Sevgili dostum Ender Erturan’ı 1996’nın 26 Ağustos’unda yitirmiştik. Londra Hürriyet’in haber sorumlusu olarak kendi uçağı ile gittiği Manchester’dan dönerken uçağı düşmüştü. Ender henüz 27’sindeydi… Londra Hürriyet’te çalışan bir arkadaşımızın kardeşi 20 yaşındaki Yunus Osmanağaoğlu da sevgili Ender’e son yolculuğunda eşlik etmişti…
Ender Erturan’i yitireli koca bir 27 yıl olmuş… Gözleri, yüzünde eksilmeyen gülümsemesi, sırtında gazeteci yeleği, elinde motosikletinin kaskıyla hayali karşımda… Yarı utangaç ses tonuyla son yakaladığı haberi ballandıra ballandıra anlatıyor sanki… Kendisini her alanda iyi yetiştirmiş, Türk basınına katkısı olacak bir değerdi. Türkiye’de Hava Harp Okulu’nda okumuş, Antalya Hürriyet’te de gazeteciliğe başlamıştı. İşin içinde haber var mı, üşenmezdi. Uzak yakın, gece gündüz demez koşardı…
Sevgili Ender’in yaşamı Tom Cruise’un Hollywood filmlerini andırıyordu. Motosikleti ve tek motorlu 4 kişilik bir rally uçağı vardı. Londra dışında habere gitmek için bazen ikisini de kullanırdı. Manchester’e de aynı yöntemle gitmişti… Fenerbahçe ile maçı olan Manchester United’li futbolcularla röportaj için uçmuştu. Enkazda bulunan kırık fotoğraf makinasından çıkan son fotoğraflarında sevgili dostum futbolcularla poz vererek ilk kez bir haberin içine girmişti…
Sevgili Ender’i yitirdiğimizde henüz 8 aylık olan oğlu Can, şimdi 26 yaşında… Can ağladığında sevgili Ender oğlunu kucağına alır uçurur gibi yapar, Can da ağlamayı keser gülmeye başlardı.
Can dostum şimdi doğduğu toprakta Uşak’ta yatıyor. Uşak Belediyesi büyük bir incelikle sevgili Ender’in yaşadığı sokağa adını verdi. Sevgili Ender iyi bir gazeteciydi, iyi bir pilottu. Hepsi fasa fiso, herşeyden önce gerçekten iyi bir insandı…
Londra’daki dostları olarak onu hasretle, sevgiyle ve dostlukla anıyoruz. Ender ile ortak dostumuz ve Ender’in uçak ortağı Mustafa Topkaya 26 Ağustos’ta bana gönderdiği mesajda, Ender’in kaza yaptığı gün onunla uçmak yerine Notting Hill Karnavalı’na gitmeyi tercih ettiğini, her karnaval günü “keşke öyle olmasa da böyle olsaydı” diye düşünmekten kendisini alamadığını yazdı.
***
Dostlar sözü açılmışken Londra’da göçmen kültürünün en büyük festivali Notting Hill Karnavalı’ndan da söz etmeliyim.
Avrupa’nın en büyük sokak gösterisi olan Notting Hill Karnavalı İngiltere’deki ikinci büyük azınlık grubunu oluşturan Afrika kökenli Karayiplilerin adeta bir kültür şöleniydi… 2020 ve 21’de salgın nedeniyle yapılamayan karnavala katılımda tarihi rekor da kırıldı. 27 ve 28 Ağustos’ta Notting Hill’i dolduran bir milyona yakın katılımcı rengarenk giysi, müzik ve danslarıyla Londra sokaklarına Karayiplilerin sıcaklığını taşıdı. Sokak başlarına yerleştirilmiş dev ses düzenleri, ancak kamyonların taşıyabildiği “pan” orkestralarının çelik davulları, ortalığı çınlatan Afro-Karayip ezgiler… Davulların ritmine kapılan, ayaklarıyla tempo tutan poliler… Ulusal giysileriyle dans eden kızılderililer… Tropik meyvelerden geveze papağanlara dek adalara özgü herşeyi giysi ve şapkalarına resmetmiş siyah, esmer, melez göçmenler… Ortalığı dumana boğan derme çatma mangallarda pişen acı soslu Karayip kebaplarının iştah açıcı kokuları… Şekerkamışı satıcıları… Kaldırım sergilerinde Afrikalı ve Latin Amerikalı özgürlük sacaşçılarının dev posterleri, Malcom X ve Simon Bolivar’lı t-shirtler… Bütün bunlar “Notting Hill 2023″e damgasını vuran görüntülerdi.
Londra’nın batısında Notting Hill’deki karnavalının geçmişi 50’li yıllara uzanıyor. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Orta ve Güney Amerika’da eski İngiliz sömürgelerinden Britanya’ya göçüp yerleşenler asimile olmamaya özen gösterdiler. Her fırsatta zengin kültürlerinin örneklerini sergileyen bu göçmenler, gösterileri kapalı salonlara sığımayınca da bu kez de Notting Hill sokaklarına taşıdılar. Ve bugün Notting Hill Karnavalı olarak bilinen gelenek ortaya çıktı.
Karnaval’a damgasını vuran kuşkusuz müzik. Onlarca “pan” orkestrası, özel giysileriyle gösteriler yapan yüzlerce “Masquerade” topluluğu, kalipsocular, “reggae”cılar, klasik blues orkestraları, bunların karışımından oluşan “Sokak” grupları. Sokak müzisyenleri arasında en ilginç olanı da dev çelik davullardan oluşan “pan” orkestraları… Sömürge döneminde koloni yasaları önce Afrika tamtamlarını yasakladı ancak tamtam müziği hemen alternatifini üretti ve Amerikan yağlı davulları ortaya çıktı. Bunun ardından da “pan” orkestraları geldi. İlk “pan”lar 1940’lı yıllarda Trinidad’da görüldü. Dostlar, onlar tamtamları yasaklarsa biz de “pan”ları yaratırız. Notting Hill Karnavalı, köle ve göçmenlerin direniş dersleriyle doluydu…
***
Dostlar yazının kaleme alındığı gün 1 Eylül Dünya Barış Günü, Varşova Paktı tarafından Almanya’nın 1939’da Polonya’yı işgal ederek II. Dünya Savaşı’nı başlattığı tarihi unutmamak ve barışın önemini hatırlamak için ilan edilmişti. BM tarafından da 1981’de eylülün üçüncü salı günleri “Uluslararası Barış Günü” olarak tanındı. Bu amaçla her 21 Eylül’de, BM Merkezi’ndeki “Barış Çanı” çalınıyor. Uluslararası barışın sömürüsüz ve haliyle savaşsız bir dünya yaratmaktan geçtiği gerçeği “2 kere 2’nin 4 etmesi” kadar gerçek bir olgu. “Yurtta barış, dünyada barış” diliyorum.
