Yaz günleri ile birlikte en çok konuşulan konuların başında tatilde nereye gitmek gelir. Tatil deyince de akla turizm gelir. Her sene büyük umutlarla başlanan turizm sezonunu bu sene kuş gribi sayesinde umulanın altında bir hareketlilikle geçiyor. Türkiye’de turizmciler kelimenin tam anlamıyla “kan ağlarken” tur operatörleri de fiyat düşürerek rezervasyonlarını satmaya çalışıyorlar. Türk turizmi açısından en büyük pazarlardan biri olan İngiltere açısından baktığımızda durum nasıl seyrediyor? Türk turizm ofisinin yeni müşaviri Cengiz Dönmez ile sezon ortasında turizmi değerlendirdik.
– Sezon ortasında genel bir değerlendirme yaparsak neler söylersiniz?
– Türkiye’nin turizm kapasitesine bakarsak Türkiye İngiltere’de ucuz tatil bölgeleri bazında üçüncü sıradadır. İlk sırada doğal olarak İspanya var. Genel gidis ve gelislerde de İspanya birincidir. İkinci sırada Yunanistan ve üçüncü sırada biziz. Cok büyük artışlar sağlanamaz denilen bir pazarda son sezonlarda Türkiye turizm bazında yüzde 25 ile yüzde 27 arasında bir artış sağladı. İngiltereden Türkiye’ye giden turist sayısı 2003’te 1 milyon 90 bin iken, 2005’te Türkiye’ye 1 milyon 800 bin turist gitti.
Türkiye 2006 sezonuna biraz sancılı başladı. Bunun sebebi de büyük ölçüde kuş gribi vakası. İngiltere’deki tur satım merkezlerinde en kalite müşterilerin tatile gitme kararı aldıklari dönem ocak ayıdır. Ve tam İngiliz turistler Türkiye’ye yönelecekken Ocak’ta Türkiye’de ilk kuş gribi ortaya çıkınca haliyle basında Türkiye yaklasık bir haftadan fazla süreyle manşetlerde kaldı. Bu da turizme yansıdı doğal olarak.
– Peki bu yansıma ne oranda oldu? Pazarın durumuna göre değerlendirir misiniz?
– Ocak’taki satışlar da geçen senelere gore yüzde 60 düşüş gösterdi. Bu da normal bence.. İnsanların sağlıkla ilgili bir endişesi varsa öyle bir karar almaları normal. Şubat’ta durum biraz toparlandı. Mart’ta yine turist azdı ama, bu azlık paket turizmin İngiltere pazarındaki durumundan kaynaklandı. Nisan Mayıs ve Haziran rakamlarına baktığımızda ise pazar oranında Türkiye iyi durumdaydı. Genel olarak baktığımızda bu sene İngiltere paket turizm pazarında yüzde15 eksilme var. Türkiye yüzde 23 ekside gidiyor. Yüzde 8’lik farkta bundan geliyor. Kuşadası ve Londra’daki bombalardan sonra düşme oldu. Mayıs Nisan ayında 2006 pazarın genelinde daha iyi durumda. Pazara göre oldukça iyi performans gösterdik eksi olmamıza rağmen. Dünya Kupası nedeniyle İngiltere paket tur pazarı yüzde 25 eksideydi. Türkiye’nin oranı da yüzde 6 eksideydi. Özellikle Haziran ayında Dünya Kupası olmasina rağmen pazara göre çok iyi bir performans olmuştur Türkiye’de. Dünya Kupası’nın bitmesiyle de Temmuz rakamlarında artıya geçmeyi umuyoruz. Geçen yılın rakamlarını yakalayıp geçmek istiyoruz.
– Normal reklam ve tanıtım kampanyaları dışında gelişen negative durumu telafi etmek için neler yaptınız?
– Hazirandaki iki haftalık Tv kampanyasıyla, Mayıs ve Haziran’da ilk kez bir ay süren radyo programıyla “last minute” tatilcileri yakalamaya çalıştık. Ocak’ta kaybettiğimiz müşterileri yakalamak için Mayıs’ta bir haftalık tv kampanyası yaptık ayrıca. Bunların bir miktar faydasını da gördük. Sonuçta ne yaparsanız yapın pazara bağımlısınız. Sizin hedef pazarınızın durumunda bir gerileme varsa, insanlar tatile gitmek istemiyorsa siz ne yaparsanız yapın onları tatile gönderemezsiniz. Pasta küçüldü sizde bu pastadan daha fazla pay almaya çalıyorsunuz.
– Türkiye ve çevresi, Irak’taki durum, şimdilerde İsrail’in Libnan’a saldırması Türk turizmini ne derece etkiliyor?
– İngilizlerin çoğrafi bilgisi çok fazla değil. Lübnan’da savaş var. Suriye Türkiye’nin komşusu, o zaman Türkiye de savaşın yanında düşünüyor. “Türkiye savaşta değil” diye reklam yapamazsanız, ters teper. Yani genel bilinen özellikler. Batının kafasında bir imaj var bölge hakkında.
Kampanyalarımızda “Mediterranean and More” sloganını kullanıyoruz. Bütün reklamlarda deniz ve kum vardır. Yanında bir de kültür ögesi vardır. Akdeniz ülkelerinde ne varsa biz de var ama biz de daha fazlası biz de var demek istiyoruz. Biz akdeniz ülkesiyiz. Doğulu değiliz.
