Kalabalığın Gürültüsünden İçsel Sessizliğe
Eskiden hayatlarımız kalabalık bir partiyi andırırdı: Sürekli yeni yüzler, bitmek bilmeyen sohbetler, proje bulutlarının sonsuz döngüsü… Her köşe başında bir ilişki, her bildirimde bir bağ.
Ama son yıllarda, birçok insan bu kalabalıktan bilinçli biçimde uzaklaşıyor. Artık az insanla, ama o kadarla çevrili olmayı tercih ediyorlar. Bu, bir yalnızlaşma değil; tam tersine, bir sadeleşme.
Eşyalarımızdaki fazlalıklardan kurtulmak nasıl zihnimizi ferahlatıyorsa — ki minimalizm burada herkesçe alkışlanır — ilişkilerimizde de gereksiz yüklerden arınmak aynı etkiyi yaratıyor.
Peki neden “ilişkideki minimalizm” hâlâ bir problem gibi algılanıyor?
Belki de toplum, kalabalığı hâlâ mutluluğun ölçüsü sanıyor. Oysa gerçek mutluluk, içsel bir sessizlikte saklı: Seçtiğin birkaç bağla kurulan derin bir huzurda.
Sosyal minimalizm, “arkadaşsızlık” değil; gereksiz ilişkilerden arınma halidir. Bir kaçış değil kalite arayışı. Düşünün: Sosyal medyada yüzlerce/binlerce bağlantıya sahip olup bir kişiyle bile sahici bir sohbet kuramamak…Her hafta sonu “zorunlu” kahve/yemek buluşmaları, sosyal medyada yüzeysel beğeniler, “nasılsın” mesajlarının birikmiş gürültüsü… Bunlar, zihinsel enerjimizi emen görünmez parazitlerdir.
Sosyal minimalizm ise tam tersi bir duruştur: Kalabalıkların yarattığı kaosa karşı, içsel sessizlik tercihi.
Bu, bağ kurmaktan kaçış değil; bağın kalitesine yöneliştir. Yüzlerce tanıdık yerine birkaç derin dost; binlerce takipçi yerine anlamlı bir diyalog…
Modern hayatın hızında bir duraklama: “Daha az, ama daha iyi.”
İlişkileri bir alışkanlık olmaktan çıkarıp, bir sanat eserine dönüştürme çabasıdır.
Peki neden bazı insanlar bu sadeleşmeye yöneliyor?
Öncelikle, yaratıcı ve üreten bireyler için düşünsel alanın korunması hayati.
Bir yazar, sanatçı ya da girişimci için sosyal mesafe, zihinsel bir koruma kalkanıdır.
Sürekli etkileşim, yaratıcılığı boğan bir sis perdesine dönüşürken, sessizlikte fikirler filizlenir.
İkinci olarak, başarı ve görünürlüğün getirdiği ilişki yorgunluğu devreye giriyor.
Kariyer basamakları çıkıldıkça “kıskançlık üçgeni” ortaya çıkıyor:
Senin zaferin, başkasının kıyaslamasına; onların hikâyesi, senin enerjini emmeye dönüşüyor.
Zamanla bu döngü, ilişkileri bir yük haline getiriyor.
Yaş ilerledikçe de sosyal enerji daha kıymetli bir kaynak oluyor. Üstelik adres defterin kayıplarla sürekli eksiliyor ama yerine yenilerini koymak! almayalım, alana da mani olmayalım.
Elli, atmışlı yaşlarda fark ediyoruz ki, her sohbet için harcadığımız zaman sonsuz değil.
Derinlik ihtiyacı artıyor: artık “sohbet” değil, “temas” arıyoruz.
Yüzeysel gülüşmeler yerine ruhu titreten konuşmalar istiyoruz.
Bu evrilme, bir kayıp değil; bir olgunlaşma.
Bu noktada, “sosyal minimalizm”in ruhuna en çok yaklaşan kişilik tiplerinden biri de Ortovert insanlardır. Ne tam olarak içe dönüklerdir, ne de bütünüyle dışa dönük. Duruma, ruh hâline, enerjinin yönüne göre değişirler.
Mesela sevgilim böyle biri. Bir partide herkesin dikkatini üzerine çeken, kahkahasıyla ortamı aydınlatan biri olabilir; ama ertesi gün, aynı insanların aramasını açmayacak kadar kendi sessizliğine çekilebilir. Ne ve nasıl hissederse, o hâlde yaşar.
Bu değişkenlik bir kararsızlık değil, aksine içsel sezgiye dayanır. Ortovert insanlar, sosyal dünyanın içinde de dışında da olmayı bilirler — ve bu geçiş becerisi, sadeleşmenin özündeki esnekliği temsil eder.
Yine de bu yol pürüzsüz değil. Toplumun etiketleri hemen devreye giriyor:
“Yalnız kaldı.”
