Filtresiz termik santral yasas\u0131n\u0131 kabul eden AKP\u2019liler, yasay\u0131 veto eden Erdo\u011fan\u2019a te\u015fekk\u00fcr etmelerinin “normal” oldu\u011funu savunurken, hukuk\u00e7ular ve siyaset bilimciler politika i\u00e7in “a\u015f\u0131r\u0131 dozda \u00e7\u00fcr\u00fcme” uyar\u0131s\u0131 yap\u0131yor.<\/p>\n
Cumhurba\u015fkan\u0131 Recep Tayyip Erdo\u011fan bu g\u00f6reve geldikten sonra ilk veto hakk\u0131n\u0131 Dijital Hizmet Vergisi Yasas\u0131\u2019n\u0131n termik santrallere filtre tak\u0131lmas\u0131 zorunlulu\u011funu iki bu\u00e7uk y\u0131l erteleyen maddesi i\u00e7in kulland\u0131.<\/p>\n
Parlamenter sistemden cumhurba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 h\u00fck\u00fcmet sistemine ge\u00e7i\u015fle birlikte hem partisi AKP\u2019nin genel ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 hem de cumhurba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 g\u00f6revini birlikte y\u00fcr\u00fctme yetkisi olan Erdo\u011fan, veto karar\u0131yla ilk kez kendi kendisini de veto etmi\u015f oldu. \u00c7\u00fcnk\u00fc yasa tasar\u0131s\u0131 meclise AKP genel ba\u015fkan\u0131 olarak Cumhurba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan\u2019\u0131n onay\u0131yla iktidar partisi AKP taraf\u0131ndan sunulmu\u015ftu.<\/p>\n
Erdo\u011fan\u2019\u0131n veto karar\u0131ndan \u00f6te bu vetoya aralar\u0131nda AKP Kahramanmara\u015f Milletvekili ve AKP Genel Ba\u015fkan Yard\u0131mc\u0131s\u0131 Mahir \u00dcnal\u2019\u0131n da oldu\u011fu \u00e7ok say\u0131da AKP milletvekilinin Twitter hesaplar\u0131ndan te\u015fekk\u00fcr mesajlar\u0131yla yan\u0131t vermesi b\u00fcy\u00fck tart\u0131\u015fma yaratt\u0131. \u00d6yle ki termik santrallere filtre takma zorunlulu\u011funun iki bu\u00e7uk y\u0131l ertelenmesine ili\u015fkin d\u00fczenlemeyi Mahir \u00dcnal\u2019\u0131n da dahil oldu\u011fu AKP\u2019liler hararetle savunmu\u015f, d\u00fczenleme 203\u2019\u00fc AKP ve 14\u2019\u00fc MHP\u2019li olmak \u00fczere 217 vekilin onay\u0131yla TBMM\u2019de yasala\u015fm\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n
AKP’li vekillerin yasa tasar\u0131s\u0131n\u0131 hararetle savunup, meclisten ge\u00e7irmelerine kar\u015f\u0131n Erdo\u011fan\u2019\u0131n vetosu sonras\u0131nda Cumhurba\u015fkan\u0131’na te\u015fekk\u00fcr eden mesajlar payla\u015fmas\u0131 muhalefet cephesinde “omurga yetmezli\u011fi” olarak de\u011ferlendirilse de, AKP\u2019li vekiller kendilerini “Erdo\u011fan\u2019\u0131n yan\u0131nda durmak su\u00e7 mu?” s\u00f6zleriyle savunmaktan geri durmuyor. Hatta aralar\u0131nda “Hatam\u0131z olur, Erdo\u011fan d\u00fczeltir. Bu da gayet normaldir” yorumu yapanlar oldu\u011fu da siyaset kulislerine yans\u0131m\u0131\u015f durumda.<\/p>\n
Vekillerin bu tavr\u0131 ise T\u00fcrk siyasetinde ahlak\u0131n nerede ba\u015flay\u0131p nerede bitti\u011fine, siyasette nas\u0131l bir yap\u0131n\u0131n hakim oldu\u011funa ve bu yap\u0131dan kimin sorumlu oldu\u011funa dair tart\u0131\u015fmalar\u0131 alevlendirdi.<\/p>\n
“Siyasi garabet”<\/p>\n
