YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Ahlat’ta inşası devam eden Cumhurbaşkanlığı yazlık köşkü için geçtiğimiz yıl Kıyı Kanununda yapılan değişiklik Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmişti. Mecliste onaylanan kanun teklifine eklenen Ahlat maddesi ile kıyı yasası bir kez daha delindi…
İmar Kanununda yapılan değişiklikleri içeren kanun teklifine eklenen Ahlat’taki Cumhurbaşkanlığı köşküyle ilgili düzenleme TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. Ocak 2019’da Kıyı Kanununa eklenen bir madde ile Ahlat’ta belirlenen alanlarda kıyıların doldurulması yoluyla kazanılan arazilerdeki yapılaşmaya muafiyet getirildi. İlgili kanunun kısıtlayıcı maddelerinin söz konusu Ahlat’ı da kapsayan alanlarda uygulanmamasını sağlayan düzenleme, Anayasaya aykırı bulunarak Anayasa Mahkemesi’nce Haziran 2019’da iptal edilmişti. Ancak hazırlanan yeni kanun teklifinin 20. Maddesi ile yeniden Meclise getirilen düzenleme tartışmalar eşliğinde AKP’li ve MHP’li milletvekillerin oylarıyla kabul edildi. Kanun teklifinin görüşmeleri sırasında CHP grubu adına söz alan Genel Başkan Yardımcısı Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, “Açım diye bağıran yurttaşların olduğu bir ülkede bir saray inşaatına onay vermekten, bir saray inadına tamam demekten sizler utanmıyor musunuz?” diye konuştu.
BİR YANDA AÇLIKTAN KENDİNİ YAKANLAR DİĞER YANDA SARAY İNŞAATI
İmar Kanununda yeni düzenlemeler getiren kanun teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edilen kanun teklifine eklenen Ahlat maddesi ise tartışmalara neden oldu. Görüşmeler sırasında partisinin grubu adına söz alan CHP Genel Başkan Yardımcısı Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, “Eğer bir ülkede bugün ‘ben açım’ diye bağıran bir yurttaşımız kendini yakıyorsa, bugün sarayın yönetimindeki iktidar partisinin Meclis grubunda bir vatandaş ‘Çocuklarım aç, işsizim’ diye bağırıyorsa burada bir sarayın yapılıp yapılmayacağını tartışmayı, konuşmayı ben içime sindiremiyorum. Bir tartışma, böyle bir madde için bu kürsüden milletin karşısına geçerek konuşmayı da bir utanç vesilesi olarak görüyorum. ‘Açım.’ diye bağıran yurttaşların olduğu bir ülkede bir saray inşaatına onay vermekten, bir saray inadına ‘Tamam.’ demekten sizler utanmıyor musunuz?’’diye konuştu.
AKP’Lİ BAŞKAN: ‘1071 RUHUNU YAŞATMA ADINA EN SAĞLAM PROJE’
Ahlat’ın AKP’li Belediye Başkanı A. Mümtaz Çoban ise ilçede Van Gölü kıyısında inşaatı devam eden Cumhurbaşkanlığı köşkünün 1071 ruhunu yaşatma adına en sağlam proje olduğunu savundu. İlgili kanun teklifinin tartışmalar eşliğinde kabul edilmesinin ardından sosyal medya hesabından paylaşımda bulunan Ahlat Belediye Başkanı Çoban, “TBMM’de tarihi bir oylama, tüm olumsuz mücadelelere rağmen başarıyla neticelenmiştir. Ahlat Cumhurbaşkanlığı külliyesinin yeri, konumu ve hukuki durumuyla ilgili görüş paylaşan muhalefet vekillerinin konu hakkında yeterli bilgi sahibi olmadıklarını düşünüyoruz. Yoksa böyle tarihi bir karara, 1071 ruhunu yaşatma adına en sağlam projeye itiraz etmezlerdi. Milletimizin birliğini, toprak bütünlüğümüzün nişanesini koruyan Ak Parti ve MHP milletvekillerine tarihi kararlarından dolayı teşekkür ediyoruz ve bir hakkın teslimi namına tarihimize, ecdadımıza, vatanımıza, milletimize vefalı davranan Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayip Erdoğan’a ve MHP Genel Başkanı Sayın Dr. Devlet Bahçeli’ye şükranlarımızı sunuyoruz. Şanlı tarihin şerefli evlatlarına selam olsun. Ahlat sevdalılarını ve tüm milletimizi 25 Ağustos’ta Ahlat’ta, bin yıl önceki başkentimizde, Anadolu’daki Orhun abidelerinde ve Cumhurbaşkanlığı Ahlat külliyesinin olduğu yerde buluşmaya davet ediyoruz” ifadelerini kullandı.
KANUN TEKLİFİ 10 KANUNDA 34 MADDEDE DEĞİŞİKLİK İÇERİYORDU
3194 Sayılı İmar Kanunu, 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun, 3621 Sayılı Kıyı Kanunu gibi pek çok kanunda değişiklik öngören ve ‘2512 Esas No.lu Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’ başlığını taşıyan düzenleme, 10 ayrı kanunun 34 maddesinde değişiklik yapılmasını içeriyordu.
