{"id":270732,"date":"2023-08-02T10:16:41","date_gmt":"2023-08-02T10:16:41","guid":{"rendered":"https:\/\/acikgazete.com\/?p=270732"},"modified":"2023-08-02T10:16:41","modified_gmt":"2023-08-02T10:16:41","slug":"bankalarin-karlari-artiyor-halk-yoksullasiyor-bazilari-yeni-ekonomi-yonetimini-alkisliyor","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/acikgazete.com\/bankalarin-karlari-artiyor-halk-yoksullasiyor-bazilari-yeni-ekonomi-yonetimini-alkisliyor\/","title":{"rendered":"Bankalar\u0131n k\u00e2rlar\u0131 art\u0131yor halk yoksulla\u015f\u0131yor, baz\u0131lar\u0131 \u201cyeni\u201d ekonomi y\u00f6netimini alk\u0131\u015fl\u0131yor"},"content":{"rendered":"
\n
\n

Prof. Dr. Mustafa Durmu\u015f –\u00a0<\/strong>BDDK Haziran ay\u0131na ait ayl\u0131k bankac\u0131l\u0131k sekt\u00f6r\u00fc verilerini d\u00fcn a\u00e7\u0131klad\u0131. Buna g\u00f6re sekt\u00f6r\u00fcn kulland\u0131rd\u0131\u011f\u0131 kredilerin toplam\u0131 10 trilyon TL\u2019yi a\u015f\u0131yor. (1)<\/p>\n

T\u00fcketici kredileri 2,5 trilyon TL<\/strong><\/p>\n

Bu kredilerin y\u00fczde 25\u2019i do\u011frudan t\u00fcketicilerce (t\u00fcketici kredisi ya da kredi kart\u0131 bi\u00e7iminde) kullan\u0131lan t\u00fcketici kredilerinden olu\u015fuyor. Bu durum k\u0131s\u0131tl\u0131 fakat d\u00fczenli de olmayan gelirleriyle ge\u00e7inmekte \u00e7ok zorlanan emek\u00e7iler ba\u015fta olmak \u00fczere toplumun b\u00fcy\u00fck \u00e7o\u011funlu\u011funun, ya\u015famlar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrebilmek i\u00e7in t\u00fcketici kredilerine ve kredi kartlar\u0131na y\u00fcklendi\u011fini g\u00f6steriyor.<\/p>\n

Yine d\u00fcn a\u00e7\u0131klanan Merkez Bankas\u0131 Parasal Geli\u015fmeler Raporuna g\u00f6re, sekt\u00f6r taraf\u0131ndan verilen kredilerin y\u0131ll\u0131k art\u0131\u015f h\u0131z\u0131, hane halk\u0131 i\u00e7in Haziran ay\u0131nda y\u00fczde 81,4 oran\u0131nda, finansal olmayan kurulu\u015flara (\u015firketlere) verilen krediler ise y\u00fczde 53,9 oran\u0131nda artt\u0131. (2)<\/p>\n

\"\"<\/p>\n

\u015eimdi kredi kullan\u0131m\u0131n\u0131 k\u0131s\u0131tlamaya y\u00f6nelik ad\u0131mlar at\u0131l\u0131yor. \u00d6rnek olarak BDDK kredili t\u00fcketim harcamalar\u0131n\u0131 s\u0131n\u0131rlay\u0131c\u0131 y\u00f6nde iki karar ald\u0131. Buna g\u00f6re, yurtd\u0131\u015f\u0131na y\u00f6nelik turizm harcamalar\u0131nda kredi kart\u0131na taksit yap\u0131lamayacak. Ayr\u0131ca konut al\u0131m\u0131 hari\u00e7 bireysel kredilerin tamam\u0131n\u0131n (kredi kartlar\u0131 d\u00e2hil) risk a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 art\u0131r\u0131ld\u0131. B\u00f6ylece bu kredilere uygulanan faiz oranlar\u0131n\u0131n artmas\u0131 ve t\u00fcketimin k\u0131s\u0131lmas\u0131 hedefleniyor.(3)<\/p>\n

Halk bor\u00e7 alt\u0131nda ezilirken, bankalar\u0131n k\u00e2rlar\u0131 art\u0131yor<\/strong><\/p>\n

