Siyaset bilimcisi olarak öğrencilere verdiğimiz derslerde altını çizdiğimiz önemli bir kavramdır “Politika”.
Politika, Latince bir kavramdır. Kavramın anlamı, Poli ve Tika kavramlarının birleşmesiyle oluşmuştur. Poli, Çok anlamına gelir. Tika ise yüz anlamındadır. Antik Yunan düşünürü Aristoteles, yönetimleri sınıflandırdığı ünlü “Six Types Of Government” değerlendirmesinde, Antik Yunandaki kent devletlerini iyi ve kötü olarak üçer grupta sınıflandırmıştı. Aristoteles’in iyi yönetimleri arasında monarşi (mutlakiyet), aristokrasi (bir grup iyi insanın yönetimi) ve polity (karma yönetim) bulunmaktaydı. Kötü yönetimler ise tiranlık, oligarşi ve demokrasiydi.
Latince Poli kavramı, iyi yönetimlerden briisi olan Polity kavramıyla da ilişkilendirilir. Birden fazla yönetimin birleştirilmiş olduğu, monarşi, aristokrasi ve demokrasi karışımı Politiy, Aristo’ya göre en pratik ve iyi yönetim biçimlerinden birisiydi.
Politika kavramındaki poli, çok anlamına geliyor. Tika ise yüz anlamındadır. Bu çrçevede, politikanın, çok yüzlülüğü, iki yüzlülüğü anlatmak için kullanılan bir kavram olduğunu görüyoruz. Bugün de politikacıların ikiyüzlülüklerine sahne olmuyor muyuz?
Politika kavramındaki çokyüzlülüğün bir de bilimsel tarafı vardır. Politikacılar, olaylara yaklaşırken bir yüzleriyle amaçlar ve hedefleri ortaya koyarken, diğer yüzleriyle de yöntemler ve taktikleri hesap ediyorlar. Bu nedenle politikacılar, birçok yöntemi ve taktiği kullanarak amaca ulaşmaya çalışıyorlar.
Nicollo Machiavelli (Makyavel), siyaset ve ahlakı birbirinden kesin hatlarıyla ayırmış önemli siyaset bilimcilerden birisidir. Machiavelli’in “amaca ulaşmak için her araç meşrudur” sözü, devlet adamı ve politikacıların çok yüzlülüklerinin ifadesinden başka nedir?
Bütün bunları niçin anlatıyorum? Kıbrıs müzakerelerinde gelinen son noktayı anlayabilmek ve Başbakan Derviş Eroğlu’nun son açıklamasını iyi değerlendirebilmek için.
Ülkelerin de politikacılar gibi çok yüzleri vardır. Politika ve siyaset biliminin bir dalı olan uluslararası ilişkiler, bu çok yüzlü uğraşılardan birisidir. Dış politikada devletlerin amaçları ve hedefleri bir yüzlerini gösterirken, diğer yüzlerinde ise bu amaçlara ulaşmak için uyguladıkları yöntemler ve taktikler bulunur.
Kıbrıs müzakereleri, politikanın ikincil yüzlerinden birisidir. Bu süreçte ilk yüzü oluşturan amaçlar ve hedefler, ikincil yüzleri oluşturan taktikler ve yöntemlerden farkldıır.
Kıbrıs adasında Türk varlığının korunması ve yaşatılması, dış ve iç politikanın amacıdır. Kıbrıs müzakereleri, masada kalmak, federalizm gibi tartışmalar ise dış politikanın ikincil yüzleridir. Bu anlamda da diplomasi, bir oyundan başka bir şey değildir, ancak bu oyun çok dikkatli ve bilimsel oynanması gereken bir oyundur.
Kıbrıs müzakereleri, oynanan bir diplomasi oyunudur. Bu oyun, zaman içinde yöntemler ve taktiklerin değişmesi sonucu değişebilir. Rumların son yıllardaki tavırları, bu oyunda tavır değişikliği olarak görülmekteydi. Türkiye ve KKTC tarafı da bu oyunda masada kalmayı bir diplomatik oyun olarak oynamayı yeğledi. Geldiğimiz bu noktada, oyunun taktik ve kuralları değişme sinyalleri veriyor.
Yukarıdaki açıklamalar kapsamında Başbakan Derviş Eroğlu’nun son değerlendirmelerini çok anlamlı ve çok doğru bulduğumu söyleyebilirim. Kıbrıs adasında bugün gelinen aşamada “anlaşmalı bir bölünmenin en iyi çözüm olacağını” ifade eden Başbakan Derviş Eroğlu; “bölünme, Rumların Annan Planı’nı reddetmeleri, AB’nin KKTC’ye verdiği sözleri yerine getirmemiş olması yüzünden ve barış istediklerini söyleyen Mehmet Ali Talat ile Dimitris Hristofyas’ın 15 aydır bu sorunu çözümleyememiş olmaları nedeniyle çok daha yakındır, artık kalıcı olan budur” söylemiyle diplomasi oyunundaki değişim sinyallerini vermektedir. Bu süreç, Kıbrıslı Türkler açısından yeni ufuklar açacak niteliktedir. Bekleyelim ve görelim.
__________________
* Doç. Dr. Siyaset Bilimci