Anayasa hukuk\u00e7usu Prof. Ergun \u00d6zbudun, Cumhurba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan\u2019\u0131n AKP Genel Ba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan\u2019\u0131, yani kendi kendini veto etmesinde asl\u0131nda hukuken \u00e7ok da sorun olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyor.<\/p>\n
DW T\u00fcrk\u00e7e\u2019ye “B\u00f6ylesi vetolar ba\u015fkanl\u0131k sisteminde de var. Buradaki en b\u00fcy\u00fck s\u0131k\u0131nt\u0131, siyaseten ya\u015fanan \u00e7eli\u015fkidir. Tam bir siyasi garabet \u00f6rne\u011fi ile kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131yay\u0131z” diyen \u00d6zbudun, liderin dedi\u011fi her s\u00f6ze, yapt\u0131\u011f\u0131 her harekete onay veren, ele\u015ftiri getirmekten ya da kar\u015f\u0131 duru\u015f sergilemekten uzak duran vekillerin bundan sonraki s\u00fcre\u00e7te halk\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131na \u00e7\u0131kma hakk\u0131n\u0131n olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yl\u00fcyor. \u00d6zbudun, “Sergiledikleri tavr\u0131n normal ve makul bir taraf\u0131 yok. Halk\u0131n da bu a\u015f\u0131r\u0131 dozdaki siyasi \u00e7\u00fcr\u00fcmeyi g\u00f6rmesi, ele\u015ftirmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz” yorumunu yap\u0131yor.<\/p>\n
“Siyaseti yozla\u015ft\u0131ran vekiller”<\/p>\n
“Hukuk, Adalet, Etik ve Siyaset” kitab\u0131 ba\u015fta olmak \u00fczere \u00e7ok say\u0131da kitab\u0131yla siyaset ve ahlak sorununu g\u00fcndemde tutmu\u015f, bir d\u00f6nem T\u00fcrkiye Barolar Birli\u011fi Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 g\u00f6revinde de bulunmu\u015f hukuk\u00e7u Vedat Ahsen Co\u015far, AKP\u2019li vekillerin Erdo\u011fan\u2019\u0131n vetosunu alk\u0131\u015flamas\u0131n\u0131 T\u00fcrkiye\u2019de “siyasetin \u00e7\u00fcr\u00fcmesine a\u00e7\u0131k \u00f6rnek” olarak de\u011ferlendiriyor.<\/p>\n
Co\u015far, DW T\u00fcrk\u00e7e\u2019ye bu \u00e7\u00fcr\u00fcmede do\u011frudan milletvekillerinin rol oynad\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlat\u0131rken, “\u0130nsanlar hata yapabilir, siyasette de hata olabilir. Neden hatalar\u0131n\u0131 kabul etmiyorlar da, yasay\u0131 veto eden cumhurba\u015fkan\u0131n\u0131 alk\u0131\u015fl\u0131yorlar? Bu yasay\u0131 meclisten ge\u00e7irenin onlar oldu\u011funu bilmiyor muyuz?” diye \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131yor.<\/p>\n
Milletvekilli\u011finin toplumda bir kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 oldu\u011funu, halk\u0131n onlar\u0131 “rol model” olarak g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc s\u00f6yleyen Co\u015far, “Tabii normal bir milletvekilli\u011finden s\u00f6z ediyorsak bu rol modelli\u011fi ge\u00e7erlidir. Lidere bu denli etik d\u0131\u015f\u0131 ba\u011fl\u0131l\u0131k T\u00fcrkiye\u2019de siyaseti yozla\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. T\u00fcrkiye bu yozla\u015fman\u0131n s\u0131k\u0131nt\u0131s\u0131n\u0131 daha \u00e7ok ya\u015fayacakt\u0131r” diyor.<\/p>\n
“Siyaset Erdo\u011fan i\u00e7in yap\u0131l\u0131yor”<\/p>\n