Madalyonun di\u011fer y\u00fcz\u00fcnde ise bankalar\u0131n k\u00e2rlar\u0131 var. Burada da tablo \u015f\u00f6yle \u015fekilleniyor:<\/p>\n

Bankalar\u0131n, Haziran 2023 itibar\u0131yla, verdikleri kredilerden elde ettikleri \u201cfaiz geliri\u201d 569,4 milyar TL. Bunun 141,6 milyar TL\u2019sini t\u00fcketici kredilerinden elde ettikleri faizler olu\u015fturuyor. Toplam faiz (k\u00e2r pay\u0131) gelirleri ise 889,8 milyar TL.<\/p>\n

Bir de bankalar\u0131n \u201cfaiz d\u0131\u015f\u0131 gelirleri\u201d var. Bunlar kredilerden al\u0131nan \u00fccret ve komisyonlardan, al\u0131nan k\u00e2r paylar\u0131ndan ve di\u011fer bankac\u0131l\u0131k hizmetleri gelirleri gibi faiz d\u0131\u015f\u0131 gelirlerden olu\u015fuyor. Bunun tutar\u0131 da 308,9 milyar TL. B\u00f6ylece toplam gelir 1,198 milyar TL\u2019yi buluyor.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz bankalar\u0131n bu gelirlerin elde edilmesi s\u0131ras\u0131nda yapt\u0131klar\u0131 giderler ve \u00f6deyecekleri vergi de var. Bu giderler ve vergi d\u00fc\u015f\u00fcld\u00fckten sonra bankalar\u0131n tam\u0131 tam\u0131na 250,1 milyar TL vergi sonras\u0131 net k\u00e2rlar\u0131 oldu\u011fu g\u00f6r\u00fcl\u00fcyor.<\/p>\n

\"\"<\/p>\n

Kurumlar vergisi oran\u0131 y\u00fczde 30\u2019a m\u0131 \u00e7\u0131kart\u0131lm\u0131\u015ft\u0131?<\/strong><\/p>\n

Bankalar\u0131n \u00f6deyecekleri kurumlar vergisi ise 53,1 milyar TL. \u00dcstelik de bunu gelecek y\u0131l ve iki taksitle \u00f6deyecekler. Bu vergi, yararland\u0131klar\u0131 muafiyet, istisna ve indirim gibi te\u015fvikler d\u00fc\u015f\u00fcld\u00fckten sonra \u00f6deyecekleri net vergi. Dolay\u0131s\u0131yla da efektif olarak ne oranda vergi \u00f6deyeceklerine bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda, yani bu vergiyi faiz ve faiz d\u0131\u015f\u0131 toplam gelirlerine b\u00f6ld\u00fc\u011f\u00fcm\u00fczde y\u00fczde 4,4 gibi komik bir oran \u00e7\u0131k\u0131yor kar\u015f\u0131m\u0131za.<\/p>\n

Son maa\u015f zamlar\u0131ndan sonra y\u00fczde 20\u2019lik ikinci dilime giren bir emek\u00e7i ile k\u0131yasland\u0131\u011f\u0131nda bunun nas\u0131l b\u00fcy\u00fck bir haks\u0131zl\u0131k oldu\u011fu ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. Oysa yasadaki resmi kurumlar vergisi oran\u0131 bankalar i\u00e7in bu y\u0131l 30\u2019a y\u00fckseltilmi\u015fti. Ama bankalar ortalama olarak fiilen bunun ancak alt\u0131da birinden az\u0131n\u0131 \u00f6deyecekler.<\/p>\n

Vergi y\u00fck\u00fcn\u00fc insanlar hisseder, kurumlar de\u011fil!<\/strong><\/p>\n

\u00dcstelik bir verginin y\u00fck\u00fc ancak insanlarca hissedilir, kurumlar\u0131n vergi y\u00fck\u00fc hissetmeleri s\u00f6z konusu olamaz. Kald\u0131 ki ortalama bir emek\u00e7i ortalama bir bankaya k\u0131yasla d\u00f6rt kattan fazla vergi y\u00fck\u00fc alt\u0131nda eziliyor.<\/p>\n

