Londra merkezli sivil toplum kuruluşu Çanakkale Anma Platformu’nun düzenlediği etkinlikte konuşan tarihçi Dr. Mithat Atabay Çanakkale Zaferi’nde kadınların büyük rolü olduğunu, bu zaferin kadın ve erkeğin birlikte kazandığı bir zafer olduğunu söyledi. Dr. Atabay konuşmasında savaştan sonra kadının toplumsal statüsünde büyük değişiklikler olduğunu söyleyerek “Cephede zaferi erkekler kazanırken cephe gerisinde kadınlar kazandı” dedi. Duygulu anların yaşandığı çevrimiçi olarak gerçekleşen toplantıda, Çanakkale Zaferi’nin 107’nci yıldönümü kutlandı ve şehitler anıldı.
Londra merkezli çatı örgütü Çanakkale Anma Platformu’nun, Çanakkale Zaferi haftası münasebetiyle düzenlediği etkinlikte konuşan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Mithat Atabay, 107 yıl önce yaşanan Çanakkale Savaşları’nda cephe gerisinde, kadının rolünü anlattı.
Çanakkale Savaşlarında kadınların rolünün gölgede kalmasının tarihsel nedenleri olduğunu söyleyen Dr. Atabay bugüne kadar genellikle cephede verilen askeri mücadele ve bunun siyasi sonuçlarının konuşulduğunu, halbuki Çanakkale Zaferi’nde kadınların büyük payı olduğunu ifade etti.
Seferberlik nedeniyle 2,5 milyona yakın askerin cepheye gittiğine dikkat çeken Dr. Atabay, “Bunların boşalttığı alanlarda ise kadınların özverili bir şekilde çalışmasıyla cephedeki askerlerin gözü hiçbir şekilde arkada kalmadı ” dedi.
“Cephede zaferi erkekler kazanırken cephe gerisinde kadınlar kazandı”
Çanakkale Anma Platformu (ÇAP) Başkanı Servet Hassan’ın moderatörlüğünde gerçekleşen etkinlikte Çanakkale konusunda uzman olan Dr. Mithat Atabay’ın 2021 yılında yayınlanan ‘Çanakkale Zaferi’nin Kadınları’ kitabı ele alındı.
Cephede askerler ve komutanlar canları pahasına vatanın geleceği için savaşırken, onların her türlü ihtiyaçlarının karşılanması için cephe gerisinde iyi bir organizasyona ve işbirliğine ihtiyaç duyulduğunu söyleyen Dr. Mithat Atabay, bu ihtiyacın o ana kadar toplumsal ve tarihsel süreçte geri planda bırakılan kadınların ön plana çıkmasına neden olduğunu söyledi.
Dr. Atabay konuşmasında, “Osmanlı’da toplumsal baskı sonucu eşitlik yanlısı ailelerin sayısı son derece azdı ve birçok eğitimli erkek bile bu sisteme karşı olsa dahi bilinçaltındaki baskıyı üzerinden atamamıştı. Savaş ve savaşın doğurduğu toplumsal ve ekonomik koşullar kadınlar açısından bu baskıyı ortadan kaldırmaya yarayacak bir ortama zemin hazırladı” dedi.
Kadınların yardım cemiyetlerinde gönüllü faaliyetlerden, öğretmenlik ve hemşirelik gibi görevlerden sonra kamu kurumlarında da görev almaya başladığını ve bütün bu görevleri büyük bir özgüvenle başardığını söyleyen Dr Atabay, “Kadınların meslek sahibi olması ve ekonomik özgürlüğünü kazanması sonucunda kadın hakları elde edildi, medeni kanunda değişiklikler yapıldı. Tek Eşlilik Kanunu kabul edildi. Çekirdek aileye geçildi. Sonuç olarak, cephede zaferi erkekler kazanırken cephe gerisinde kadınlar kazandı” dedi.
Çanakkale Savaşları’nda cephe gerisinde çeşitli alanlarda görev almış 464 kadını kitabında anlatan Dr. Mithat Atabay, Halide Edip Adıvar, Naciye Sultan, Nakiye Hanım, Selma Rıza Hanım, Şair Nigar Hanım gibi ismi öne çıkan kadınların çalışmaları hakkında bilgi verdi.
Düşünce Tarihi, Kültür Tarihi, Dış Politika, Çanakkale Savaşları, Çanakkale Şehir Tarihi ile Balkanlar ve Ortadoğu konusunda bilimsel çalışmaları, tarih alanında yayınlanmış çok sayıda kitabı bulunan Mithat Atabay’ın çeşitli televizyon kanallarında belgesel ve haber-analiz programları yayınlanmış bulunuyor.
“Hepimiz bir yanımızla Çanakkaleliyiz”
Açış konuşması ÇAP Başkanı tarafından yapılan etkinlik İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başladı. Başkan Servet Hassan, Çanakkale Savaşları’nın sadece dünya tarihini değil, Türk kadının da geleceğini değiştirdiğini söyledi.
Servet Hassan konuşmasında “Her Türk kadının içinde bir Halide Edip, bir Nimet Hanım, bir Nakiye Hanım, bir Şerife Bacı, bir Fatma Seher ve adı yazılmayan onlarca kahraman kadının cesareti, azmi ve özgüveni var. Çanakkale Savaşlarının tüm isimsiz kahramanlarını minnetle anıyor, önlerinde saygıyla eğiliyoruz” dedi.
“Şanlı tarihimizle ve kahraman Mehmetçiklerimizle ne kadar gurur duysak azdır” diyen Başkan Hassan, “Bir kişinin Çanakkaleli olması için Çanakkale’de doğmuş olması veya dedelerinin Çanakkale’de savaşmış olması şart değil. Hepimiz bir yanımızla Çanakkaleliyiz. Hepimiz Çanakkale ruhunu taşıyoruz” dedi.
18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi’nin 107’nci yıldönümünü kutlayan Servet Hassan duygularını şöyle ifade etti: “Çanakkale Zaferi tarihimizde çok önemli bir dönüm noktasıdır. Yanmış, yıkılmış bir imparatorluğun küllerinden Türkiye Cumhuriyeti’nin doğduğu yerdir Çanakkale. Başta Cumhuriyetimizin kurucusu, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları olmak üzere tüm şehitlerimizi ve gazilerimizi rahmetle ve minnetle anıyor, Çanakkale Savaşlarının kazanılmasında emeği geçen tüm kahramanlara şükran duygularımızla onların aziz hatıraları önünde saygıyla eğiliyoruz”.
