YUSUF YAVUZ / AÇIK GAZETE – Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Danıştay’ın durdurduğu yönetmeliği, maden şirketlerinin talepleri doğrultusunda yeniden değiştirdi. 22 Mayıs’ta Bakanlık yetkilileriyle görüşen maden şirketi temsilcileri, 24 gün sonra istediklerini aldılar…
2004 yılında Maden Yasası’nda yapılan yeni düzenlemelerle vahşi madenciliğin önü açılırken, Türkiye’nin dört bir yanında özellikle mermer ve taş ocağı işletmelerinin neden olduğu doğa katliamı tepki çekiyor. Ruhsat verilen maden sahalarını işletme aşamasında Çevresel Etki Değerlendirmesi engelini aşmak için birden çok başvuru yaparak ruhsat sahasını parça parça işletmeye açan maden firmalarının bu hilesine karşı geçtiğimiz yıl dava açıldı. Ekoloji Kolektifi’nin 26 Mayıs 2017’de açtığı davayı gören Danıştay 14. Dairesi, 14 Aralık 2017’de aldığı kararla değiştirilen ÇED Yönetmeliği’nin yürütmesini durdurdu. Böylece maden firmalarının ruhsat sahalarını parça parça işletmeye açarak ÇED sürecinden kaçırmalarının önü kesilmiş oldu.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ise Danıştay kararına atıfta bulunarak yaptığı duyuruda, bundan böyle 25 hektar ve üzerindeki ruhsatlar için bakanlığa başvuru yapılması gerektiğini belirterek, şu bilgileri paylaştı: “ÇED süreci devam eden projeler ile ilgili olarak, 25 hektar ve üzeri ruhsatlarda mahkeme kararı kapsamında yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar veya mahkeme kararı sonuçlanıncaya kadar iş ve işlemler durdurulacaktır. Ya da proje sahibi tarafından talep edilmesi halinde Proje Tanıtım Dosyası iade işlemleri gerçekleştirilecektir. 25 hektarın altında olan ruhsatlarda iş ve işlemler devam ettirilecektir.”
RUHSAT SAHALARI BÖLÜNEREK DENETİMDEN KAÇIRILIYORDU
Daha önce örneğin 100 hektarlık bir sahada madencilik faaliyeti yapmak için izin alan firmalar, alanın 20-25 hektarında çalışma izni başvurusu yaparak işletmelerin ÇED sürecinden muaf tutulmasını sağlıyordu. Ancak açık maden işletmeciliği gibi çevre ve insan sağlığı üzerindeki etkileri yıkıcı boyutta olan bir faaliyetin Çevresel Etki Değerlendirme sürecinin dışında tutulması büyük sorunları da beraberinde getiriyordu.
MADEN ŞİRKETLERİNİN İSTEDİĞİ OLDU, YÖNETMELİK YENİDEN DEĞİŞTİ
Danıştay’ın aldığı yürütmeyi durdurma kararının ardından harekete geçen maden şirketleri, kısa süre sonra amaçlarına ulaşarak ÇED Yönetmeliğinin iptal edilen maddelerinin değiştirilmesini sağlamayı başardılar. Resmi Gazete’nin bugünkü (14 Haziran 2018) sayısında yayınlanan “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ ile Danıştay’ın iptal ettiği ÇED Yönetmeliği’nin 27. Maddesinde yeniden değişiklik yapıldı. Böylece maden şirketlerinin ÇED sürecinden kaçmalarının önü yeniden açılmış oldu.
KUZUYU DEĞİL, KURDU KORUYAN YÖNETMELİK YAKLAŞIK 30 KEZ DEĞİŞTİ
Yürürlüğe girdiği 1993 yılından bu yana 30’a yakın değişiklik geçiren ÇED Yönetmeliği’nin asıl amacı çevreyi yatırımların baskılarından korumaktı. Ancak uygulama bunun tam tersi uygulamalara imza atılarak yatırımlar çevreye karşı korunmuş oldu.
MADENCİLERİN MÜJDELİ MESAJI SKANDALI ORTAYA ÇIKARDI
Ancak yeniden değiştirilen ÇED Yönetmeliğinin Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdiği gün üyelerine bir mesaj gönderen İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB), Danıştay’ın iptal ettiği yönetmelik maddesinin değiştirilmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nezdinde yapılan girişimleri paylaştı. İMİB’in bu paylaşımı bir skandalı da ortaya çıkardı. Buna göre 4 bin 200 üyesi bulunan İstanbul Maden İhracatçıları Birliği yöneticileri, 22 Mayıs 2018 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na giderek Danıştay’ın iptal ettiği ÇED yönetmeliğinin ilgili maddeleriyle ilgili çözüm taleplerini ilettiler.
