ben de son birkaç yıldır kayıt günlerini izlemeye çalışıyorum. ilk gözlemem şu oldu ki, artık kayıtlar yüksek okul ve fakülte sırlamasına göre yapıldığı için, bir gün önceki öğrencinin yapısı ile bir gün sonraki öğrencinin yapısı birbirinden tamamen farklı gözüküyor.
Öğrencilerin karşılaştıkları kişileri genel görünümden anlamaya çalışmaları, derslerin nasıl işleneceğini, dört yıllık sürede neler ile karşılaşacaklarını düşündüklerini gözlerinden okuyabiliyorum. Daha ilk günden kimi öğrencinin elinden bir hoca veya yüksek rütbelinin tutarak sıraya aldırış etmeden “torpil” veya öncelik peşinde olduklarını gördükçe, diğer yağız Anadolu çocuklarının nasıl bozulduklarını görebiliyorum. Öğrencilerin tüm bu olanları izlerken neler hissetliklerini, yine kendi yaşamımdan esinlenerek anlayabiliyorum.
Üniversite Yöneticilerinin Kayıtları İzlemeleri Yarlı Olur
Öğrenci kayda kim ile geliyor, anne, baba, kardeş, arkadaş veya yalnız başına mı geliyor?
Öğrenci ne ile geliyor, özel araba veya halk otobüsü ile veya başka bir yolla mı geliyor?
Giyim kuşamı nasıl? İlk gün önemseyerek mi giyinmiş, yoksa gelişigüzel mi giyinmiş?
Hangisinin elinden kim tutuyor? yoksa sıra adil mi işliyor? öğrenciler, öğrencisine ne kadar saygılı bir üniversite mi diyor?
Hangi yurt simsarları etrafta dolaşıyor? başka kimler var?
Bütün bu kiriterler öğrenci ve öğrenci çevresi hakkında çok sayıda ip ucu verecektir.
Batılı üniversiteler öğrencilerini özerk kurum anlayışı ile kendileir belirldikleri için öğrenci ile kayıt öncesi bire bir görüşerek ve referans alarak kabul edilirler. Üniversite yöneticileri öğrencilerini birinci elden tanıma fırsatı bulmaktadır. Bizde ise öğrenci memura havale edilmektedir. Tabii en kolay iş öğrenciyi memura havale etmektir. Gelen öğrencinin genel başaşrı durumu, alt yapısı nedir? İleriye yönelik iyi bir eğitim için ne yapılamsı gerekir anlayışı başında belirlense iyi olur. Üniversite yöneticileri öğrencilerinden edinecekleri bilgiyi sentezleyerek üniversitelerinin eğitim politikalarını ve stratejilerini şekillendirebilirler. Bunun önemli olduğunu düşünüyorum.
İlk İzlenim Çok Önemli
Anadolu’dan büyük kente ilk defa gelen öğrencilerin kayda gelirken sahip oldukları ruh hali çok önemli. Öğrencileirn geldikleri sosyo-ekonomik yapıları, okudukları lise ve geldikleri bölgelerin yapısı dikkatli bir gözden kaçmıyor. Üniversitenen daha ilk günden aksayan yanları da sonuçta kendini bu kuyruklarda ele veriyor.
Öğrencinin üniversiteye ilk girişi ve edindiği izlenim çok önemli. İlk karşılaştığı manzarayı, duyduklarını, karşılaştıklarını uzun süre unutamayacak. Üniversitenin temiz görünümü, çevrede gördüğü insanların genel hal ve hareketleri öğrencinin kafasında bir kavram oluşturacak.
Üniversitede verilen derslerin niteliği, sosyal faaliyetleri, derslerin zorluğu, öğretim üyelerinin niteliği ve sosyal yaşamı… tümü son derece önemli. Hepsinden önemlisi üniversite yönetiminin üniversiteye ve öğrenciye bakış açısı. kendimden de biliyorum ki üniversiteye kayıt günü son derece önemli, bireysel kimliğimizde tarihi bir gün. Onun için ilk izlenimler çok önemli.
Bir şeyler Yapılabilir
Uzun zamandır üniversite ortamının oluşamamasından kaynaklanan süreci ve bunun mezunların kalitesine etkisini kritik ediyorum. Gelen öğrencilerin yetersizliği ve kendi kendilerini yetiştirmek için uygun ortamın yaratılmadığını, öğrencilerinde çaba göstermediğini vurgulamaya çalışıyorum. Benzer düşünceler yüksek sesle bir çok kişi tarafından dile getirliyor. Ancak öğrencileri suçlamadan önce yapabileceklerimiz olduğunu düşünüyorum.
Üniveritlilik Bilinci ve Ortamı Yaratabiliriz
Üniversiteye başvuran öğrencilerin düzeyinin yeterli olamadığını, çoğunun istemeyerek belirli bölümlere zoraki geldiğini, tercih hatalarını anlayabiliriz. Ancak yine de sonuçta ilk yüzde onluk dilime giren bu gençleri eğiterek, birey ve yurttaş olma bilinci kazandırarak, kendi kendini idare edebilmesini öğreneceği uygun ortamlar yaratabiliriz. İnsan beyninin çalışma mekanizması ve eğitim modelleri insanların uygun ortamda kendi kendilerini eğitebildiklerini ve geliştirebildiklerini gösteriyor.