Resmi oran-fiili (efektif oran) farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n nedeni, bu y\u0131l toplamda 994 milyar TL\u2019yi bulacak olan, ad\u0131na \u201cvergi harcamalar\u0131\u201d da denilen, vergi istisna, muafiyet, indirim gibi te\u015fviklerden olu\u015fan ve aralar\u0131nda Akbelen\u2019deki orman talan\u0131n\u0131n sorumlusu olan \u015firket de d\u00e2hil olmak sermaye kesiminden bu y\u0131l al\u0131nmayacak olan vergiler.<\/p>\n

Bu ger\u00e7ekler ortada iken, iktidar bloku \u015fu ana kadar izledi\u011fi sermaye yanl\u0131s\u0131, faizci, a\u015f\u0131r\u0131 g\u00fcvenlik\u00e7i ve israf\u00e7\u0131 politikalarla neden oldu\u011fu devasa b\u00fct\u00e7e a\u00e7\u0131\u011f\u0131n\u0131 kapatmak i\u00e7in sermayeye y\u00f6nelmek yerine akaryak\u0131t \u00fczerinden, dolay\u0131s\u0131yla da as\u0131l olarak halktan al\u0131nan \u00d6TV ve KDV\u2019ye y\u00fcklendi.<\/p>\n

Bir yandan politika faizini y\u00fczde 17,5\u2019 e \u00e7\u0131kart\u0131rken (dolayl\u0131 olarak t\u00fcketici kredi faizlerini art\u0131r\u0131rken), di\u011fer yandan mevduat faizlerini y\u00fczde 30\u2019a kadar d\u00fc\u015f\u00fcrd\u00fc. Cumhurba\u015fkan\u0131na torba yasa ile verilen neredeyse 2,2 trilyon TL\u2019lik bir bor\u00e7lanma yetkisi ile de vergi almad\u0131klar\u0131 bu bankalardan bor\u00e7lanarak onlara faiz bi\u00e7iminde kaynak aktarmay\u0131 s\u00fcrd\u00fcrecekler.<\/p>\n

Ah \u015fu liberal piyasac\u0131 hastal\u0131k\u2026<\/strong><\/p>\n

K\u0131saca, her \u015fey ba\u015fta bankalar olmak \u00fczere b\u00fcy\u00fck sermaye gruplar\u0131n\u0131n, s\u00fcper zenginlerin ve emek harcamadan, al\u0131n teri d\u00f6kmeden milyonlarca dolarl\u0131k servetler edinenlerin, do\u011fay\u0131 talan eden b\u00fcy\u00fck in\u015faat, enerji ve maden \u015firketlerinin ve onlar\u0131n sofralar\u0131ndan nemalananlar\u0131n lehine ama toplumun b\u00fcy\u00fck \u00e7o\u011funlu\u011funun zarar\u0131na geli\u015fiyor.<\/p>\n

Baz\u0131 ak\u0131l ve vicdan yoksunu liberal piyasa iktisat\u00e7\u0131lar\u0131 ve onlar\u0131 her ak\u015fam konuk eden s\u00f6zde muhalif TV kanallar\u0131 ise (muhalefet partilerinden umutlar\u0131n\u0131 kesmi\u015f olmal\u0131lar ki), \u201cyeni maliye ve MB y\u00f6netiminin liyakatli (!) kadrolardan olu\u015ftu\u011funu\u201d ileri s\u00fcrerek, bizleri a\u00e7\u0131ktan ya da \u00fcst\u00fc \u00f6rt\u00fcl\u00fc bir bi\u00e7imde bu y\u00f6netime destek olmaya ve sabretmeye \u00e7a\u011f\u0131r\u0131yorlar.<\/p>\n

Ellerinde ciddi bir b\u00fct\u00e7e a\u00e7\u0131\u011f\u0131 bask\u0131s\u0131 (mali bask\u0131nl\u0131k) alt\u0131nda iyice etkisiz hale gelmi\u015f olan para politikas\u0131ndan ba\u015fka bir ara\u00e7 olmayan ve iradelerini de sermaye yanl\u0131s\u0131, otoriter, tek\u00e7i bir iktidara teslim etmi\u015f olan piyasa iktisat\u00e7\u0131lar\u0131ndan ve teknisyenlerden \u201cmucize\u201d yaratmalar\u0131n\u0131 bekliyorlar ve bunu da bize yeni bir hik\u00e2ye gibi satmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlar.<\/p>\n

___________________<\/em><\/p>\n

Dip notlar:<\/strong><\/p>\n