“Asosyal oldu.”
“Kibirli.”
Sanki kalabalık olmadan insan olunmazmış gibi.
Oysa bu, modern bir hurafe: Sosyal yoğunluk, mutluluğun kanıtı değildir.
Asıl soru şudur: Ben bu hâlimle daha mı huzurluyum?
Dışarıdan bakanlar senin iç dünyanı bilemez.
Onlar kalabalığın konforunda kalırken, sen sessizliğin özgürlüğünde nefes alırsın.
Bu etiketler çoğu zaman bir yargı değil, bir korkunun yansımasıdır:
Kendi yalnızlıklarıyla yüzleşemeyenlerin korkusu.
Bu yaşam biçiminin meyveleri ise gerçekten parlak.
Öncelikle: daha temiz bir zihin alanı. Gereksiz sohbetlerin yarattığı zihinsel dağınıklık kaybolur, odaklanmak kolaylaşır.
İkincisi: daha derin, ama az sayıda bağ.Her ilişki, bir hazine gibi — nadir, değerli ve özeldir.
Kıskançlık, kıyas ve sosyal gürültüden uzak bir dinginlik gelir.
Yaratıcılık artar; boşalan zaman, yeni üretimlere akar.
En önemlisi, kendi sesini daha net duyarsın.
Kalabalığın altında ezilen o iç ses, artık berrak biçimde yükselir.
Sonuç: daha otantik bir hayat.
Azla yetinmek, bazen bolluğun kapısını aralar.
Elbette her felsefenin olduğu gibi sosyal minimalizmin de riskleri vardır.
En büyüğü, seçici yalınlıkla tam izolasyon arasındaki farkı kaybetmektir.
Az bağ, eğer duvara dönüşürse tehlikelidir.
“Bağsızlık” ile “yüksek eşik” arasındaki o ince çizgi kaygandır.
Standartları yükseltmek güzeldir, ama kapıyı herkese kilitlemek yalnızlığı derinleştirir.
Bir de ben-merkezli inziva riski vardır.
Bazen gereklidir — bir reset için. Ama aşırıya kaçarsa empatiyi köreltir.
Bu yüzden düzenli bir iç denge kontrolü şart:
“Bu mesafe beni koruyor mu, yoksa duvar mı örüyor?”
Bu kavramı somutlaştırmak için kendi deneyimimden bir kesit: yazılarımın yayımlandığı bir derginin editörüyle çalışıyoruz, sesini duydum ama yüzünü hiç görmedim.
Telefon konuşmalarımızda yaşadığımız yerlere yol düşerse davet etmenin ötesine geçmedik. Üstelik dergiye yazı gönderen yazarlarının bir tanesi hariç hiçbirisini tanımıyormuş, geçen gün bana şöyle dedi: “Böyle kalması çok iyi. Sanki tanışırsak büyü bozulacak.”
Yazılarımın yayımlandığı diğer mecra olan Açık Gazetenin sahibi Sevgili Faruk’la da çok sonra yaşadığım yere yakın Çanakkale’ye geldiğinde tanıştım. Ama daha çok çevrim içi konuşuyoruz.
Bazen mesafe, ilişkinin oksijen tüpüdür.
Bu cümle günümüz iletişiminin yeni gerçeğini özetliyor: Artık ilişkiyi “mesafe” değil, temas kalitesi tanımlıyor. Eskiden “yüz yüze gelmeden bağ kurulmaz” denirdi.
Şimdi bazen tam tersi: Yüz yüze gelince bozulabilecek bağlar da var.
Çünkü ilişkiyi ayakta tutan şey, bedenin enerjisi değil; zihnin ve kelimelerin kurduğu alandır.
Modern bağın yeni formu bu: Fiziksel yakınlık değil, zihinsel yakınlık üzerinden kurulan ilişkiler. Pandemi dönemi de iyi bir laboratuvar oldu.
Mesafe, “kimsenin kimseyi yormadığı” bir alan yaratıyor. Görüşmeme hali, ilişkiyi zayıflatmak yerine güçlendiriyor. Bu anonimlik değil; mesafeli açıklık.
Gizlenme değil, kontrollü görünürlük. Yazar–editör bağı kişiselleşmiyor ama samimiyetsiz de değil.
Bu “soğukluk” değil; yükten arınmış bir sadelik.
Sonuç: Gerçekten Yalnız mıyız?
Sosyal minimalizm bir kaçış değil; bir seçim. Kalabalıktan sıyrılıp özüne dönme iradesi.
Sahi, gerçekten yalnız mıyız?Yoksa sadece fazlalıklardan kurtulup kendimize daha çok yer açmış olabilir miyiz?
Bir sonraki kahve/yemek buluşmasını iptal etmeyi düşününce, içinizdeki sessizlik size ne fısıldıyor?
Bu yazıya emoji ile tepki ver
