Komisyon iki gün sürecek temasları sırasında, 2003’te Makedonya’da CIA ajanları tarafından tutuklandıktan sonra Afganistan’a götürüldüğünü söyleyen Halid el-Masri adlı Alman vatandaşının iddialarını inceleyecek.
Soruşturma heyeti, Makedonya Başbakanı ve diğer üst düzey yetkililerle bir araya gelecek.
Lübnan kökenli olan Halid el Masri, 2003’te tutuklandıktan sonra Afganistan’da sorgulandığını ve kötü muameleye maruz kaldığını söylüyor.
El-Masri, birkaç ay sonra Arnavutluk’a götürülerek serbest bırakılmıştı.
Amerikalı yetkililer, Halid el-Masri’nin başka biriyle karıştırılarak yanlışlıkla gözaltına alındığını kabul etmişlerdi.
Halid El-Masri, şimdi CIA aleyhine dava açıyor. Bavyera eyalet savcılığı, el-Masri’nin iddialarını inceliyor.
AP soruşturma komisyonu dün yayınladığı ara raporda Amerikan istihbarat örgütünün 2001’den bu yana Avrupa’da 1000’den fazla gizli uçuş gerçekleştirdiğini belirtti.
Bu veri, Avrupa Birliği’nin hava güvenliği kurumu Eurocontrol tarafından da doğrulandı.
Komisyonun raporunda, CIA’nin bu uçuşlarla, Avrupa’daki bazı terör zanlılarını kaçırdığı belirtildi.
Raporu hazırlayan komisyon başkanı, Avrupa Parlamentosu’nun Sosyalist üyelerinden İtalyan Claudio Fava, terör zanlılarının işkence görmeleri olası ülkelere götürülmek için kaçırıldığı düşünülen ülkelerden sadece üçünün ismini verdi. Bu ülkeler; İtalya, İsveç ve Bosna…
Raporda, CIA uçaklarının Avrupa havaalanlarına inmesi konusunda “Sadece yakıt ikmali için inmediler” deniyor, İtalya, İsveç ve Bosna’dan kaçırılan terör zanlıların işkence görmeleri olası ülkelere götürüldükleri öne sürülüyor.
Ara rapor, üç ay içinde Avrupa Birliği yetkililieri, hukukçular, insan hakları savunucuları ve CIA tarafından kaçırıdığını iddia eden kişilerle görüşülerek hazırlandı.
Komsiyona ifade verenler arasında şu kişiler de var:
– CIA ajanları tarafından Bosna’dan Afganistan’a kaçırıldığını söyleyen Alman vatandaşı Halid Masri.
– Milano’dan Mısırlı dinadamı Ebu Ömer’i kaçırdıkları ve CIA ajanı oldukları öne sürülen 22 kişi hakkında tutuklama emri çıkaran İtalyan savcı.
– Türkiye üzerinden Bosna’dan Guantanamo üssüne götürülen altı Cezayirlinin avukatları.
Komisyon başkanından suçlama
Soruşturma komisyonuna başkanlık eden Avrupa Parlamentosu üyesi, İtalyan Sosyalist milletvekili Claudio Fava, Bosna’dan altı zanlının Guantanamo’ya götürülmesi konusunda Avrupalı diplomatlari suçladı.
Fava, “Hemen hemen tüm büyükelçilikler neler olacağını biliyordu. Bosna Yüksek Mahkemesi’nde haklarında hiçbir delil olmayan zanlılar serbest bırakıldı ve CIA’ye teslim edildi. Bu olayda da Avrupalı diplomatların kayıtsız davranışları sorumludur” dedi.
Claudio Fava bazı gizli uçuşlarda aynı CIA ajanlarının görev aldığını, CIA operasyonlarında adı geçen ülkelerin muhtemelen bu faaliyetlerden haberdar olduğunu söyledi.
Fava, Avrupa hükümetlerinin Chicago Sözleşmesi’ni ihlal ettiğini öne sürdü.
Söz konusu sözleşme, güvenlik amaçlı uçuşlarda güzergahın, gidilecek noktanın uçuş ekibi ve yolcuların adının deklare edilmesini zorunlu kılıyor.
Fava’ya göre, hiçbir Avrupa hükümeti CIA uçuşlarında bu tür bilgiler talep etmedi.
Komisyon nihai raporunu önümüzdeki yılın başında yayımlayacak.
Komisyon üyeleri gelecek ay da ABD’ye gidecek.
BBC muhabiri Oana Lungescu’ya göre, soruşturma bu aşamadan sonra Avrupa’da gizli gözaltı ve sorgulama merkezlerinin olup olmadığına odaklanacak.
Avrupa Parlamentosu ve benzer bir soruşturma yürüten insan hakları kurumu Avrupa Konseyi de şimdiye kadar bu konuda delil bulamadı.
Geçen yıl insan hakları izleme örgütü Human Rights Watch, Polonya ve Romanya’da bu tür merkezlerin olduğunu öne sürmüştü.
İki ülke de bu iddiaları reddetti.
Washington da CIA uçuşlarının bazılarını doğruluyor ancak işkence suçlamalarını reddediyor. (BBC)
