Kıbrıs Türklerinin ve Kıbrıs Türk basınının öğrenemediği, ancak BM Genel Sekreteri başta olmak üzere Avrupa Komisyonu Başkanı Barosso, BM Kıbrıs işlerinden sorumlu Downer, Rum lider Hristofyas, Rum Milli Konseyi ve Rum gazetelerin öğrendiği Cumhurbaşkanı Talat’ın önerilerini Rum gazetelerinden öğrenmeye çalıştık. Önerilerin özetine ilişkin bilgileri Rum gazetelerinden ve Açık Gazete‘den öğreniyoruz.
6 sayfadan oluşan Cumhurbaşkanı Talat’ın Rum lider Hristofyas’a sunduğu, ancak kendi halkından sakladığı öneriler şunlarmış :
1. Kıbrıs Türk tarafı, Başkan ve Başkan yardımcısının ağırlıklı oyla seçilmesini kabul ediyor. Ağırlıklı oy sisteminin kademeli olarak arttırılmasının öngörüldüğü öneride, Kıbrıslı Türkler Rum Başkan aday için oy kullanacak. Kıbrıslı Türk aday için oy kullanacak olan Rumların oyları ise ilk önce Kıbrıs Türk oylarının yüzde 10’u, daha sonra da yüzde 20’si oranında hesaplanacak. Kısacası, Kıbrıslı Rum seçmenlerin tamamı Kıbrıs Türk tarafının adayın seçilmesinde yüzde 10’a denk olacak, ilk seçimlerden sonra bu oran, Hristofyas’ın önerdiği gibi yüzde 20’ye getirilebilecek.
2. Dönüşümlü Başkanlık destekleniyor. Kıbrıslı Rum başkanın görev süresinin 3, Kıbrıslı Türk başkanın ise 2 yıl olmasını öngörülüyor.
3. Dışişleri ve Avrupa Konuları Bakanları, birisi Rum ise diğeri Türk olacak, aynı taraftan olamayacak. Aynı durum, İçişleri ve Maliye Bakanları için de geçerli olacak.
4. Kıbrıslı Türklerin rekabet ve sigortayla ilgili federal örgütlerdeki oranı 7’de 3 olacak, karar alınması için de her bir toplumun iki temsilcisinin olumlu oyu gerekli olacak.
5. Ortak devlette Başkan ve Başkan yardımcısının Bakanlar Kurulu kararları için veto hakları olacak. Bakanlar Kurulu’nun aldığı kararların hem Başkan, hem Başkan yardımcısınca onaylanması gerekecek.
6. Türk ve Yunan dengesinin korunması açısından, Türk kurucu devletinin FIR hattı Kuzey’in hava sahasını, Kıbrıs Rum kurucu devletinin FIR hattı da Güney’in hava sahasını içerecek. Böylece, iki ayrı fır hattı önerisi getirilmiş oluyor.
7. Ada’daki Türk ve Yunan dengesinin korunması için Yunan vatandaşlarının yararlandığı bütün haklardan Türk vatandaşlarının da yararlanması öneriliyor. Türk vatandaşlarının ortak devlette serbest yerleşim, taşınmaz mal ve iş edinme hakkına sahip olması öngörülüyor
Cumhurbaşkanı Talat’ın Kıbrıs Türklerinden sakladığı 6 sayfalık paketindeki öneriler, yukarıda sıralandığı gibidir.
Bu öneri paketinin hazırlanmasında Türk Dışişlerinin müdahil olduğu anlaşılıyor. Cumhurbaşkanı Talat’ın sürpriz Ankara ziyaretlerinin nedeni de böylece anlaşılmış oluyor.
Rum lider Hristofyas, bu önerilerin Türkiye önerileri olduğunu açıkladı. Göreceksiniz, Rum Milli Konseyi, bu önerileri çok geçmeden değerlendirip reddedecek. Rumların Kıbrıs Türkleri ile eşit ve ortak koşullarda bir devlette yaşama istekleri bir kez daha sınanacak. Bekleyelim ve görelim.
___________________
* Doç. Dr.