TMMOB: AHLAT’TAKİ YAPILAŞMA RESMİ KURUM ALANI YAPILABİLECEK
Bitlis’in Ahlat ilçesinde Van Gölü kıyısında yapımı devam eden Cumhurbaşkanlığı yazlık köşkü için 3621 Sayılı Kanununa yeni madde eklendi. Kabul edilen kanun teklifinin 20. Maddesinde yer alan (Ek 2. madde) düzenlemeye ilişkin Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) tarafından yapılan değerlendirmede şu görüşlere yer verildi: “Kanun teklifi ile Bitlis Ahlat’taki aynı alan için yapılaşmaya yönelik düzenleme yeniden getirilmekte; krokiyle belirlenen alanda imar planı kararıyla resmi kurum alanı yapılabileceği düzenlenmektedir. Kanun yapım ilkeleri ve kuralları uyarınca, kanunlar genel hukuki kuralları kapsamaktadır.
‘SARAY, İKTİDARIN BÖLGEDEKİ MEKANSAL TEMSİLİNİ AMAÇLIYOR’
Söz konusu bu yasa maddesi değişikliği ile kroki ile tanımlanan bir alan istisnai olarak yasal sınırlılıklardan hariç tutulmaktadır. İstisnai bu halin kurallaşması doğal, tarihi, kültürel alanlar gibi korunması gerekli alanlara dair kural koyucu yasal düzenlemelerin de parçacıl biçimde tahribine neden olacak bir tehlike arz etmektedir. Öte yandan, bu yasa maddesi değişikliği idari işlem niteliğinde olup alandaki kıyı alanlarının doğal koruma statülerinin gereği mutlak olarak yapılaşma yasağını aşmaya dönük bir işlemdir. Söz konusu alanda inşa edilmesi öngörülen resmi kurumun da herhangi bir kamu yararına binaen ortaya çıkmadığı tartışmasızdır. Siyasi iktidarın bölgede mekânsal temsilini amaçlayan ‘Saray’ sadece iktidarın egemenliğinin bir sembolü niteliğindedir. Bu amaçla bir yasa değişikliği kamu yararına aykırıdır. Başka bir ifadeyle böylesi bir yasa değişikliği koruma statüsü olan diğer alanların değiştirilmesi ve siyasi iktidar çevrelerince el konulması amacıyla yapılabilir.”
‘DÜZENLEME KIYI KANUNUNA EV ANAYASAYA AYKIRI’
Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararının gözetilmesinin zorunlu olduğu anımsatılan TMMOB’un değerlendirmesinde, “kanun teklifi ile kıyılarda yapılaşma yasağı getiriliyormuş gibi görünmekle birlikte; millet bahçeleri projelerine ve iskele yapımına izin verilmekte ve böylece kıyılar imara açılmaktadır. Bu düzenleme Kıyı Kanununa ve Anayasaya aykırıdır” denildi.
‘RİZE VE AHLAT’TA YERLEŞİLEBİLİR ALANLAR KISITLI’ GEREKÇESİ
CHP’nin açtığı dava sonucu Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği Kanun hükmünün gerekçesinde, Rize ili ile Ahlat ilçesinin topografik yapısı nedeniyle yerleşilebilir alanların kısıtlı olduğu savunularak, özellikle yükseköğretim kurumlarının ve resmi kurumların yerleşebileceği alternatif alanların bulunmadığı öne sürülmüştü.
AYM: ‘DEVLETE VERİLEN KIYILARI KORUMA GÖREVİNE ENGEL OLUŞTURUR’
Anayasa Mahkemesi’nin oyçokluğu ile aldığı iptal kararında ise bu durumun Anayasa’nın 43. ve 56. maddeleri ile devlete verilen çevreyi ve kıyıları koruma görevinin yerine getirilmesine engel oluşturduğu belirtilerek, “Devletin gözetim ve denetim görevini yerine getirmesini sağlayacak kurallara yer verilmeksizin belirli alanlardaki yapılaşmaların 3621 sayılı Kanun’daki sınırlamalardan istisna tutulması, aynı zamanda hukuki belirsizliğe de yol açmaktadır. Söz konusu belirsizliğin ortadan kaldırılması, devletin gözetim ve denetim yükümlülüğünün yerine getirilebilmesi için Kanun’a ekli kroki ve listelerde gösterilen alanlarda Anayasa’da öngörülen ilkelere uygun yasal düzenleme yapılması zorunludur. Bu zorunluluğun gereğini yerine getirmeyen kurallar Anayasa’nın 2. maddesiyle bağdaşmamaktadır. Açıklanan nedenlerle kurallar Anayasa’nın 2., 43. ve 56. maddelerine aykırıdır. İptali gerekir” hükmüne yer verilmişti.
