Blair, kamuoyunun ve basın ordusunun büyük bir merakla beklediği oturum sırasında yaklaşık altı saat boyunca 2003 yılındaki işgalin öncesi ve sonrasına ilişkin soruları yanıtlayacak.
Oturumda tartışmalı bulunan hükümet dosyaları gündeme getirilecek ve Blair’in savaş kararını nasıl gerekçelendirdiği üzerinde yoğunlaşılacak.
Irak’ta hayatını kaybeden 179 İngiliz askerin yakınlarından bazılarının Londra’da oturumun yapılacağı bina önünde savaş karşıtı bir gösteriye katılacakları ve Blair’in savaş suçlusu olarak değerlendirilmesi çağrısı yapacakları belirtiliyor.
Brown’un tepkisi
Blair’in yapacağı konuşma merakla bekleniyor
Blair’in biyografisini yazan Anthony Seldon, “Bu, Blair, İngiliz kamuoyu ve İngiltere’nin dünyadaki manevi itibarı açısından çok önemli bir gün.” yorumunu yaptı.
Şubat sonu ya da Mart başı tıklayın kendisi de ifade verecek olan İngiltere Başbakanı Gordon Brown, Blair’in tanıklığının kendisini kaygılandırmadığını söyledi.
Sky News kanalına konuşan Brown, “Tony Blair, durumu anlatmaya, aldığı kararları göstermeye ve bunu mümkün olan en profesyonel şekilde ve etkinlikte yapmaya muktedir ve ben inanıyorum ki soruşturmada kendisine yöneltilen tüm sorulara bir yanıtı olacaktır” dedi.
Savaşa başından beri karşı çıkan Liberal Demokratların lideri Nick Clegg, Daily Telegraph gazetesine yazdığı makalede Blair’in tanıklığının “milyonlarca İngiliz vatandaşının kendisine hala sorduğu bir soruya yanıt verilmesi anlamında çok önemli bir an olacağı” yorumunu yaptı ve soruyu şu sözlerle ifade etti: “Başka bir ülkenin hukuk dışı işgaline niye ortak olduk?”
Clegg, Irak’ın işgalinin “Beyaz Saray’a itaatin alışıldık bir örneği olduğunu söylerken bunun, İngiltere ile Amerika arasındaki özel ilişkiye dair soru işaretlerini doğurduğunu belirtti.
Rejim değişikliği
Chilcot soruşturmasında şimdiye kadar ifade veren bazı üst düzey yetkililer, 2003 yılının Mart ayındaki işgalin hemen öncesinde ellerine geçen istihbaratın; “Saddam Hüseyin’in sahip olduğu iddia edilen kitle imha silahlarının çoktan imha edildiğine işaret ettiğini” anlattı.
Oturumda Blair’e ABD Başkanı George W Bush’a İngiltere’nin Irak’a yönelik bir askeri harekâtta kendilerine destek vereceği sözünü hangi aşamada verdiğinin de sorulması bekleniyor.
Bazı tanıklar, dönemin Hukuk işlerinden sorumlu Bakanı Lord Goldsmith’in oturumda anlattığına göre “Blair’e rejim değişikliği için güç kullanmanın yasadışı olacağı yolunda uyarılarda bulunmasına” rağmen; bu yönde bir garantinin 2002 yılında verildiğini anlatmıştı.
Goldsmith açıklamasında, başta bir askeri müdahaleyi meşru kılmak için ikinci bir Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı gerektiğini düşündüğünü söyledi.
Ancak Goldsmith, Konsey’in diğer üyelerinin yeni bir karara gerek olmadığını kabul ettiğini öğrendikten ve üst düzey Amerikalı yetkililerle görüştükten sonra fikrini değiştirdiğini belirtti. (BBC)
