Economist’te bu hafta Rusya’nın Doğu Avrupa’dan geçişini iptal ederek, Türkiye’den geçirmeyi planladığı Güney Akım boru hattı projesi konu ediliyor. Rusya’nın projeyi iptal ederken B planının, Türkiye’ye daha fazla doğalgaz satmak olduğu öne sürülüyor.
Yazıda, Rusya’nın son anda projeyi iptal etmesinin eski dostlarına “ders niteliğinde” olduğu belirtiliyor.
Doğalgaz boru hatlarının hem enerji taşıdığı hem de geçtiği yerleri etkilediği vurgulanan yazıda, Rusya’nın 40 milyar dolarlık Güney Akım projesiyle aslında Avrupa’nın güneydoğusundaki gücünü yeniden kazanmayı hedeflediği öne sürülüyor. Buna göre Brüksel’in desteklediği Nabucco boru hattı projesinin çökmesiyle Rusya’nın Güney Akım projesine Avusturya, Bulgaristan, İtalya ve Sırbistan’ın yanı sıra Hırvatistan, Slovenya ve Macaristan’ın da destek verdiği ifade ediliyor.
Yazı şöyle devam ediyor:
“Güney Akım projesi, bu sene başlarında Avrupa Birliği’nde yoğun tartışmalara neden oluyordu. Komisyon projenin hukuka aykırı olduğunu, AB’nin serbest doğalgaz pazarında bir şirketin hem boru hattının hem de o hattan geçen doğalgazın sahibi olamayacağını söylüyordu. Güney Akım projesinde yer alan ülkeler ise, bu proje için söz konusu uygulamadan muafiyet istiyordu.”
“Putin 1 Aralık’taki Türkiye ziyaretinde birdenbire projenin iptal olduğunu duyurdu. Bu haber Rusya’nın müttefiklerini çok öfkelendirdi ve diğerlerinin kafasını karıştırdı. Peki Rusya’ya ne olmuştu da güvenilirliğini böyle yok edebilmişti?”
Rusya’nın B planı Türkiye ve Çin
“Bu U dönüşünün asıl sebebi paraydı. Petrol fiyatlarının düşmesi hem Rusya’daki kamusal ve ticari şirketleri zor durumda bıraktı. Güney Akım masraflı bir projeydi. Gazprom projeye başından beri sıcak bakmıyordu. Ancak hattın siyasi gerekçesi de Ukrayna’yı pas geçerek Avrupa pazarındaki etkinliği artırmaktı. Bu da siyasi nedenlerin ticari kararların önüne geçmesine yol açıyordu. Ancak AB’nin doğalgaz tüketimi ve doğalgaz fiyatları düşüyor. Rekabet artıyor: Daha önceden doğalgazda yüzde 100 Rusya’ya bağımlı olan Litvanya, daha yeni sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithal edebileceği bir bağlantı noktası açtı.”
“Eski Bulgar politikacı ve enerji uzmanı Julian Popov, Rusya’nın bu kararı vermesinin bir diğer nedeni olarak birlikte çalıştığı ülkeler üzerindeki AB baskısı olduğunu söylüyor. İtalya’nın Kasım ayında “projenin kendileri için önelikli olmadığı” yönündeki açıklamasını hatırlatıyor. Bulgaristan’da, Washington ve Brüksel’in sıkı lobi çalışmaları sonucu enerji politikasının (ve de hükümetin) değiştiğini belirtiyor.”
“Rusya’nın B planı, Türkiye’ye daha fazla doğalgaz satmak. Bu sene Çin’e yeni doğalgaz ihracı açıklanmıştı. Böyle bir anlaşmanın elbette ki masraflı ekleri olacaktır. Putin, enerji ihtiyacı içindeki Avrupa ülkelerinin projenin iptalinden gördükleri zarar nedeniyle Brüksel’e öfkeleneceklerini umuyor. Rusya’nın lideri sadece Bulgaristan’ın bu projenin iptali nedeniyle yıllık 400 milyon dolarlık transit geçiş gelirini kaybettiğini savunuyor. Ancak Rusya’nın bir zamanlar dostu olan ülkeler bu karardan Putin’in umduğundan farklı bir ders çıkarmış olabilir.”