Türkiye’nin bir imaj sorunu var. İnsanlar Türkiye’yi bir Arap ülkesi bir doğu ülkesi olarak görüyor. Biz diyoruz ki biz Akdenizli’yiz. Biz Avrupalı’yız. Çünkü Akdeniz Avrupa’dır. Biz size uzak değiliz biz size yakınız. Akdenizlilik olumlu bir anlam ifade eder. Doğulu denilince burada kelimelere verilen bir anlam var. Doğulu imajı farklıdır. Akdenizli imajı farklıdır. Biz diyoruz ki bizde daha fazlası var. Türk insanı tarihi eserlerimiz, folklorümüz, kültürümüz ve daha fazlası…
– Ancak yine de Türkiye’de turizmciler “kan ağlıyor”. Satış fiyatları ile turistin harcaması daha az galiba?
– Tur operatörleri de kaçan turisti kazanmak için fiyat indirimine gittiler. Ortalama fiyatlarda 17 pound düşüş var. Genel düşüş zamanlarında rekabeti korumak için bu normal. İngiltere’nin Türkiye’ye gidişlerinde ilk dört ayda artış var. Ama sonrasında satışlarda düşüş var. Fiyatlarda düşüş var, ama korkunç değil. Turiste para harcatmak için yan unsurlar gerekli. Tur operatörleri de indirime geçti… Turist az gelirse aksilik olursa kısa vadede yapılabilecek en mantıklı yol budur. Turist de para harcayamiyor tabi ülkede bu yüzden de turizmci isyan ediyor. Ama isyan edilecek pek bir durum yok. Aslında yine parasını kazanan tur operatörü oluyor. İngilizler de “beach holiday” için gittiği için de pek para harcamıyor. Pazar neyse ona göre istek oluyor. Fransız Türkiye’ye denize gitmez. kültürel turizme yönelir. Onların sahili var zaten. Japonlar türikiye’ye deniz için gelmez. Kapadokya, İstanbul, Nemrut için gider. İngilizlerin çoğu deniz, kum, güneş için gider. İngiltere karakteristliği böyledir. Pazarın karakteristliğini biz değiştiremeyiz.
İngilizlerin yüzde 70’i Muğla ve çevresini çok iyi biliyorlar. Ve oraya gidiyorlar. Şimdi biz İngilizlere Antalya Belek Bölgesi’ni tanıtarak oraya yönlendirmeye çalışıyoruz.
– Golf turizmi için İngiltere iyi bir potansiyel. Bu konudaki çalışmalarınız neler?
– İngiltere için önemli bir unsur golf. Türkiye’de 8 tane golf tesisi var. Reklam bütçeniz belli. Biz bakanlığın verdiği bütçe ile golfe mi reklam yapayım, Kapadokyayı mı tanıtayım, İstanbul’a mı reklam yapayım, fuarlara mı harcayım. Bunlar arasında en uygun dengeyi bulmak zorundayız. Golfle ilgili özel dergilere reklam ve tanıtımlar yapıyoruz. Golfü genel reklam kampanyasında yapamayız. Golfçü hangi dergiyi okuyorsa ona reklam yapıyoruz.
– Son olarak turizm szonunun bitişine kadarki dönem için neler söyleyebilirsiniz?
– En azından bu kaybı telafi etmek için çaba harcıyoruz. Hem pazar eksideyken hem biz eksideyken çok büyük bir artış iddiasında bulunmak anlamsız. Yapabilirsek kaybımızı en aza indirip artıya geçebilmeyi umuyoruz. Bu tamamen bizim performansımıza bağlı değil, talebe bağlıdır. İnsanların geliri azaldıysa ve tatile gitmek istemiyorsa onları çekemezsiniz. Şu anda pazar yüzde 15 daralmış durumda. Yani geçen yıla göre yüzde 15 eksideyseniz pazardaki payınız azalmadı demektir. Pazar yüzde15 küçülürse, biz de düşüşü yüzde 23’ten yüzde 10’a çekersek, bizim pazar payımız artmış demektir. Bunun anlamı pazar küçülmekle birlikte pazarda payımız artmış demektir. Genel olarak baktığımızda Haziran ayında Küba, Meksika ve Kanada dışında bütün ülkeler ekside.
CENGİZ DÖNMEZ?
Londra’daki görev süresi dolan Tüyüloğlu’nun yerine Cengiz Dönmez getirildi
2003’ten beri görevde olan Tolga Tüylüoğlu yurtdışı görev süresinin dolması üzerine Türkiye’ye geri dönerken, yerine, 2004’ten beri yardımcısı olarak görev yapan Cengiz Dönmez atandı. Cengiz Dönmez 2004’ten beri de Londra Tanıtma Müşavirliği’nde ataşe olarak çalışıyordu.
Londra Tanıtma Müşavirliği Büro Sorumlusu görevine getirilen Dönmez, daha önce Turizm Bakanlığı’nın İşletmeler Genel Müdürlüğü bünyesindeki Kontrolörler Kurulu’nda, ardından Tanıtma Genel Müdürlüğü bünyesindeki Gösteriler ve Kongreler Dairesi Yurtdışı Fuarlar Dairesi’nde çalıştı. Cengiz Dönmez, 2004’ten beri de Londra Tanıtma Müşavirliği’nde ataşe olarak çalışıyordu.
FOTOĞRAF (KADİR AKTAY): Kültür ve Turizm Bakanlığı Londra Tanıtma Müşaviri Cengiz Dönmez
