sistemlerin en adiliymi\u015f, Bir g\u00fcn kapitalizm, t\u00fcm siyasi sistemlerin en adili Demokrasi’yle tan\u0131\u015fm\u0131\u015f ve sonsuza dek mutlu ya\u015fam\u0131\u015flar”.<\/p>\n
“Bildi\u011fimiz tek ya\u015fam tarz\u0131na meydan okumak i\u00e7in ger\u00e7ekler ve ara\u015ft\u0131rmalar yetmez. D\u00fcnyan\u0131n ne kadar farkl\u0131 olabilece\u011fini g\u00f6stermek i\u00e7in ger\u00e7ekler ve ara\u015ft\u0131rmalar yetmez. D\u00fcnyan\u0131n ne kadar farkl\u0131 olabilece\u011fini g\u00f6stermek i\u00e7in hayal g\u00fcc\u00fcne muhtac\u0131z ve o d\u00fcnyay\u0131 ger\u00e7e\u011fe d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrmek i\u00e7in de g\u00fcce ihtiyac\u0131m\u0131z var. Sosyalistler bu iki vah\u015fi at\u0131 -g\u00fc\u00e7 ve hayal g\u00fcc\u00fc- ayn\u0131 y\u00f6nde ko\u015fmaya ikna edip edememelerine g\u00f6re de\u011ferlendirilir”.<\/p>\n
“Sonu\u00e7 olarak sosyalizm kelimesi ku\u015faklar boyunca hi\u00e7 bu kadar dola\u015f\u0131mda olmam\u0131\u015ft\u0131 ama i\u00e7eri\u011fi zay\u0131f; bir sokak g\u00f6sterisinde , en \u00f6nde dalgalanan parlak k\u0131rm\u0131z\u0131 bayrak de\u011fil de pembe bir krepon ka\u011f\u0131d\u0131 gibi. Bu g\u00fcn 1848’de oldu\u011fundan \u00e7ok daha fazla hayaleti and\u0131r\u0131yor. Bu kitab\u0131n amac\u0131, sosyalizmin iki basit ama kapsaml\u0131 anlay\u0131\u015f\u0131ndan yola \u00e7\u0131karak bu heyulay\u0131 ete kemi\u011fe b\u00fcr\u00fcnd\u00fcrmek:<\/p>\n
1. \u00c7al\u0131\u015fan insanlar\u0131n h\u00fck\u00fcmeti kontrol etmesi<\/p>\n
2. H\u00fck\u00fcmetin ekonomiyi kontrol etmesi<\/p>\n
Kendilerine sosyalist veya kom\u00fcnist diyen \u00fclkelerin temel \u00f6zelli\u011fi ikincisi olagelmi\u015ftir, ama birincisi -toplumun her d\u00fczeyinde demokrasi – olmadan, ekonominin devlet kontrol\u00fcnde olmas\u0131 sosyalizm anlam\u0131na gelmiyor. Karl Marx, Viladimir Lenin ve Rosa Luxemburg, hepsi krall\u0131k ve diktat\u00f6rl\u00fck rejimlerinde ya\u015fayan \u00f6zg\u00fcrl\u00fck sava\u015f\u00e7\u0131lar\u0131yd\u0131. Ger\u00e7ek demokrasinin kapitalizmle m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlad\u0131klar\u0131 i\u00e7in sosyalistlerdi. Demokrasi derken se\u00e7im g\u00fcn\u00fc oy vermeyi de\u011fil, toplumun t\u00fcm \u00f6nemli kararlar\u0131nda do\u011frudan rol almay\u0131 kastediyorlard\u0131”.<\/p>\n
1980 sonras\u0131nda Neoliberal emperyalist sald\u0131r\u0131n\u0131n i\u015f\u00e7i s\u0131n\u0131f\u0131n\u0131n m\u00fccadele yetene\u011fini a\u015f\u0131nd\u0131rmas\u0131, ard\u0131nda da 1989-90’da Sovyet sisteminin \u00e7\u00f6kmesi, sosyalizm umudunu ve m\u00fccadelesini \u00f6nemli d\u00fczeyde a\u015f\u0131nd\u0131rd\u0131. Ve \u00e7\u00f6k\u00fc\u015f sosyalizme fatura edildi… Oysa orada \u00e7\u00f6ken sosyalizm de\u011fil, kendini \u00f6yle tan\u0131mlayan ve \u00f6yle oldu\u011fu san\u0131lan Stalinist otokrasiydi. Rejimin ad\u0131 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birli\u011fiydi ama sosyalizmle de, Sovyetlerle de bir ilgisi yoktu asl\u0131nda… Daha devrimin ilk y\u0131llar\u0131nda Sovyetlerin i\u00e7in bo\u015falt\u0131lm\u0131\u015f, sadece ad\u0131 kalm\u0131\u015ft\u0131…<\/p>\n
Dany Katch, \u015f\u00f6yle diyor: Sadece kapitalizmin korkun\u00e7 gidi\u015fat\u0131 de\u011fil, sosyalizmin ge\u00e7mi\u015f ba\u015far\u0131s\u0131zl\u0131klar\u0131 da – fark\u0131nda olsak da olmasak da- pe\u015fimizi b\u0131rakm\u0131yor. Marx, son d\u00f6nem \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131ndan birinde, uzun zaman \u00f6nce \u00f6l\u00fcp gitmi\u015f ku\u015faklar\u0131n ya\u015fad\u0131klar\u0131 yenilgilerin, ya\u015fayanlar\u0131n zihinlerine k\u00e2bus gibi \u00e7\u00f6kt\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc yazar. Bu kesinlikle do\u011fru. G\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcz gibi Marx, g\u00fcn\u00fcm\u00fcz\u00fcn zombi filmlerini de \u00f6ng\u00f6rm\u00fc\u015f”.<\/p>\n