İMİB Başkanı Aydın Dinçer ile hukuk danışmanı Mustafa Topaloğlu’ndan oluşan heyet, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED İzin Denetim Genel Müdürü Mustafa Satılmış ve Endüstriyel Yatırımlar ÇED Dairesi Başkanı Cihan Tatar ile görüşmeler yaptı.
İMİB BAŞKANI: ‘DANIŞTAY’IN DURDURMASI YANLIŞ’
İMİB Başkanı Aydın Dinçer, Bakanlık yetkilileriyle yaptığı görüşmede yönetmeliğe yapılmış olan “ruhsat alanı büyüklüğüne bakılmaksızın” eklemesinin çok doğru olduğunu, ancak Danıştay’ın bu eklemeye karşı aldığı yürütmeyi durdurma kararının yanlış olduğunu söyledi. İMİB olarak Bakanlığa destek olmak amacıyla davaya müdahil olmak için gerekli başvuruyu yaptıklarını dile getiren Dinçer, yeni yönetmelik yapılmasının maden sektörünün önünü açacağını belirterek, Bakanlığın bu konuda destek vereceğine inandıklarını kaydetti.
MADENCİLERİN HAZIRLADIĞI YÖNETMELİK RAPORU BAKANLIĞA SUNULDU
Görüşmede söz alan İMİB Hukuk Danışmanı Mustafa Topaloğlu ise Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararının, idarenin işlemine karşı yargının yalnızca şekil yönünden denetim yapabilmesi ilkesine aykırı olduğu görüşünü savunarak, kanun koymanın yargının görev alanı içerisinde olmadığını öne sürdü. Yürütmenin durdurulması kararının kaldırılması konusunda davaya müdahil olarak gerekli katkıyı sunmak istediklerini de belirten Topaloğlu, konuyla ilgili çözüm önerileri ile birlikte hazırlamış oldukları yeni yönetmelik raporunu Bakanlık yetkililerine sundu.
BAKANLIK YETKİLİSİ: ‘DANIŞTAY KARARINA İTİARZDA BULUNDUK’
İMİB heyetiyle yapılan görüşmede konuşan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürü Mustafa Satılmış ise yapılmış olan “ruhsat alanı büyüklüne bakılmaksızın” eklemesinin doğru bir düzenleme olduğunu ve ruhsatta ne kadar yazdığının önemsiz olduğuna vurgu yaparak, Danıştay’ın aldığı yürütmeyi durdurma kararına karşı itirazda bulunduklarını söyledi. Satılmış, İMİB’in yapmış olduğu davaya müdahil olma başvurusunu çok olumlu karşıladıklarını belirterek, başvuruyu imzalayarak Başbakanlığa gönderdiklerini dile getirdi.
ÇED DAİRESİ BAŞKANI: ‘İMİB’İN GÖRÜŞLERİNİ DİKKATE ALACAĞIZ’
Endüstriyel Yatırımlar ÇED Dairesi Başkanı Cihan Tatar da yeni yönetmelik çalışmasında İMİB’in görüşlerinin dikkate alınacağını ve sektörün önünün açılması için hızlı bir şekilde aksiyon alacaklarını söyledi.
MADENCİLERİN TALEBİ JET HIZIYLA YERİNE GETİRİLDİ
Maden şirketlerinin yaptığı bu girişimin ardından hızla hazırlanan yönetmelik değişikliği, buluşmadan 24 gün sonra 14 Haziran 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
İMİB YÖNETMELİK DEĞİŞİKLİĞİNİ MÜJDE GİBİ DUYURDU
İMİB, yönetmelikle ilgili müjdeyi mesaj yoluyla üyeleriyle paylaşırken resmi internet sayfasında ise şu ifadelerle duyurdu: “22 Mayıs 2018 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda gerçekleştirilen toplantıda, 26. 05. 2007 gün ve 30077 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ÇED Yötetmeliği’nde eklemeler konusunda görüşmeler sonucu Endüstriyel Yatırımlar ÇED Dairesi Başkanı Cihan Tatar, yeni yönetmelik çalışmasında görüşlerimizin dikkate alınacağını ve sektörün önünün açılması için hızlı bir şekilde aksiyon alacaklarını belirtmişlerdi.”
Danıştay’ın aldığı kararla maden firmalarının “Ruhsat alanı büyüklüğüne bakılmaksızın” 25 hektardan küçük alanlar için birden fazla başvuru yaparak ÇED Gerekli Değildir kararı almaya çalışmasının önüne geçilmişti.