TOBB \u00dcniversitesi’nden siyaset bilimci Burak Bilgehan \u00d6zpek milletvekillerine \u00e7ok da y\u00fcklenilmemesini istiyor. \u00d6zpek neden b\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc DW T\u00fcrk\u00e7e\u2019ye “Bu tarz milletvekilleri d\u00fcnyan\u0131n her yerinde var. Ama oralarda \u00f6yle siyasi yap\u0131lar var ki, vekilleri daha ahlakl\u0131 olmaya, erdemli olmaya itiyor. T\u00fcrkiye\u2019de ise siyasi lidere ba\u011fl\u0131 bir yap\u0131 var” s\u00f6zleriyle a\u00e7\u0131kl\u0131yor.<\/p>\n
\u00d6zpek, T\u00fcrkiye\u2019de milletvekillerinin tekrar se\u00e7ilebilme, g\u00f6revlerinde kalma \u015fans\u0131n\u0131n sadece genel ba\u015fkana sadakatle do\u011frudan ba\u011flant\u0131l\u0131 oldu\u011funu anlat\u0131yor. \u00d6zpek, “Erdo\u011fan\u2019\u0131n ahlakl\u0131, erdemli milletvekili profiline ihtiyac\u0131 yok. Kendi ne derse, onu yapacak vekile ihtiyac\u0131 var. Vekiller halk\u0131 de\u011fil, Erdo\u011fan\u2019\u0131 temsil ediyorlar. Erdo\u011fan i\u00e7in siyaset yap\u0131yorlar. Burada tutars\u0131zl\u0131k; Erdo\u011fan\u2019\u0131n hem cumhurba\u015fkan\u0131 hem de AKP genel ba\u015fkan\u0131 olmas\u0131d\u0131r. Siyasette a\u015f\u0131r\u0131 dozdaki \u00e7\u00f6k\u00fcnt\u00fcn\u00fcn de as\u0131l nedeni budur” diyor.<\/p>\n
“Otokrasi oy pe\u015finde”<\/p>\n
Siyaset bilimci Bask\u0131n Oran ise Erdo\u011fan gibi milletvekillerinin de temel derdinin halktan oy toplamak oldu\u011funu, bunu yaparken de kendi partileri AKP\u2019ye zarar verdiklerini bile d\u00fc\u015f\u00fcnemeyecek kadar “zay\u0131fl\u0131k sergiledikleri”ni s\u00f6yl\u00fcyor.<\/p>\n
Oran, “Erdo\u011fan filtre takma zorunlulu\u011fu s\u00fcresini uzat\u0131p yanda\u015f sermayeyi biraz daha semirtme derdindeydi ama halk\u0131 iki bu\u00e7uk y\u0131l daha zehirlerse oy kaybedebilece\u011fini farketti. Halk sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 gibi bir derdi olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, kurdu\u011fu otokraside oy toplay\u0131p g\u00fcc\u00fcn\u00fc koruma derdinde oldu\u011funu herkes biliyor” diyor. Erdo\u011fan\u2019\u0131n milletvekillerini de kendine destek i\u00e7in AKP\u2019de tuttu\u011funu yoksa kimsenin yetene\u011fini ya da liyakat\u0131n\u0131 ciddiye almad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyen Oran, “Vekiller de Erdo\u011fan\u2019a g\u00f6re hareket ediyor. Siyasetteki \u00e7\u00fcr\u00fcme, koku\u015fmu\u015fluk zaten umurlar\u0131nda de\u011fil. Bu koku\u015fmaya, \u00e7\u00fcr\u00fcmeye kimsenin \u015fa\u015f\u0131rmas\u0131 da s\u00f6z konusu olamaz art\u0131k. Siyasi ahlak da, siyasi yap\u0131 da \u00e7\u00f6km\u00fc\u015ft\u00fcr” de\u011ferlendirmesi yap\u0131yor. Hilal K\u00f6yl\u00fc \/ Ankara Deutsche Welle T\u00fcrk\u00e7e<\/p>\n
Filtresiz termik santral yasas\u0131n\u0131 kabul eden AKP\u2019liler, yasay\u0131 veto eden Erdo\u011fan\u2019a te\u015fekk\u00fcr etmelerinin “normal” oldu\u011funu savunurken, hukuk\u00e7ular ve siyaset bilimciler politika i\u00e7in “a\u015f\u0131r\u0131 dozda \u00e7\u00fcr\u00fcme” uyar\u0131s\u0131 yap\u0131yor.<\/p>\n