DW Türkçe’nin Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) iş birliğiyle yürüttüğü Gölge Diplomatlar (#ShadowDiplomats) araştırmasına göre, Türkiye’de yabancı ülkeleri temsil eden fahri konsolosların en az 50’si skandallar, soruşturma ve davalarla kamuoyunun gündemine gelmiş isimlerden oluşuyor.
Üç yüzü aşkın rakamla çok sayıda fahri konsolosa ev sahipliği yapan Türkiye’nin yükümlülüklerinden biri de bu kişiler hakkındaki soruşturma ve davaları temsil ettikleri devletlere bildirmek. DW Türkçe’ye konuşan emekli diplomat Yalım Eralp, “Bir fahri konsolos herhangi bir suçlamayla karşılaştığında yerel makamlar bunu temsil ettiği ülkeye bildirir. Bildirmek zorundadır. Bildirir ve der ki bu kişinin fahri konsolosluğundan vazgeçin. O zaman o ülke de vazgeçer” diyor.
Ancak araştırma, Türkiye’de bulunup da bu temsil hakkını elde edenlerin yaklaşık yüzde 16’sının, hakkındaki suçlamalara rağmen görevine devam eden ya da adının karıştığı gözaltı, soruşturma ve davalardan sonra fahri konsolos seçilen kişilerden oluştuğunu ortaya koydu.
Fahri konsolosluk alanındaki kuralları düzenleyen Viyana Sözleşmesi’ne 1976’da taraf olan Türkiye, taraf devletler için bağlayıcı olan bu sözleşmenin tüm hükümlerine uymak zorunda.
Viyana Sözleşmesi’nin 42’inci maddesi ise “tutuklama, gözaltına alma veya kovuşturma hallerinin yazılı olarak bildirilmesi” başlığı altında, “Bir konsolosluk personeli mensubunun tutuklanması, gözaltına alınması veya cezai bir kovuşturmaya tabi tutulması halinde, kabul eden Devlet durumdan konsolosluk şefini en kısa zamanda haberdar etmekle yükümlüdür” diyor. Aynı sözleşmenin 58’inci maddesinin ikinci fıkrasına göre ise bu madde fahri konsolosluk memurları için de geçerli.
DW Türkçe’ye konuşan emekli diplomat Ünal Çeviköz, fahri konsolosların Viyana Sözleşmesi’ne göre herhangi bir dokunulmazlıkları olmadığını, bulundukları ülkelerin vatandaşları olarak o ülkenin kanunlarına tabi olduklarını vurguluyor. (Konsolosluk işleriyle ilgili olduğunu beyan ettikleri işler hariç)
“Dışişleri Bakanlığı bildirmeli”
Eğer bir fahri konsolos hakkında herhangi bir cezai işlem varsa bu durumun o kişiyi görevlendiren ülkeye bildirme yükümlülüğünün Dışişleri Bakanlığı’na ait olduğunu ifade eden Çeviköz, “Herhangi bir şekilde bir yolsuzluğa bulaştığı hakkında bir duyuru veya bir bilgi gelirse, o zaman o fahri konsolosu görevlendiren ülke, onun kendisini temsil etmesinden artık hoşlanmaz ve o kişiyi görevden azleder. Böyle bir durum benim hatırladığım kadarıyla bir örnek olarak yok” diye konuşuyor.
Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’de başka bir ülkenin fahri konsolosluğunu yürüten ve hakkında soruşturma veya dava açılan kaç kişinin ilgili ülkelerin temsilciliklerine bildirildiğine dair sorumuzu yanıtlamazken DW Türkçe’ye konuşan bazı fahri konsoloslar, adlarının geçtiği dava ya da soruşturmalarla ilgili temsil ettikleri ülkelerden herhangi bir uyarı ya da bildirim almadıklarını belirttiler.
Dört soruşturma bir dava
Eylül 2012’den itibaren bir AB ülkesi olan Hırvatistan’ın Antalya fahri konsolosluğu görevini yürüten iş insanı Fettah Tamince hakkında bu görevi sırasında “Fethullahçı Terör Örgütü-FETÖ” ile ilişkili dört ayrı soruşturma ve bir dava açıldı.
Tamince’nin “FETÖ’ye yardım ve üyelik” suçlamalarından yargılandığı tek dava dört yıl sürdü. Konya’da görülen davada mahkemeden Mart 2019’da beraat kararı çıktı.
Tamince hakkında Nisan 2016’da “FETÖ üyesi olmak” ve “dolandırıcılık” suçlamalarıyla açılan soruşturmaya da üç ay sonra takipsizlik kararı verildi. Darbe girişiminin ardından ise hakkında “nitelikli dolandırıcılık, zimmet, güveni kötüye kullanma ve FETÖ’ye üye olmak” suçlarından yeni bir soruşturma daha açıldı. Soruşturmaya Mayıs 2018’de verilen takipsizlik kararı, üç ay sonra itiraz üzerine kaldırılırken bu karara da itiraz edilmesi üzerine takipsizlik kararını kaldıran hakimlik, Eylül 2018’de kendi kararını bozdu. Yargıtay en son Temmuz 2020’de soruşturmada verilen bu iki takipsizlik kararını bozarak yeniden soruşturmanın yolunu açtı.
Hırvatistan Dışişleri’nde kayıtlı
Söz konusu dava ve soruşturmalar 2015 yılından bu yana devam ederken resmi kaynaklar, Tamince’nin Hırvatistan’ın fahri konsolosluğunu yakın bir tarihe kadar sürdürdüğünü gösteriyor. Hırvatistan Dışişleri Bakanlığı’nın ICIJ ekibiyle paylaştığı resmi fahri konsoloslar listesine göre Tamince, Eylül 2022’de dahi bu unvana sahipti. Hırvatistan’ın Ankara Büyükelçiliği’nin web sitesinde de Tamince halen ülkenin Antalya Fahri Konsolosu görünürken T.C. Dışişleri Bakanlığı’nın diplomatik portal kısmında bu bilginin yer almaması dikkat çekici. Bu gibi çelişen bilgiler bu konu hakkında yeteri kadar şeffaflık olmadığını da gösteriyor.
Geçen yılın Nisan ayında Hırvatistan’ın Antalya için yeni bir fahri konsolos adayı belirlediği haberlere yansırken, Tamince’nin fahri konsoloslukla ilgili faaliyetlerinin ne olduğuna dair kamuya açık kaynaklarda hiçbir bilgiye rastlanmıyor. Fettah Tamince konuyla ilgili sorularımızı yanıtlamadı.
HABERİN DEVAMINI KAYNAĞI DW‘DEN OKUMAK İÇİN LÜTFEN LİNKİ TIKLAYINIZ
https://www.inspiredminds.de/tr/fahri-dokunulmazlar-t%C3%BCrkiye-soru%C5%9Fturma-ve-davalar%C4%B1-bildirdi-mi/a-63765494
