Eylemciler, parlamentonun geçen ay kabul ettiği ve yabancı enerji şirketlerinin ödedikleri vergileri arttıran yasanın yeterli olmadığını savunuyor. Göstericilerin istekleri arasında, enerji ve doğalgaz sektörünün kamulaştırılması ve Kongre’nin zengin doğu ve güney eyaletlerine otonomi vermemesi de yer aldı.
Cumhurbaşkanı Carlos Mesa ise, enerji yasasının Bolivya’da milyarlarca dolar yatırım yapan çokuluslu şirketleri cezalandırıcı olduğunu öne sürdü. Benzer bir anlaşmazlık, eski cumhurbaşkanı Gonzalo Sanchez’i de 2003’de koltuğundan etmişti.
OTURUM ERTELETTİLER
Eylemciler, milletvekillerinin parlamentoya girişlerini engellerken, binaya ulaşan milletvekillerine polis araçlarının eşlik ettiği bildiriliyor. Çoğunluğu yoksul bölgelerden gelen göstericilerin eylemi üzerine, kongrenin oturumu süresiz olarak ertelendi. Protestocuların engellemeleri nedeniyle Parlamenterlerin ancak çok az bir bölümünün Kongre binasına ulaşabildikleri açıklandı.
Silahlı çevik kuvvet görevlileri, askerler ve zırhlı araçlarla, Kongre’nin çervesinde bir güvenlik çemberi oluşturuldu. Cumhurbaşkanı Carlos Mesa, göstericileri, parlamentoya girişi engelleyerek darbe yapmaya çalışmakla suçladı.
Göstericilerin başkent Lapaz’da da yaşamı sekteye uğrattılar. Polis, aralarında öğrenciler, madenciler, öğrenciler ve çiftçilerin de bulunduğu ve çoğunluğunu Bolivya yerlilerinin olduşturduğu göstericileri, dağtmak amacıyla tazyikli su ve gözyaşartıcı gaz da kullandı.
Mesa, ise, ardarda meydana gelen siyasi krizlere karşın görevinde kalmakta ısrarlı. Ordu içinde yeni bir ulusalcı hareket oluşturduklarını öne süren iki subayı görevden alan silahlı kuvvetler de Mesa’yı destekliyor. (BBC)
BOLİVYA*?
Bolivya Latin Amerikanın en yoksul ve en az gelişmiş ülkelerinden birisi olup yüzölçümü 1,098,580 km2, nüfusu 8,586,443 (Temmuz, 2003 de tahminen), fert başına yıllık ortalama geliri 2,500 $ (2002 tahminen) ve yurtiçi hasılanın (GDP) sektörlere göre dağılımı yine 2002 tahminlerine göre yüzde 20 tarım, yüzde 20 endüstri ve yüzde 60 hizmet sektörlerindedir. Ülkenin doğal kaynakları; kalay, doğal gaz, petrol, çinko, tungsten, antimon, gümüş, demir, kurşun, altın, kereste ve hidrolik güçtür (hydropower). Tarım ürünleri soya fasulyesi, kahve, koka, pamuk, mısır, şekerkamışı, patates ve kerestecilik, ve sanayi kolları; madencilik, petrol ve doğal gaz, gıda ve meşrubat, tütün, el sanatları ve tekstildir.
Latin Amerikanın bu yoksul ülkesi Bolivya 21. yüzyıla özgürlük ve demokrasi mücadelesi vererek başladı. 2000 yılının eylülünden beri Bolivya halkının her seferinde değişik taleplerin bir araya geldiği top yekun bir isyan halinde olduğunu söylemek abartı olmayacaktır. Son dönemde de Eylül ortalarından beri devam etmekte olan protestolar sonucunda devlet başkanı Sanchez de Lozada ‘istifasını istemeyerek verdiğini” bildiren mektubunu Kongre’ye göndermiştir. Tüm ülkeye yayılan ve hükümetin birçok konudaki uygulamaları, ama en önemlisi de Bolivya doğal gazının boru hatlarıyla Şili üzerinden Kaliforniya’ya taşınması konusu protesto edilmekteydi.
Maden işçilerinin yoğun olduğu merkezlerden başlayan eylemler çığ gibi büyüyerek tüm Bolivya’yı sardı. Maden işçilerinin 8 Ekim günü ilan ettiği süresiz genel greve, binlerce Bolivyalı eylemlerle destek verdi. 800 bin nüfuslu El Alto’da etkili olan grev ve gösteriler, başkent La Paz’ı da felç etti.
Başkent La Paz da 84 den fazla ölü 400 den fazla yaralı (El Diario and Amnesty International ) ile sonuçlanan gösterilerin en büyüğü 16 Ekim günü gerçekleştirildi. Göstericiler arasında El Alto şehrinden hareket eden bir grup, Yungas bölgesinden küçük çiftçiler, Huanuni’den madenciler, sendikalarca çok iyi organize edilmiş işçiler, yerliler bulunuyordu ve La Paz halkının öncelikli talebi başkanın istifasıydı.
Aralarında köylü hareketi liderlerinden Felipe Quispe’nin de yer aldığı 50 den fazla grev sözcüsü ve halktan 750 kişi İnsan hakları Ombudsmanı Ana María de Campero önderliğinde açlık grevine başladı . Bolivya halkı dünyanın her yerinden kampanyalarla da desteklendi. Arjantin’de 15000’den fazla insan günlerce Buenos Aires meydanlarında, Meksika ve Ekvator halkları da, Bolivya büyükelçilikleri önünde Bolivya halkına destek verdiler.
Burjuva Devlet yapılarında sıkça başvurulan referandum tuzağı Başkan Lozada tarafından da kullanıldı, fakat “doğalgaz satışını referanduma sunma” önerisi de, grev ve gösterilerin önünü alamadı. Gerek Felipe Quispe (diğer adıyla “el Mallku,”) gerekse Sosyalizm Hareketi (MAS) ve üretici köylü lideri Evo Morales, Devlet Başkanı istifa edene kadar her türlü görüşme talebini reddettiler. İlk başlarda istifa etmemekte direnen devlet başkanı Sanchez de Lozada son protestolara direnemeyerek “istemeyerek”de olsa istifa etti ve ABD’nin Miami kentine sığındı.
___________
* Mai ve küreselleşme karşıtı çalışma grubu