E\u011fer mutlaka ve vakitlice kapitalizmden \u00e7\u0131kmak gerekiyorsa -zira, ge\u00e7 kal\u0131n\u0131rsa geriye kurtar\u0131lacak bir \u015fey kalmayabilir- yap\u0131lacak \u015fey bir s\u0131r de\u011fil. \u00dcretim ve ya\u015fam ara\u00e7lar\u0131n\u0131 gasp eden kapitalist az\u0131nl\u0131\u011fa yol vermek, \u00fcretimin sosyal karakteriyle, \u00fcretim ara\u00e7lar\u0131n\u0131n \u00f6zel m\u00fclk stat\u00fcs\u00fc aras\u0131ndaki \u00e7eli\u015fkiyi a\u015fmak. \u00dcretimi insana, topluma ve do\u011faya zarar vermeyecek \u015fekilde yeniden dizayn etmek. K\u00e2r i\u00e7in de\u011fil, insan ihtiya\u00e7lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131lamak i\u00e7in \u00fcretmek… Politika yapmay\u0131 da profesyonel politikac\u0131lar\u0131n elinden almak… Her bir bireyin politik \u00f6zne olmas\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcn\u00fc a\u00e7mak. Dany Katch \u015f\u00f6yle diyor: “Bug\u00fcn, sosyalistlerin y\u00fcz y\u0131l \u00f6nce i\u00e7inde bulundu\u011fundan hem daha iyi hem de daha k\u00f6t\u00fc bir konumday\u0131z. K\u00fcresel i\u015f\u00e7i s\u0131n\u0131f\u0131 \u00e7ok daha b\u00fcy\u00fck, \u00e7ok daha e\u011fitimli ve d\u00fcnyay\u0131 y\u00f6netmeye \u00e7ok daha yetkin. \u0130nternet, halk demokrasisi ve e\u011fitimi olanaklar\u0131n\u0131 muazzam \u015fekilde geni\u015fletti. Ayn\u0131 zamanda \u00e7o\u011fu yerde sosyalist hareketler \u00e7ok daha k\u00fc\u00e7\u00fck ve i\u015f\u00e7i s\u0131n\u0131f\u0131ndan daha kopukken, \u00e7ok b\u00fcy\u00fck \u00f6l\u00e7ekte artm\u0131\u015f bask\u0131 ve g\u00f6zetleme g\u00fc\u00e7lerine sahip h\u00fck\u00fcmetlerle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131yay\u0131z”.<\/p>\n
O halde, sosyalizme, oradan da kom\u00fcnist topluma giden yolu aralamak i\u00e7in:<\/p>\n
1. Art\u0131k kapitalizmin g\u00fcn\u00fcn\u00fc doldurdu\u011funu, s\u00fcrd\u00fcr\u00fclemez oldu\u011funu, her seferinde \u00e7\u00f6zd\u00fc\u011f\u00fcnden daha \u00e7ok sorun, daha \u00e7ok sosyal-ekolojik y\u0131k\u0131m yaratt\u0131\u011f\u0131n\u0131; 2. Sovyetler Birli\u011finde \u00e7\u00f6kenin sosyalizm olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131; 3. Demokrasinin bir sirk oyunu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131; 4. \u0130klim krizinin ve ekolojik y\u0131k\u0131m\u0131m bir tevat\u00fcr olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, kapitalizm dahlinde de \u00fcstesinden gelmenin m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131; 5. B\u00fcy\u00fcme-kalk\u0131nma [bizde muas\u0131r medeniyet seviyesinin \u00fcst\u00fcn\u00fc \u00e7\u0131kma…] saplant\u0131s\u0131n\u0131n bir yutturmaca oldu\u011funu bilmek ve gere\u011fini yapmak yeterli…<\/p>\n
Ve harika \u015fair Percy Sheleey’ den bir uyar\u0131…<\/p>\n
Kalk\u0131n, uyanan aslanlar gibi,<\/p>\n
Hi\u00e7 de az de\u011fil say\u0131n\u0131z!<\/p>\n
Silkinip at\u0131n yere zincirlerinizi,<\/p>\n
Uyurken \u00fcst\u00fcn\u00fcze d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f \u00e7iy taneleri gibi,<\/p>\n
Siz \u00e7oksunuz, onlarsa bir avu\u00e7 ki\u015fi!<\/p>\n
“K\u00e2buslar\u0131m\u0131zdan ba\u015fka kaybedece\u011fimiz bir \u015fey yok” Dany Katch’in 2015 de yazd\u0131\u011f\u0131, Socialism… Seriously – A brief Gide to Human Liberation, ba\u015fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131yan kitab\u0131, Ciddi Ciddi Sosyalizm – \u0130nsanl\u0131\u011f\u0131n Kurtulu\u015fu \u0130\u00e7in K\u0131sa Bir Klavuz, Cemre \u015eenesen’in harika \u00e7evirisiyle Yordam Kitap taraf\u0131ndan yay\u0131nland\u0131. Do\u011frusu hem Cemre \u015eenesen’e ve hem de Yordam Kitap’a ne kadar te\u015fekk\u00fcr etsek azd\u0131r. […]<\/p>\n