Üniversiteler açılmadan önce kayıt yaptıran öğrencilerin kısa süreli uyum kurslarınaalınmaları çok önemli olabilir. Kütüphaneden yaralanma, bilgisayar ve internet kullanımı, sosyal entegrasyon ve kültürel bazı uyum programları hazırlanabilir.
Ayrıca üniversite nedir? Üniversitede gelenekler nedir?
Bilim nedir? Amacı nedir?
Bilim kültürü nedir?
Üniversite eğitiminde felsefenin önemi nedir?
Metot nedir?
Öğrenci olmanın önemi ve sorumlulukları nedir? Özgürlükleri nedir? Hakları nedir?
Yapmaları ve yapmamaları gerekenler nelerdir? Bir üniversite öğrencisinin artık halkın gözünde kendi kendini idare edemeyen görünümü vermesi halk arasında pek hoş kaşılanmıyor. Hayata hazırlanan, yarının devlet yöneticilerinin gayrı ciddi duruşu, kendi kendini yönetemeyen tavırlardan kendisini kurtarması gerekir. Bunun için öğrencilerin başlangıçta uyarılması, geleceğe ilişkin omuzlarındaki yükün anlatılması yararlı olur görüşündeyim.
Üniversite Geleneklerini Yaşatabiliriz
Bir Anadolu deyişi vardır: İlk gün nasıl başlarsa sonuna kadar öyle gidiyor. Örneğin laboratuar kuraları, hijyen ve dikkat edilmesi gereken kuralarının önemi ilk günden vurgulanmalıdır.
Etkinliklere katılmaları, konferanslar, açılış günleri. tüm bunların çok önemli olduğu, buralara gelip görüş ve tepkilerini olgunlukla belirtmelerinin uygun olacağı, buralardan çok şey kazancakları anlatılabilir. Hakları hatırlatılabilir.
Öğrencilere okuma alışkanlığının kazandırılması, bilim adamlarının dünyalarının tanıtılması için bilim, tarih, uygarlık, sanat ve felsefe alanında önemli kaynaklar yanında tübitak yayınlarından çıkan dergi veya kitaplardan kayıt esnasında öğrencilere verilebilir. Böylece gençler hem kendi bilinçlerini oluştururken, hem de kendi tarihlerini ve bilimin keyifli yaşam biçimini öğrenmeye çalışırlar.
Tabii eskiden üniversitelilik bilinici yüksek olan birinci kuşaktaki hocalar; öğrencilere bazı telkinlerde bulunur, birikimleri ile yol gösterici olurlardı. Şimdi maalesef gelenekler kaybolduğu için kimse söz söyleyemiyor.
Üniversiteler Öğrencisine Sahip Çıkmalıdır
Üniversitelerin kayıtlar ile birlikte öğrencilere değişik sosyal ortamlar sunması, değişik meslek örgütlerine yer vererek geleceğin meslek sahibi kişiler ile tanışması ve mesleki dayanışma içinde olması çok anlamlı olacak. Ancak bunlar yapılamadığı için başka kişi ve oluşumlar öğrenciler ile ilgilenmektedirler.
Gelen öğrencilerin konaklama ve barınmaları başlı başına bir problem. Üniversite açılıyor ancak dışarıdan gelecek öğrencinin barınma ve yur sorunu kimsenin aklına gelmiyor. Doğa boşluk kabul etmediği gibi sosyal yaşam da boşluk kabul etmiyor. Halen öğrencisi için yeterli barınma olanağı olmayan üniversiteler bir şekilde öğrencilerini başka yurtlara kendi elleri ile terk etmektedirler. Kayıtlarda gözlediğim bir diğer konu da kim oldukları belirsiz yurtların veya yurt benzeri ortamların temsilcilerinin yeni gelen cocukalra sundukları barınma imkanları. Tabii bu yurtlar kime ve nereye hizmet ediyorlar bilinmiyor. Üniversitelerin öğrencilerine her yönü ile sahip çıkması bu aşamada önemlidir.
Özet olarak üniversitenin ilk aşaması olan kayıtlar ve açılış günleri önemli. Bunların bekçiler eşliğinde resmi korteje dönüştürülmesi, öğrencinin çeşitli hal ve davranışlarla ikinci sınıf vatandaş konumuna itilmesi, daha en başından pek çok şeyi kaybettiğimizi gösterir. oysa ilk kayıtlar ve açılış esnasında bütün bu kaynakların öğrencilerimiz için, onların kendilerine ve daha geniş toplumlara yararlı olabilmesi için olduğu bilincini verebilmeliyiz.Üniversitelerin özerk ortamı, hak, özgürlük ve sorumluluk bilincinin yerleşmesi, öğrencinin motivasyonu ve doğru yönelimi açısından çok çok önemli.Üniversite yöneticileri, hocaları ve çalışanları olarak görevimiz bunları sağlamak olmalı. Bu işin para ile değil, gönül ve çağdaş üniversite anlayışı ile olacağını düşünüyorum. Pırıl pırıl zeki kızlarımızın ve gençlerimizin iyi yetişmesi geleceğimizin teminatı olacaktır. Bütün sıkıntılara rağmen güzel yarınları bu gençlerle yaratacağız. Bu duygularla yeni kayıt yaptıran öğrencilerimize başarılar dilerim.
___________________
Prof. Dr, Çukurova Üniversitesi, [email protected]
